Mehmet Çakıcı
Hititler 3.500 yıl önce Anadolu’nun etkin gücüydü. Çivi yazısı ve hiyeroglifler ile insan ırkının tarihini değiştirdiler. Devletlerarası anlaşmaları, kararnameleri, dini metinleri kilden tabletlere kaydettiler. Kullandıkları dil 100 yıl önce çözülebildi; öğrendiklerimiz küresel kültürü değiştirecek önemdeydi. Şimdi de, çivi yazısı ile hazırlanmış Hitit metinleri internetten dijital erişime açılıyor.
Koleksiyon ilk etapta 30 bin dokümandan oluşacak. Çoğu Hitit metni olsa da Luviler ve Palalar’dan kalma metinlere de yer verilecek. Proje, Mainz Üniversitesi, Marburg Üniversitesi ve Würzburg Üniversitesi’nin ortak girişimi. Mainz’deki Bilim ve Dil Akademisi’nden de katkı veriliyor. The Thesaurus Linguarum Hethaeorum digitals (TLHdig) (Latince: Hitit Dili Ansiklopedisi dijitalleri) adındaki proje Alman Araştırma Vakfı’ndan hibe edilen 520 bin Euro’luk bütçeyle başlatılacak.
Projenin esas amacı Hitit kültürünü 21. yüzyıla taşımak. 30.000 tam veya kırık haldeki kil tabletin büyük kısmı hâli hazırda çevrimiçi ortamlarda bulunuyor. Hepsini bir koleksiyon haline getirip Mainz Hititology Platform adındaki sisteme yükleyerek Hititoloji’yi tek bir merkezde birleştirme amacı güdülüyor. Metinlerle birlikte o metnin hangi kazıda, nerede, hangi yılda bulunduğunu ve niçin önemli olduğunu anlatan detaylı yorumlar da platforma eklenecek. Ayrıca sistem yeni bulunan her tablet parçasını eklemek için de uygun olacak. Böylece sürekli büyüyen bir çevrimiçi arşiv yaratılacak.
Hitit Çivi Yazısının Dijitale Aktarılması Sonrası Almanya, Hititoloji’nin Merkezi Olma Yolunda
Çalışmada görev alan isimlerden Mainz Johannes Gutenberg Üniversitesi akademisyeni Profesör Doris Prechel’in sözleri şöyle:
“Aldığımız büyük hibe Mainz’in bir araştırma merkezi olarak kabul edildiğinin bir işareti olarak görülmelidir. Üniversitemiz 1960’dan beri Hititoloji çalışmalarında önemli bir yer tutmaktadır. Başlamak için en iyi noktadayız ve dijital ansiklopedi tamamlandığında Hititoloji için yeni bir çağ açacağız. Pek çok kültürün yazılı materyali yok oldu. Örneğin bazısı papirüse yazılmıştı, kurtulamadılar.”
Profesör Prechel ve JGU ekibi projeye çağrı ritüellerini düzenleyip dijitale geçirerek katkı verecek. Bu ritüeller tanrıların kutsamasını almak ve hanedan ailesini tehlikeden korunmak için yapılan detaylı büyü ve dualardan oluşuyor.
Prechel’in bahsettiği papirüs belgelerin aksine kil tabletler uzun süreler boyunca korunabildiler. Bugün de bize milattan önce 2,000 yılının insanlarının hikâyesini anlatıyorlar. Hitit kültürü Almanlar için tarihsel olarak da çok önemli. Hititçe bilinen en eski İndo-Germanik dil. Günümüzde İndo-Germanik diller dünyanın dört bir yanında konuşuluyor ve en kalabalık dil ailesini oluşturuyor.
Peki siz bu dijitalleştirme süreci hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da bekliyoruz.
* Antik Çağ Ressamları Hakkındaki Bilgiler Parmak İzleri Sayesinde Ortaya Çıkıyor
Kaynak: Eurek Alert
Oysa ki bizim olmamız gerekiyordu. Cumhuriyet’in ilk yıllarında para, eğitim, insan kıtlığına rağmen çok daha fazla bu coğrafyanın kadim uygarlıklarına ilgi gösterilmiş.