Efsanelerde Karşımıza Çıkan En Meşhur 8 Cadı

Mitolojiye ve halk masallarına baktığımız zaman birçok cadı ile karşılaşırız. Büyücülükte ve iksir sanatında uzmanlaşan bu hanımefendilerin rengini ise kolay kolay tahmin edemeyiz. Bazen kötülük adına çalışırlarken bazen de yardım için uğraşırlar. Kimi zaman ise sadece kendilerine hizmet ederler.

Learn Religious, bu konuyla ilgili mitolojide ve efsanelerde karşımıza çıkan 8 meşhur cadıyla ilgili bir liste hazırlamış. Biz de sizin için listeyi Türkçeye çevirdik. Hazırsanız başlayalım.

İşte Mitolojiden Halk Masallarına En Ünlü 8 Cadı

1. Endor Cadısı

Eğer ki Kutsal Kitap’ta bugün büyücülüğü ve kehaneti yasaklayan bir bölüm varsa, bunun sebebi Endor Cadısı’dır. Kutsal Kitap’ın birinci cildi olan Samuel’de, cadının yardımına başvurup geleceği görmesini isteyen İsrail Kralı Saul’ün başına gelenler anlatılır. Oğullarıyla birlikte Filistinlilere karşı muharebeye girecek olan Saul, ertesi gün ne olacağını öğrenmek için doğaüstü yollara bulaşmaya karar verir. Kral Saul’ün ilk durağı Tanrı olur, ne var ki bir cevap alamaz. Saul böylece cevabı başka yerlerde aramaya koyulur.

Kral Saul, o diyarlarda tanınan bir medyumu, Endor cadısını yanına çağırır. Kral, cadı tarafından tanınmamak için önceden kılığını değiştirir. Cadı huzuruna çıktığında ise, geleceği öğrenebilmek umuduyla İsmail (Samuel) peygamberi diriltmesini ister.

Peki kim bu Endor cadısı? Kutsal Kitap’ta bahsi geçen diğer birçok figür gibi bunu da kimse bilmiyor. Her ne kadar mitoloji ve efsanelerde esamesi okunmasa da, Endor cadısı modern edebiyatta kendisine yer bulabiliyor. İngilizcenin yazılı ilk eserlerinden olan Canterbury Hikâyeleri’nin bir bölümünde kendisi şöyle anılıyor:

“Söylesene o zaman,” dedi ulak, “toprak katmadan mı yaratıyorsun yeni bedenlerini doğruysa eğer?”

İblisin cevabı, “Hayır, bazen ölü bedenleri diriltip dile getiriyoruz; İsmail’le konuşan Endor cadısı gibi,” oldu.

2. Circe

Homer’in Odysseia destanında yer alan Circe, mitolojide kargaşanın metresi olarak bilinen en ünlü isimlerden.

Destanda Odysseus ve Akalı askerleri kendilerini Laistrygonların topraklarından kaçarken bulur. Ne var ki Akalı şanssız bir grup gözcü Laistrygon kralına yem olur. Neredeyse bütün gemilerini de kayalıklara kaptıran Akalılar kendilerini Eëa kıyılarına, cadı tanrıça Circe’nin evine atarlar.

Odysseus, Circe tarafından domuza dönüştürülen adamlarını kurtarmak için yola çıkar. Yolda kendisini tanrıların habercisi olan Hermes ziyaret eder ve ona Circe’yi nasıl alt edebileceğini anlatır.

Hermes’in yardımı sayesinde alt edilen Circe, Odysseus’un adamlarını yeniden eski haline çevirir. Sonrasında ise ikisi arasında bir aşk yaşanır. Circe’nin yatağında birkaç yıl geçiren Odysseus, sonunda evi İthaka’ya, eşi Penelope’nin yanına dönmeye karar verir. Bu süreçte Odysseus’tan birkaç oğul sahibi olduğu düşünülen Circe, Odysseus’u Yeraltı Dünyası dahil olmak üzere birçok yere göreve gönderir.

Odysseus’un ölümünden sonra ise iksirler hazırlayarak sevgilisini geri getirmeye çalışır.

Büyü gücüyle bilinen Circe’nin, bitki ve iksir alanında da hatırı sayılır bir ünü vardır. Bazı kaynaklara göre güneş tanrısı Helios ve bir Okeanid’den çıkma olan Circe, kimilerine göre de büyü tanrıçası Hecate’nin kızıdır.

3. Bell Cadısı

Halk masalları ve mitolojilerde geçen olaylar genellikle günümüzden çok eskilerde, antik çağlarda geçerler. Bazıları ise şehir efsanesi olabilecek kadar yakın zamanda gerçekleşmiştir. 1800’lerde ABD’nin Tennessee şehrinde geçen Bell Cadısı olayını buna örnek olarak verebiliriz.

Bell Cadısı’nı araştıran bir internet sitesinde olaydan, ‘kötücül bir varlığın 1817 ile 1821 yılları arasında şehirdeki bir ailenin başına dadanması’ olarak bahsediliyor. Tennessee’ye yeni yerleşen John Bell ve ailesi kentte büyük bir çiftlik evi satın alırlar. Aradan fazla zaman geçmeden ise, çiftliğin mısır tarlasında köpek bedenli ve tavşan kafalı değişik bir yaratığa rastlamaları gibi garip olaylar vuku bulur.

Ailenin genç kızı Betsy Bell’in, bir hayaletin kendisine tokat attığını ve saçını çektiğini söylemesiyle olaylar daha da kötüleşir. Her ne kadar ailesine ağzını açmamasını tembihlese de, John Bell sonunda bir komşusuna durumu açar ve komşusu bölge komutanı Andrew Jackson öncülüğünde bir bölüğü eve çağırır. Bölükten biri yanında tabanca ve gümüş bir kurşun getirerek ‘cadı avcısı’ olduğunu iddia eder. Ne var ki, cadı gümüş kurşundan -ya da ‘cadı avcısı’ndan- etkilenmez ve adamı kapı dışarı eder. Jackson, adamlarının ısrarına rağmen evde kalarak incelemesini sürdürmek ister, lakin ertesi sabah bütün grup çiftlikten uzaklaşırken görülür.

Bell Ailesi’nin başına musallat olan varlık, ailenin zamanında komşusu olan ve John Bell ile kötü giden bir köle ticareti işine giren, Kate Batts’in cadısı olduğunu iddia eder. Yerel halkın zamanla ‘Kate’ ismiyle adlandırdığı ruh, her gün ailenin evine dadanarak evde hasara yol açar. Cadı, John Bell öldükten sonra da aileyi rahat bırakmayarak Betsy Bell ile uğraşmaya devam eder.

4. Morgan le Fay

Eğer Merlin dizisini izlediyseniz, Morgan ismi size tanıdık gelecektir. Kral Arthur’un efsanelerine dayanan Morgan edebiyatta karşımıza, ilk olarak Monmouth’lu Geoffrey’nin  on ikinci yüzyılda yazdığı “Merlin’in Hayatı” kitabında çıkıyor. Baştan çıkarıcılığıyla bilinen Morgan, erkekleri kendi emelleri doğrultusunda ayartarak, dalaverecilik yapmasıyla ünlü.

12. yüzyılda yaşamış Fransız yazar Chrétien de Troyes’a göre Morgan, dönemin kraliçesi Guinevere’in evlilik sırası bekleyen leydilerinden birisiydi. Masallara göre Morgan, Arthur’un yeğeni Giomar’a âşık olur. Lakin Guinevere durumu öğrenerek bu ilişkiye son verir. Morgan Guinevere’den intikamını kraliçenin Sir Lancelot’la olan ilişkisini açığa çıkararak alır.

İsminin anlamı Fransızcada “perilerden gelen” olan Morgan le Fay, Thomas Malory’nin 1485’te yayınlanan eseri Arthur’un Ölümü’nde de karşımıza çıkar. Eserde Kral Urien ile mutsuz bir evliliği olan Morgan, ünlü büyücü Merlin dahil olmak üzere birçok ilişkisi olan, cinsel yönü güçlü bir kadın olarak tasvir edilir. Fakat Lancelot’a olan sevgisinin Morgan’ın kalbinde her zaman ayrı bir yeri vardır.

5. Medea

Yunan mitolojisinde bahsi geçen büyülü kadın karakterlerden birisi de Medea’dır.

Efsanede İason ve Argonotları, Altın Post’u Colchis Kralı Aeëtes’den çalmak için bir yolculuğa çıkarlar. Aeëtes’in kızı Medea ise Jason’a ilgi duymaya başlar ve en sonunda İason’u ayartıp kendisiyle evlenmesini sağlar. Daha sonra Altın Post’u babasından çalabilmesi için kocasına yardım eder.

Efsanelerde Circe’nin yeğeni olarak bahsedilen Medea, doğuştan gelen kehanet yeteneği sayesinde, İason’u yolculuğu sırasında karşılaşacağı tehlikeler hakkında uyarır. İason sonunda Post’u ele geçirmeyi başarınca, Medea onunla birlikte Argo’ya biner ve yaklaşık 10 sene boyunca mutlu mesut yaşarlar.

Yunan mitolojisinde sıklıkla olduğu gibi, İason başka bir kadına âşık olur ve Medea’yı bırakır. İason’un âşık olduğu kişi Korent kralı Kreon’un kızı Glauce’dur. Terk edilmeyi yediremeyen Medea, kralın kızına sözde düğün hediyesi olarak zehirle bezenmiş, ince iplikten dokunmuş bir duvakla bir taç gönderir ve kız ile babasının ölümüne sebep olur. Bunun üzerine Korentliler intikam almak için İason’la Medea’nın iki çocuğunu öldürürler. Diğer iki çocuğun ölümü ise, İason’a öfkesini göstermek isteyen Medea’nın, yani annelerinin elinden olur. Geriye bir tek oğlu Thessalus kalır. Tüm bu trajediden sonra Medea, büyükbabası Helios’un gönderdiği atlı arabayla Korent şehrinden kaçar.

6. Baba Yaga

Rus masallarında yaşlı bir cadı olarak bahsi geçen Baba Yaga, bazen dehşet saçan birisi, bazen masaldaki kahraman olarak karşımıza çıkar. Kimi zaman da iki role birden bürünür.

Demirden dişlere ve korku verici uzun bir burna sahip olan Baba Yaga, ormanın en ucunda, tavuk bacaklarına sahip, kendi kendine hareket edebilen bir kulübede yaşar. Baba Yaga, çoğu cadı masalında kanıksananın aksine süpürgeyle havada süzülmez. Devasa bir havan kullanan Baba Yaga, iki yanından çektiği tokmaklarla sanki bir kayık sürüyormuş havası yaratır. Yaşlı cadı havanla yolculuk ederken, akağaçtan yapılmış süpürgesiyle de arkasında bıraktığı izleri temizler.

İşin sonunda, Baba Yaga’nın kendisinden medet umanlara yardım mı edeceği, köstek mi olacağı bilinmez. Kötülere sıklıkla payını bildirse de, iyi olanı kurtarmak için çok çaba harcamaz, çünkü kötülük kendi sonuçlarını doğurur ve Baba Yaga yalnızca, hükmü giyenin cezasını çektiğini görmeye gelir.

7. La Befana

İtalya’da on ikinci gün yortusunda insanlar ellerinde cadı kuklalarıyla dolaşırlar. Dini bir bayramda İtalyanların neden paganlığı simgeleyen bir şey taşıdıkları sorusunun cevabı ise La Befana efsanesinde yatıyor.

Efsaneye göre ocak ayının başında, yortudan bir gece önce cadı Befana süpürgesiyle havada süzülerek etrafa hediyeler dağıtır. La Befana, Noel Baba gibi sene boyunca uslu duran çocuklara şekerler, armağanlar verirken, yaramazlık yapan çocuklar önlerinde bir avuç kömür bulurlar.

La Befana’nın süpürgesi yalnızca seyahat amaçlı değildir. Eğer ziyaret ettiği ev dağınık ise süpürgesiyle eve çeki düzen verdikten ve yerleri silip süpürdükten sonra bir sonraki eve gider. La Befana evlere bacadan girdiği için etrafın derli toplu kalmadığını düşünürsek arkasını temiz bırakması kötü sayılmayabilir. Ziyareti sırasında ailenin şükran sunmak için bıraktığı bir bardak şarabın veya bir tabak yemeğin de tadını çıkarmayı bilir.

Bazı uzmanlara göre La Befana efsanesinin kökeni Hristiyanlık öncesi döneme yaslanır. Birbirine hediye verme geleneği erken Roma döneminde Satürn bayramında da görülebiliyordu. Günümüzde Stegheria inancına sahip olan da dahil birçok İtalyan, her sene La Befana onuruna festival düzenliyor.

8- Grimhildr

Kuzeye gidersek karşımıza İskandinav mitolojisinden Grimhildr (veya Grimhilde) çıkar. Burgonyalı krallardan birisi olan Kral Gyuki ile evli Grimhildr’den, Völsunga sagasında “taş kalpli kadın” diye bahsedilir.

Grimhildr, canı kolayca sıkılabilen bir büyücüdür ve bu sıkıntısını gidermek için etrafında, ünlü Viking savaşçı Sigurd dahil birçok büyüleyici insan bulundurur. Völsunga’da, Grimhildr Sigurd’u kızı Gudrun’la evlendirmek ister. Grimhildr’in bu evlilik için yaptığı büyü işe yarar ve Sigurd eşi Brynhild’i terk eder. Bu kadarı yetmiyormuş gibi, Grimhildr oğlu Gunnar’ı da terk edilmiş Brynhild’e yapmak ister ama dul kadın bu fikri sevmez. Ancak kendisi için ateşten bir çemberi geçmeyi başarabilen biriyle evleneceği söyleyen Brynhild bahsettiği çemberi oluşturur ve adaylarını teşebbüs etmeye çağırır.

Alevlerin içinden zarar görmeden geçebilecek olan Sigurd, eski eşi yeniden mutlu bir evlilik yaparsa başının dertten kurtulacağını bilerek, Gunnar’a bedenlerini değiştirmeyi ve alevlere dalmayı teklif eder. Grimhildr, sahip olduğu büyü gücüyle iki erkeğin bedenlerini değiştirir ve oyuna gelen Brynhild Gunnar’la evlenir. Lakin sonradan kandırıldığını anlayan Brynhild, Sigurd ile kendisini öldürür. Acımasız büyücü Grimhildr ise, tüm bu kargaşadan sağ çıkan kızı Gundur’u Brynhild’in kardeşi Atli’yle evlendirerek yoluna bakar.

Sizin listeye eklemek istediğiniz cadılar var mı? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da bizimle paylaşabilirsiniz!

---

* İrlanda Mitolojisinden Tüyler Ürperten 10 Acayip Yaratık

* Japon Mitolojisinden Birbirinden Tuhaf 9 Yaratık

Kaynak: Learn Religions