Tanpınar’ın 2017’de Bulunan Eseri “Suat’ın Mektubu” Artık Raflarda!

2017’de edebiyatımızın en önemli isimlerinden biri olan Ahmet Hamdi Tanpınar’ın daha önce basılmamış bir eseri, İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü’ndeki belgeler arasında bulunmuştu. Altmış sekiz yıl önce yazılmış ve yarım kalmış olan eser, Türk Edebiyatı Dergisi’nin iki sayısında yayımlanmıştı. Huzur romanının da eksik yanlarını tamamlayan Suat’ın Mektubu, artık kitaplaştırılmış haliyle de okurlarına ulaşacak! Kitabın Dergâh Yayınları tarafından hazırlanan ilk basımı, raflarda yerini aldı!

İlk kez Prof. Dr. İbrahim Şahin tarafından bulunan mektuplar, Tanpınar’ın 1974 yılında İstanbul Üniversitesi’ne teslim edilmiş olan el yazmalarına sadık kalınarak hazırlandı. Yazarın 1950 yılındaki bir röportajında da yayınlama isteğinden söz ettiği mektup, hem Huzur’un ana karakterlerine hem de Tanpınar’a dair önemli detaylar içeriyor. Kitabın tanıtım metni ise aşağıda yer alıyor:
“Tanpınar, Huzur’u yayımladıktan sonra yaptığı bir söyleşide kendisine yöneltilen, “Huzur devam edecek diyordunuz?” sorusuna “Edecek, tabii edecek. Mümtaz ölmemiştir. Hâlâ yaşıyor ve yeni bir insan olarak doğmak için beni zorluyor” cevabını verir ve şunu ekler: “Fakat daha evvel Huzur’un öbür kısmını neşredeceğim, yani Suat’ın Mektubu’nu. Küçük bir eser, okuyucu orada Mümtaz’ın meselelerini daha başka bir planda görecektir.”

Tanpınar’ın bu niyetini kuvveden fiile çıkardığını İÜ Türkiyat Enstitüsü’nde bulunan arşivindeki sayfalar göstermektedir. Bu sayfalar, eksik de olsa Tanpınar’ın “küçük bir eser” olacak dediği mektup üzerinde ciddi bir emek harcadığını göstermektedir. Sayfaların büyük bir kısmı daktilo edilmiş, bunların her biri daha sonra eski yazıyla bol miktarda çıkmalar ve eklemelerle epeyce değiştirilmiştir. Daktilo edilmesi, kalemle yazmayı tercih ettiğini bildiğimiz Tanpınar’ın metni en azından bir defa elinden çıkardığını, daha sonra üzerinde yeniden çalışmaya başladığını gösteriyor.

Suat’ın Mektubu; Huzur romanının karakterlerinden Suat’ın, arkasında Mümtaz’a hitaben yazdığı bir mektup bırakarak intihar etmesini işler. Huzur’da bir paragrafı yer alan bu mektupta Suat açısından Mümtaz’ın anlatılması ve Suat’ın kendi içine dönerek kendisini açıklaması ilgi çekicidir. Bu yarım kalan eseri kitaplaştırmayı tercih etmemizin nedeni de Huzur romanıyla olan bu doğrudan ilişkisidir.

İstanbul Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü’nde bulunan Tanpınar Arşivi, Prof. Dr. Handan İnci’nin çabalarıyla Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Marmara Üniversitesi ve İÜ Türkiyat Enstitüsü’nün işbirliğiyle dijitalleştirilmiştir. MSGSÜ bünyesinde kurulan “Ahmet Hamdi Tanpınar Edebiyat Araştırmaları ve Uygulama Merkezi” tarafından arşiv üzerinde çalışmalar devam ettirilmektedir. Suat’ın Mektubu, bu çalışmaların ilk ürünüdür.

Suat’ın Mektubu’nu kitapta üç farklı şekilde göreceksiniz. Birinci bölümde, Tanpınar’ın üzerini çizdiği kelime ve satırlar metinden çıkarılmış, gerekli yerlerde sayfaları birbirine bağlayacak kısa notlar konulmuştur. Bu şekilde yazarın metnine sadık kalınarak bir kurgulamaya gidilmiştir. İkinci bölümde ise aynı sıralamaya bağlı kalmakla birlikte bu defa hiçbir ayıklama yapılmamış, üstü çizili bütün kelimeler ve iptal edilmiş paragraflar olduğu gibi muhafaza edilmiştir. Bu bölümde ayrıca arşivdeki sayfaların görsellerine de yer verilmiştir.”
Özellikle Tanpınar üzerine çalışmalarıyla tanıdığımız Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Edebiyat Fakültesi öğretim üyesi Handan İnci tarafından hazırlanan kitabın editörlüğünüyse Mustafa Sökmen üstlenmiş.