Feneryolu Cinayetleri: Kapalı Odaların Bitmeyen Gizemleri

Polisiye, tüm alt kültürlerde olduğu gibi sevenin çok sevdiği, sevmeyeninse edebiyat bile kabul etmediği bir tür. Hatta Agatha Christie ve Sir Arthur Conan Doyle gibi kendini kabul ettirmiş isimler dışında neredeyse hiçbir yazar kabul görmüyor ve kalıcı olamıyor desek yeridir. Ülkemizde de bunu belki de Ahmet Ümit için söylemek mümkün, ama buz dağının altında çok da büyük bir yazar topluluğu var.

Yine de Ahmet Ümit’in hakkını vermemiz gerekir, kendisi sıradan okurlara bile polisiye sevdirmeyi başardı. Ülkemizdeki polisiye sevgisi yerli yerinde ki, dergilerin zar zor hayatta kaldığı şu günlerde bile 221B dergi başarıyla yayın hayatına devam ediyor. 221B’nin matbu alanda gösterdiği başarıyı, çevrimiçi ortamda Dedektif Dergi gösteriyor. Bu dergilerde emek veren pek çok ismin bir araya gelerek kurduğu Türkiye Polisiye Yazarlar Birliği (Poyabir) de türün hem üretimine hem gelişimine katkı sağlıyor.

Bu yazımızın konusu olan “Feneryolu Cinayetleri” de, 2011 yılında Polisiye Durumlar sitesini kuran, 2017’den itibaren Dedektif Dergi’nin editörlüğünü yürüten Gencoy Sümer’in kaleminden çıkma. Sümer’in pek çok öyküsüne ve yazısına buralardan ulaşmak mümkün. Aynı zamanda Poyabir üyesi de olan Sümer, bu alanda yaptığı çalışmalarla türü ileri taşıyan isimlerden birisi. Türkiye şartlarına göre kısa sayılabilecek bir zaman içinde ikinci baskısını yapan Feneryolu Cinayetleri de bunu kanıtlar nitelikte.

Kapalı Odada Nasıl Cinayet İşlenir?

Polisiye türüne aşina olanlar “kapalı oda cinayeti” terimini de biliyorlardır. Yazması zor ama okuması da son derece keyifli olan bu türde yazılan romanlarda cinayet, isminden de anlaşılacağı gibi, kapalı bir odada işlenir. Kanıtlar olayın cinayet olduğu konusunda şüphe bırakmaz, ancak katil kapıdan kaçmış olamaz, çünkü tanıklar içeri kapıyı kırarak girmişlerdir. Pencereler erişilmeyecek kadar yüksektir. Peki bu şartlar altında cinayet nasıl işlenmiş olabilir?

İşte Feneryolu Cinayetleri de baştan sona kadar bu soruyla birlikte okunuyor. Kerim Ülkü’nün aldığı bir mektupla başlayan kitap, ilginç ve güzel bir anlatım tekniği benimsemiş. Bir polisiyeden bekleyeceğiniz dedektif karakteri olan Kerim Ülkü, polise pek çok cinayeti çözmekte yardımcı olmasının yanı sıra Ülkü Lokantası’nın da sahibi. Kitap sürekli tanıkların anlatımlarıyla birlikte onların bakış açısından ilerlerken, Kerim Bey’in bakış açısı bize (giriş kısmı hariç) hep Faruk Arman’ın ağzından anlatılıyor. Yani eski gazeteci ve popüler polisiye kitaplarının yazarı Faruk Arman karakteri bir nevi anlatıcı rolüne bürünüyor.

Müzeyyen Sermet tarafından kardeşi Maksude Hanım’ın isteği üzerine kaleme alınan mektup, bütün sürecin başlangıcı. Yıllar önce tesadüfen Kerim Bey’le tanışan Maksude Hanım, aslında bir şeylerin ipucunu vermiş, ama detayları anlatmamış. Ölüm döşeğindeyken bunları anlatmaya karar verdiği için yazılan mektuptan sonra ne yazık ki planlanan görüşme gerçekleşmeden ölüyor. Geriyeyse sadece tuhaf bir not içeren bir aşk kitabı kalıyor. Konuysa, ünlü sinema yıldızı Piraye Arsan’ın 13 yıl önceki intiharının aslında cinayet olması.

Bundan sonra devreye tanıkların ifadeleri giriyor. Tanık derken olayı gören kişilerden bahsetmiyorum, zaten olayı gören kimse de yok. Piraye Arsan’ın komşuları, evinde çalışanlar, eşi ve diğer tanıdıkları. Çok nadiren devreye giren dedektifimiz biz bilgiçlik taslamadığı için biz de ifadeler arasında rahatça hareket ediyor, cinayeti kendimiz çözmeye çalışıyoruz. Ancak her ifadeyle durum içinden çıkılmaz bir hal alıyor, çünkü Piraye Arsan’ı sevenlerin verdikleri ifadeyle ondan pek de hoşlanmayanların verdikleri ifadeler arasında çelişkiler var ve hangisine inanacağınızı bilemiyorsunuz.

Tüm bunların sonunda, olaylar tatmin edici bir sona bağlanıyor. Cinayet çözüldüğü zaman aldığınız yanıtlar son derece tutarlı ve oturaklı. Okurdan hiçbir detay ve ipucu saklanmamış olsa da ben okurken olayı çözememiştim, ama mutlaka çözebilen sağlam polisiyeciler de vardır.

Anlatım, Editörlük ve Diğerleri

Yukarıda da bahsettiğim gibi, kitabın anlatımı görgü tanıklarının ifadeleri şeklinde. Bu aslında son derece zor bir durum ama Gencoy Sümer üstesinden gelmeyi başarmış. Dinlediğimiz her görgü tanığı, olayın geçtiği dönemde kendi sosyal çevresinden bekleneceği şekilde konuşuyor. Hiçbirinde bir havada kalmışlık seçmiyorsunuz.

Herdem Kitap etiketi taşıyan Feneryolu Cinayetleri künyesinde bir editör ismi bulunmuyor, ki bu bizim Kayıp Rıhtım olarak pek de hoşlanmadığımız bir durum. Kitap editöryel süreçten geçmemiş de olabilir, ancak ortada titiz de bir iş var. Kitap göze batacak yazım hataları içermiyor, baştan sona belki sadece iki adet hatayla karşılaşacaksınız. Ancak “hâlâ” yazılırken inceltme işareti kullanılmamış olması birazcık gözlerinizi tırmalayacak. Bunun dışında yazar bazı sözcükleri artık kullanmadığımız ancak eskiden kullanıldığı haliyle yazmayı tercih etmiş. Bu durum beni pek rahatsız etmedi, ama belki de alışkın olmayan okurlar için başta biraz rahatsızlık verici olabilir.

Feneryolu Cinayetleri yerli polisiye alanında iyi işler yapıldığını kanıtlayan kitaplardan birisi. Dedektifimiz Kerim Ülkü işlenmeye müsait bir karakter ve Gencoy Sümer de çeşitli mecralarda yayımladığı bazı öykülerde işlemeye devam ediyor. Ama gönül istiyor ki Kerim Ülkü’nün de bol bol romanları olsun. Kısacası, eğer polisiye seviyorsanız hem bu kitaba hem Gencoy Sümer’in diğer işlerine bir göz atmanızı tavsiye ederim, pişman olmazsınız.