Bilimkurgunun Ustası Isaac Asimov Hakkında Daha Önce Duymadığınız 15 Bilgi

Eğer bu zamana kadar bilimkurgu edebiyatı hakkında bir şeyler duyduysanız, Isaac Asimov ismi sizin için hiç de yabancı değildir. Peki Vakıf adlı kült serinin ve daha nicelerinin yazarı Asimov’un hayatı ve eserleri hakkında başka neler biliyorsunuz?

Kısa hikâyelerden bilim rehberlerine ve denemelere, hatta güldürü romanlarına kadar yüzlerce farklı eser çıkartan Isaac Asimov’u daha yakından tanıma zamanı geldi.

İşte Isaac Asimov Hakkında 15 Bilgi

1. Isaac Asimov’un Ailesi Şeker Dükkânı İşleten Mülteci İnsanlardı

1920 yılı civarlarında bugün Rusya sınırlarında olan Petrovichi’de dünyaya gelen Asimov, henüz 3 yaşındayken ailesi ile birlikte Amerika’ya göç etti. Birkaç yıl Brooklyn’de yaşadıktan sonra Asimov’un babası Judah pek çok farklı işte çalıştı. Yeterli parayı biriktirebilen Judah Asimov şehirde bir şeker dükkânı açtı. Büyük Buhran döneminde günde 19 saat dükkânda satış yapmaları aslında oldukça başarılı bir durumdu. 30’lar boyunca Judah Asimov Brooklyn’de birçok şekerleme dükkânı satın aldı.

Aynı vakitlerde Asimov ailesi kentte pek çok ev değiştirdi, bu evlerden iki tanesi dükkânlarının üzerindeydi. Isaac, babası, kız kardeşi (o yıllarda küçük erkek kardeşi henüz dünyaya gelmemişti, annesi de 1938’e kadar bekledi) 1928 yılında Amerikan vatandaşı oldular.

2. Bilimkurgu Edebiyatına Genç Yaşta Âşık Oldu

9 yaşındayken, Asimov ailesinin şekerleme dükkânında çalışmaya başladı. Babası ondan uzun saatler boyu çalışmasını bekliyordu. Bu yüzden Asimov ailesine yardımcı olabilmek için her gün erken kalkıp geç saatlerde yatağına dönüyordu. Kumaş fabrikası işçiliği ve bir üniversite profesörü için yazmanlık dâhil çalıştığı diğer yarı zamanlı işlerde bile dükkâna yardımcı oldu. 20’li yaşlarının başlarına kadar bu durum böyle devam etti. Aile şekerlemenin yanı sıra dükkânda dergi de satıyorlardı. Genç Isaac Asimov bu dergilerdeki bilimkurgu hikâyelerini adeta su gibi içti ve bu dönemde edebiyatın bu dalı için hayranlık beslemeye başladı.

3. Başvurduğu Neredeyse Tüm Okullardan Reddedildi

15 yaşındayken Asimov Colombia Üniversitesi’ne başvuruda bulundu ancak reddedildi. Çünkü okulun Museviler için ayırdığı kontenjan çoktan dolmuştu. Buradan vazgeçerek Colombia Üniversitesi ile yakın ilişkiler içinde olan Seth Low Junior College’a başvuran Asimov sonunda kabul edildi. Ancak bir süre sonra bu okul kapatıldı ve Asimov Colombia Üniversitesi’ne geçiş yaptı. Asimov buradan kimya bölümü mezunu olarak 1939 senesinde ayrıldı. Doktor olmayı istediği için New York’ta beş ayrı tıp okuluna başvurdu ama hepsinden ret yanıtı aldı. Emin olmak için tekrar başvurdu ve yine ne yazık ki sonuç aynı oldu. Aynı zamanda Colombia Kimya Yüksek Okulu’na da başvurdu ancak oradan da geri çevrildi.

4. Akademik Hayata Yavaş Başlamasına Rağmen Asimov Doktorasını Başarıyla Tamamladı

Colombia Fakültesi ile görüşme yaptıktan sonra Asimov kendisini deneme süresi için bile olsa kabul ettirmeyi başardı. Puanları iyiydi, kimyadan yüksek lisans derecesini 1941’de almayı başardı. 1942’den 1945’e kadar Philadelphia Hava Kuvvetleri Eksperimental İstasyonu’nda çalıştı. 5 ay önce gerçekleşen İnci Limanı saldırısından sonra askere alımların yakın olduğunu öngörebildiği için doktora adaylığının ardına saklanmak yerine daha fazla iş görecek bir alanda hizmet vermek istedi. Daha sonrasında işi hakkında şunları yazmıştı:

“Umarım iş gücüm savaş konusunda direkt olarak ülkeye hizmet edebilir ve biliyorum ki korkak bir piyade eri olarak yapacaklarım yetenekli bir kimyager olarak yapacaklarımdan çok daha azdır, belki de hükûmet de böyle düşünüyordur.”

Savaş sona erdiğinde ise 9 ay boyunca asker olarak hizmet etmiş sonrasında Colombia’ya dönerek burada 1948 yılında doktorasını tamamlamıştı.

5. Isaac Asimov’un Akademide Oldukça Başarılı Bir Kariyeri Vardı

Asimov’un akademik kariyer yolu önce doktora sonrası bir pozisyonda sıtma ile mücadele konusunda Colombia’da çalışarak başladı. Daha sonra Boston Üniversitesi’nde tıp bölümünde biyokimya alanında öğretim görevlisi olarak devam etti. Dersleri öğrenciler arasında oldukça popülerdi ve birkaç yıl içinde doçentlik unvanını aldı. Buna ek olarak Biyokimya ve İnsan Metabolizması (Biochemistry and Human Metabolism) isimli kitabın yazarları arasındaydı. 1958’de öğretim vermeyi bırakarak tamamen bilimkurguya yöneldi. Yıllar sonra 1979’da Boston Üniversitesi Asimov’u profesörlük ile onurlandırdı.

6. Yazarlığa “Paul French” İsmini Kullanarak Başladı

50’li yıllarda Asimov Paul French ismini kullanarak çocuklar için 6 kitaplık bir bilimkurgu serisi yazdı. Bu seri Lucy Starr ismini aldı çünkü kitaplar David Starr isimli başkarakterin güneş sistemindeki maceralarını konu alıyordu. Aslında yazar bu takma ismi serinin yayımcısı Doubleway hikâyeyi ekrana taşımak istediği için kullanmıştı: Adaptasyon çok kötü olursa rezil olmamak için. Berbat bir proje ile adının anılmasını istemiyordu. Ayrıca insanların onun takma isim kullanarak bilim camiasında ismini korumaya çalışıyor olduğunu düşünmesinden de nefret ediyordu. En sonunda televizyon uyarlaması fikri yattı ve kitaplar hem Asimov hem de French ismi ile anılır oldu.

7. Asimov, Paul McCartney için Bir Müzikal Film Yazdı

Boston Üniversitesi arşivlerini karıştırırsanız Beş ve Beş ve Bir (Five and Five and One) isimli bir hikâyenin taslağını bulabilirsiniz. Asimov bu hikâyeyi koyu bir bilimkurgu hayranı olup kendisinden ekranda yayınlanmak üzere bir bilimkurgu filmi yazmasını rica eden Paul McCartney için kaleme aldı. The Beatles’ın isteği uzaylılar tarafından hapsedildiklerini fark eden bir müzik grubunun hikâyesinin ele alınmasıydı ve bu iş için en iyi yazarın Asimov olacağına karar vermişlerdi. Ne yazık ki McCartney Asimov’un hal hareketinden pek memnun olmayınca film hiçbir zaman yapılamadı.

8. Mensa Kulübü’nün Bir Var Bir Yok Üyesiydi

Asimov kulüplere katılma konusunda kendini geri çekmezdi. Üye olduğu bazı kulüplere Baker Sokağı Düzensizleri (Sherlock Holmes hayranlarına özel bir topluluktu), Gilbert and Sullivan Derneği, Wodehouse Cemiyeti ve Mensa da dâhildi. Dünyanın en eski yüksek IQ’lular derneğine katıldıktan sonra Asimov etkinlikleri takip edip burada onursal başkan yardımcısı oldu. Ama kendisinin “beyin gururlusu ve kendi IQ’ları konusunda fazlasıyla agresif” olarak tanımladığı birtakım can sıkıcı üye yüzünden kulübe sürekli girip çıkmalar yaşadı.

“Benim gençliğimde yaptığım gibi zekâlarını isteksiz kurbanlar üzerinde baskı kurmak için kullanırlardı. Genel olarak görülmeleri gereken yerde görülmediklerinden bu nedenle de istedikleri başarıyı elde edemediklerinden şikâyetçilerdi. Sonuç olarak hayata küsmüş ve geçinilemez kişilerdi.”

9. Başlangıçta Yaşanan Ufak Bir Dargınlığın Ardından Asimov “Uzay Yolu”nun Yaratıcısı ile Takım Çalışması Yapmıştı

1966’da Asimov TV Guide için o zaman yayınlanan, Uzay Yolu (Star Trek) dahil, bilimkurgu yapımlarının bilime ters düştüğü hususunda bir eleştiri kaleme almıştı. Dizinin yapımcısı Gene Roddenberry kendini savunan bir mektup yazıp Asimov’a gönderdi. Asimov’un işlerinin hayranı olduğunu itiraf etmesinin ardından Roddenberry dizinin bilimle bağdaşması için birçok bilim insanının yardımını aldıklarını açıkladı ve her hafta yeni bir konu bulmak için çabaladıklarını belirtti. Roddenberry mektubunu dizinin Asimov’un kitaplarını okuyan kesimdeki insanları bilimkurgu hayranına çevirmesini umut ettiğini bildirerek sonlandırdı.

Sonrasında bu iki kişi arkadaş oldu ve Asimov Uzay Yolu’na daha ılımlı yaklaşmaya başladı. Diziye danışmanlık yapan ve Roddenberry’ye senaryo ve karakterler konusunda öneriler sunan bilim insanlarından biri de oydu artık. Roddenberry o yıllarda Asimov’un Ben, Robot eserine dayalı bir film yapmak istedi ama ikisinin de ömrü ne yazık ki buna yetmedi. 2004 yılında Will Smith ile bu proje gerçek oldu.

10. Asimov “Robotics” Kelimesini Bulan Kişidir

Robot kelimesini bize kazandıran kişi 1921’de bir oyununda bu kelimeyi ilk kez kullanan Çek yazar Karel Capek’tir. Slav dillerinde köle kelimesinden gelen bu ifade insan benzeri, bir fabrikanın montaj hattında çalışan makineleri anlatmak için kullanılmıştı. 1941 yılında “Yalancı!” (Liar!) isimli kısa öyküsünde Asimov robotların sahip olduğu teknolojiyi ifade eden robotics kelimesini kullanan ilk kişi oldu. Bir sonraki yıl robotiğin üç kuralını tanıttığı “Dolama” (Runaround) isimli başka bir kısa hikâye daha yazdı. Bu kurallar robotların insanları incitmeyeceği, insanların sözünden çıkmayacağı ve ilk iki kurala uyulduğu takdirde kendilerini koruyacakları maddelerinden oluşuyordu.

11. Yükseklikten ve Uçmaktan Korkardı

Isaac Asimov her ne kadar sağlam bir mantık insanı olsa da hayattaki en büyük iki korkusu olan yükseklik ve uçma fobilerini yenebilmek için mantıklı açıklamayı hiçbir zaman kendisine yapamamıştı. 20’li yaşlarının başındayken lunapark hız treninde yaşadığı korku dolu iki an onun yükseklik korkusu olduğunu anlamasını sağlamıştı ve ne yazık ki bu iki an da kız arkadaşlarıyla olan randevularına denk gelmişti.

“Filmlerden gördüğüm kadarıyla çıktığım kızın korkuyla çığlık atarak koluma yapışması gerekiyordu ki bunun hoş olabileceğini tahmin etmiştim.”
Asimov kız arkadaşını 1939’da kurulan New York Dünya Fuarı’na götürmesi ile ilgili anısında yazmıştı bu satırları. Bunun yerine hızlı tren tam tersi etki etmişti.

“Korkuyla çığlık atıp cesur ve umursamaz oturan kız arkadaşıma yapışansa ben oldum.”

Buna benzer ikinci bir hadise Coney Adası’nda meydana gelmiş ve yazarın yükseklik korkusunu kesin olarak doğrulamıştı. Uçakla yaptığı yolculuktan sonra bir daha asla bu ulaşım yolunu kullanmamak üzere yemin etmişti. Amerika civarındaki yerlere gitmek için araba ve treni, Avrupa, Afrika ve Karayip içinse gemileri tercih etmeye başlamıştı. Durumun böyle olması SpaceX ile uzayın derinliklerine yolculukları anlatan Vakıf’ın yazarı olan bir adam için oldukça ironik değil mi?

12. Isaac Asimov İkinci Eşiyle Bir İmza Gününde Tanıştı

Asimov ilk eşi Gertrude Blugerman -hız treni olayındaki kız arkadaşı- ile 6 aylık bir sevgililik döneminden sonra 1942’de evlendi. Birlikte iki çocukları oldu. Daha sonrasında evliliklerinin bozulma sürecini Asimov şu şekilde anlatmıştır:

“Sinir bozucu durumlar üremeye ve uyuşmazlıklar yavaş yavaş uzlaştırılamaz hale geldi. Bu yaşananlardan sonra birbirimizi affedişlerimiz zoraki ve lütfedercesine olmaya başlamıştı.”

Asimov ayrılık sebebi olarak karısının sigara içmesini ve eklem iltihaplarını işaret ediyordu. Ancak yine de çocukları büyüyene kadar aynı evde kalmaya devam etmeleri konusunda ısrarcı da olmuştu.

1956’da Isaac Asimov resmi bir toplantıda imza verirken psikolog ve aynı zamanda kendisinin hayranı olan Janet Jeppson ile tanıştı. Birkaç yıl sonra yazarın verdiği bir ziyafette tekrar karşılaştılar. Arkadaşlık etmeye başladılar ve bir müddet mektuplaştılar. 1970’de yazar Gertude’dan ayrıldığında Jeppson ona New York’ta kendi evinin birkaç blok ötesinde ev bulma konusunda yardımcı oldu. Çok geçmeden çıkmaya başladılar ve Asimov’un boşanma işi 73’de nihayete erdikten iki hafta sonra da dünya evine girdiler.

13. Karı Koca Pek Çok Projeye Beraber İmza Attılar

Asimov ve Jeppson Norby serisi de dâhil, birlikte birçok bilimkurgu romanı yazdılar. Yazı işinin birçoğunu Janet üstlenirken Asimov yazıyı allayıp pulladı ve kitapları daha çok satsın diye yayımcılara adının kapakta yer almasını tembihledi. 70’lerde Jeppson J. O. Jepsen adını kullanarak çocuklar için bilimkurgu öyküleri yazmaya başladı ve kocasının ölümünden sonra ona ait olan köşe yazısını kendisi devraldı. Dahası Asimov’un dergilere yaptığı girişlerden ve mektuplardan alıntıları toplayarak hatıralarını derleyip düzendi.

14. Kan Nakli Sırasında HIV Virüsü Kaptı

1977’de Asimov kalp krizi geçirdi. 6 yıl sonra Aralık 1983’te geçirdiği üçlü baypas ameliyatı sırasında yazara kan nakli yapılması gerekti. Maalesef doktorların da fark edememesi sonucu Asimov’a HIV virüslü kan nakledildi. Asimov virüsü kaptı ve zamanla hastalık AİDS’e çevirdi. 1992 yılı 6 Nisan günü AİDS’e bağlı kalp ve böbrek rahatsızlıklarından dolayı hayatını kaybetti.

15. Asimov’un Ölümünün Gerçek Sebebi 2002 Yılına Dek Ortaya Çıkmadı

Ailesi dünyaya onun AİDS’ten öldüğünü duyuracaktı ancak doktorlar onları insanların HIV virüsü hakkında bilgi sahibi olmadıkları ve fazlasıyla korktukları gerekçesiyle vazgeçirdi. Ölümünün sebebi 2002’ye kadar sır olarak kaldı. Eşi Janet yazarın ölümünden hazırladığı mektup ve diğer yazılarla hazırlanan Güzel Bir Hayattı (It’s Been A Good Life) derlemesinde olanları açıkladı.

“Isaac’in ölümden sonra doktorlarla halka yapacağımız açıklama üzerine epey tartıştık ancak galip gelen taraf onlar oldu,” şeklindeki açıklamasını bir bilimkurgu ve fantazi dergisi olan Locus Magazine’e yazdığı bir mektupta yaptı Janet.

“Şimdi o doktorlar da öldü ve… Isaac’ın kızıyla ben HIV konusunu toplumla paylaşmakta bir sakınca görmüyoruz.”

Peki siz Isaac Asimov hakkında neler biliyorsunuz? Yazarın hayatı ve eserleri hakkındaki görüşlerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da bizimle paylaşabilirsiniz.

Kaynak: Mental Floss