Ethem Yekta Ulaş
Geminid meteor yağmurunun kökenlerine ilişkin yeni çalışmalar, gökyüzü olayının daha önce inanılandan çok daha eski olabileceğini ortaya çıkardı.
Potansiyel olarak tehlikeli olarak tanımlanan ve ‘tuhaf’ diye belirtilen Phaethon adlı asteroidin dönme dengesizliğinin simülasyonlarına dayanan bulgular, Geminid meteorlarının daha önce tahmin edilen 2.000 yıldan yaklaşık 10 kat daha eski olabileceğini gösteriyor.
Adını İkizler takımyıldızından alan Geminid meteor yağmuru, uzun zamandır karpuz şeklinde bir yörünge izleyen ve Güneş’ten sadece 0,14 astronomik birim uzaklıkta bulunan bir mavi asteroit olan esrarengiz 3200 Phaethon ile ilişkilendiriliyor. Meteoroidlerin Phaethon’un kuyruğundaki kaya parçalarından oluştuğuna dair önceki inanışların aksine, son gözlemler parçacık boyutunda binlerce kat fark olduğunu göstererek araştırmacıların geleneksel açıklamaları sorgulamasına yol açtı.
Seul Ulusal Üniversitesi’nden gökbilimciler Hangbin Jo ve Masateru Ishiguro, dönme dengesizliğini içeren alternatif bir teori öneriyor. Çalışmalarına göre güneş radyasyonu Phaethon’un hızlanmasını tetikleyerek milyonlarca yıl boyunca hızla dönmesine neden oldu. Bu süreç asteroidin kısmen parçalanmasına yol açarak potansiyel olarak Geminid meteoroidlerinin yapı taşları olan milyonlarca çakıl benzeri parçanın ortaya çıkmasına olana sağladı.
Phaethon’un Gizemi: Geminid Meteor Yağmurunun Antik Kökeni Ortaya Çıkıyor
Araştırmacılar hipotezlerini test etmek için dokuz adet 1.000 yıllık aralığa odaklanarak 100.000 yıllık bir süreyi kapsayan simülasyonlar gerçekleştirdi. Bu simülasyonlar Phaethon’u, güneş radyasyonu kaynaklı kararsızlık nedeniyle özellikle orta kısmından yaklaşık 300.000 parça saçan ve hızla dönen bir küre olarak tasvir etti. Bilim insanları daha sonra Güneş Sistemi’ndeki diğer gezegenlerden gelen çekim kuvvetlerini de hesaba katarak bu parçaların yörüngelerini izlediler.
Simülasyonlar, yüksek oranda dönen bir Phaethon’un, NASA’nın Parker Güneş Sondası’ndan gelen tahminlerle tutarlı olarak, ortalama 10 milyon ton toplam kütleye sahip meteoroidler üretebileceğini gösterdi. Her iki simülasyon da Geminid meteor yağmurunun gözlemlenen yörüngeleriyle yakından eşleşti.
Geminid Meteoroidlerinin Yaşı ve Doğuşu ile İlgili Daha Fazla Bilgi Önümüzdeki Yıllarda Ortaya Çıkacak
Araştırmaya göre bu kütle atma olayı yaklaşık 18.000 yıl önce meydana geldi ve bu da Geminidlerden sorumlu parçacıkların muhtemelen bu dönemde uzaya fırlatıldığını gösteriyor. Ancak simülasyonlar bu olay sırasında oluşan parçaların sadece bir kısmının Venüs ve Dünya’nın çekim kuvvetleri tarafından yönlendirilerek yaklaşık 4.000 yıl önce Dünya’ya ulaştığını da ortaya koydu.
Araştırmacılar şimdi de Japonya’nın Phaethon’a 2025 yılında fırlatılması planlanan DESTINY+ misyonunun, dönme dengesizliği teorilerini destekleyen daha fazla kanıt sağlayacağını tahmin ediyor.
Kütle kaybetmesine rağmen Phaethon’un son gözlemleri dönüşünde yenilenmiş bir hızlanma olduğunu ve periyodunu yılda 4 milisaniye kısalttığını gösteriyor. Bu ilgi çekici olgu milyonlarca yıl sonra da olsa uzak gelecekte yeni meteoroidlerin oluşma olasılığını gündeme getiriyor.
Yeni çalışmayla ilgili yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilirsiniz.
Uzay ve bilim kategorileri ile ilgili daha fazla haber için bizi Google News’ten takip edebilirsiniz.
Kaynak: Live Science
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.