in ,

Totoro: Ölüm Tanrısı ya da Mutluluk Kaynağı

Ghibli Stüdyoları’nın ve Hayao Miyazaki’nin en sevilen filmlerinden biri olan “Komşum Totoro”nun Sayama olayından esinlenerek ortaya çıktığı iddiaları ne kadar doğru, gelin beraber inceleyelim.

Komşum Totoro
- Reklam -
- Reklam -

Hayao Miyazaki imzalı sevilen film Komşum Totoro, gerçekten de ünlü Sayama Olayı’ndan mı esinlenerek ortaya çıktı? Bu sorunun yanıtını birlikte arayalım!

Aşağıda okuyacağınız yazı, büyük ölçüde hayalleri mahvetme potansiyeline sahip olmakla birlikte, kesinlikle yüksek dozda spoiler içermektedir.

1 Mayıs 1963’de Japonya’nın Sayama bölgesinde, 16 yaşındaki Yoshie Nakata, okuldan eve dönerken ortadan kaybolur. Aynı gece, evine bir fidye mektubu gelir. Mektupta, evlerine yakın bir marketin önüne ertesi gün geceyarısı 200bin Yen geitirilmesi istenmektedir. Böylece, aile ve polis işbirliği yaparlar. Yoshie’nin ablası Tomie, sahte paralarla markete gider. Marketin yakınlarında bulunan bir telefon kulübesindeki telefon çalar, Tomie yanıtlar. Fidyeci aramaktadır. Yaklaşık 10 dakika boyunca konuşurlar. Fidyeci, şüphelenmiş olacak ki, takası kabul etmeyeceğini söyleyip kaçar. Polis, tüm aramalara rağmen sonuca ulaşamaz.

- Reklam -

Ertesi gün, yaklaşık 120 kişinin katıldığı bir arama çalışması sonucu, 4 Mayıs 1963’te bir çiftlik yolu üzerinde, yeni kazılmış bir mezar bulunur. Yoshie Nakata, mezardan öldürülmüş ve tecavüz edilmiş olarak çıkar.

Olaydan sonra bir dizi tutuklamalar ve gözaltılar gerçekleşir. Ishikawa Kazuo adında bir adam müebbet hapse çarptırılır. Kazuo’nun davasında, tanık olarak yer alan Tomie Nakata (Abla), ifadesini verdikten hemen sonra 1971 yılında intihar eder.

İntihar etmeden önce, Tomie, rakun ya da kediye benzer dev hayaletler gördüğünü söylemiştir.[1]

totoro 1

Komşum Totoro, Ghibli Stüdyolarının ve Hayao Miyazaki’nin en sevilen filmlerinden biri. Aynı zamanda en sevimli ve en şişko olanı. Tüm dünya çapında da neredeyse diğer Ghibli filmlerinden (bol ödüllü Ruhların Kaçışı’ndan bile) daha fazla üne sahip olduğunu söyleyebiliriz. Benim de şahsen en sevdiğim Ghibli filmi, hatta en sevdiğim filmlerden birisidir.

İnternet, çocukluğumuzu, hayallerimizi ve sevimliliklerimizi mahvetmeye yemin etmiş gibi 2007 yılında Totoro ile ilgili bu olağanüstü ilginç iddialarla çalkalandı. 2007 yılından bu yana, büyüyerek ve destekçi bularak gelişen iddialar son birkaç yıldır da tekrarlanmaya devam ediyor.

Yukarıda bahsi geçen Sayama olayı, Japonya’da oldukça tartışma konusu olmuş, ses getirmiş önemli bir hukuk olayı. Daha sonrasında siyasi tartışmalara da yol açmıştır. [2] İnternetteki iddialar, Komşum Totoro’nun Sayama olayından esinlenerek yaratıldığını ortaya atmakta, hatta Totoroların Ölüm Tanrıları (Shinigami) olduğunu söylemektedirler. Stüdyo Ghibli, bu iddiaları 2008 yılında yaptığı bir açıklamayla yalanlamıştır. [3]

Ancak bir bakalım, iddialar neler içeriyor:

Mayıs Ayı ve Sayama Şehri

Sayama Olayı, yukarıda da bahsedildiği gibi, mayıs ayında Sayama şehrinde gerçekleşmiştir. Komşum Totoro’da ailenin yerleştiği şehrin adı söylenmese de, Japonlar oranın Sayama’ya yakın bir yer olduğundan eminler. Hem Hastane’nin benzerliği, hem benzer bir evin Sayama Tepeleri’nde bulunması hem de bu kutuların üzerinde “Sayama Çayı” yazması dolayısıyla.

totoro 2

- Reklam -

Karakterlerimizin isimleri ise Satsuki ve Mei. Satsuki Japonca Mayıs, anlamına geliyor. Mei ise… May.

Kurum ya da İs Perileri (Susuwatari)

İs Perileri, Stüdyo Ghibli’nin bazı başka filmlerinde de (bkz. Ruhların Kaçışı) yer almış, Miyazaki tarafından dönüşüme uğratılmış bir tür Yokai’dir. Bunlar birçok kaynakta ölüme yakınlığı temsil etmektedir. Susuwatari’nin Hayao Miyazaki tarafından ortaya atılmış olması, iddiaları zayıflatsa da, teorisyenler, bu perilerin ölümü temsil ettiğinden neredeyse eminler.

Komşum Totoro

Totoro’nun Görüldüğü Anlar

Totoro, her görüldüğünde, karakterler ya bir çıkmazın içinde ya da yalnız başlarına oluyorlar. Bunu Deus Ex durumuyla da açıklayabiliriz; ancak teorilere göre, Totoro bir Ölüm Tanrısı ve ancak insanlar Ölüm’ün Kapıları’na yaklaştığında görülebiliyor. Bu nedenle, yaşlı kadının torunu Kanta, Totoro’yu göremiyor. Önce Mei, daha sonra Satsuki görüyor, çünkü anneleri ölmek üzere ve belki de kendileri de ölmek üzereler.

İddialara göre, köy halkının Mei kaybolduğunda gölde buldukları terlik, Mei’e ait. Terlikleri karşılaştırdığımızda aralarında pek bir fark olmadığını görebiliriz. Yine de devamında Mei’nin ayağında hala terliği var. Bu durumda, Mei bu noktada ölmüş oluyor. Satsuki ya yalan söylüyor ya da yanılıyor. Kardeşini bulmak için; Totoro’nun yardımını istemeye gidiyor. Burada da İs Perileri’ni görüyoruz. Kız, Ölüm’ün dünyasına adım atmış oluyor. Satsuki Totoro’dan yardım istediğinde Totoro, Kedi-Otobüsü çağırır. Kedi Otobüs’ü onlar dışında kimse göremez. Çünkü diğerleri ölüme bu kadar yakın değillerdir. Zaten bu sahneden sonra, Satsuki’yi de bir daha diğer insanlarla iletişim halinde görmüyoruz, tıpkı Mei’yi de görmediğimiz gibi.

Otobüse binmelerinden sonra, Otobüs’ün üstündeki değişen yazılarda da Mezarlık Yolu yazmakta imiş. Bu noktadan sonra, kızların gölgeleri olmadığını farketmiş teorisyenler. Bu da çok bariz bir şekilde ölümü simgeler. Ancak Ghibli, bunun bütçe problemlerinden olduğunu söylemiş.

Komşum Totoro

Hikâyenin devamında, Otobüs, kızları annelerinin hastanesine götürür. Anne, kızların ağaçların oradan kendilerine gülümsediğini hissettiğini söyler. Bu da ölüme yakın olanların Totoro’yu ve onun dünyasını görmesine bir kanıt olarak sunulabilir. Filmin jeneriğinde geçen mutlu anılarsa, ya ölümden sonraki mutluluğu ya da daha önceki anıları simgeliyor.

İddialar bunlarla son bulmasa da, en temel ve güçlü dayanakları olanlar bunlar. Bazı daha uçuk teorilerde, tüm yaşananların ailesini kaybetmenin acısını yaşayan bir babanın hayalleri olduğu da söyleniyor. Buna destek olarak da, babanın evde yazı yazarken, bir şemsiye gibi büyüyen ağaca bakıp tepki vermemesi sunuluyor.


İddiaları göz önünde bulundurduğumuzda, tutarlı sayılabilecek bir teori ortaya çıkmış oluyor. Kişisel görüşüm, ben bu iddiayı pek desteklemiyorum. Hikâyenin Sayama Olayı ile bir ilgisi olabilir; ancak ölümü anlattığını düşünmüyorum. İs Perilerinin ölüme yakınlığı simgelediklerine dair kesin bir kanıt yok. Ayrıca Miyazaki’nin bir doğa hayranı olduğu ve doğa perilerine ilgi duyduğu bilinmektedir. Totoro, bir ölüm perisinden ziyade, bir doğa tanrısı olmalı bana kalırsa.


Kaynaklar

[1] http://members.jcom.home.ne.jp/yosha/yr/minorities/Sayama_case_timeline.html
[2] http://en.wikipedia.org/wiki/Sayama_Incident
[3] http://www.ghibli.jp/15diary/003717.html

Özgürcan Uzunyaşa

Yazdığı öyküler çeşitli basılı ve online mecralarda yayımlandı. Mimar Sinan Üniversitesi Sinema-TV bölümünden mezun oldu. En İyi Yönetmen, En İyi Senaryo gibi dallarda ödüller kazandı. Kısa filmler yazıyor, yönetiyor. Marşandiz Fanzin'in makinistliğini yapıyor.

3 Yorum BULUNUYOR


  1. Avatar for maviadige maviadige dedi ki:

    Bunu izlememiştim ve merak ediyordum. :slight_smile: Yine de yazının tamamını okudum ve izleme isteğim daha da arttı. :slight_smile:
    Bana göre de küçük esinlenmeler olabilir. Bunda abartılacak şey yok. İnsan hayattaki her şeyden bir anlam çıkarabilme yeteneğine sahip sonuçta. :slight_smile:

  2. Avatar for allgood allgood dedi ki:

    Credits ekranındaki enstantanelerde kızların küçük bir kardeşi daha oluyordu yalnız. Mei’nin küçük kardeşiyle ilgilendiğini de görüyorduk. Bu durumda ölmüş olması veya bunların daha eski anılar olması pek mümkün değil gibi.

Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.

dogu yucel

Doğu Yücel ile Röportaj

ray bradbury

Bradbury Okumak