in ,

Tarihi Yarımada’nın Gizemli Dehlizlerinde 3 Yıllık Araştırma Sona Erdi

Tarihi Yarımada dehlizleri araştırıldı. Üç yıllık çalışmanın sonucunda İstanbul’un geçmişine dair önemli bulgulara rastlandı.

tarihi yarımada dehlizleri araştırma
- Reklam -
- Reklam -

İstanbul tarihine baktığınızda Tarihi Yarımada ya da diğer adıyla Suriçi, her zaman kilit bir rol oynamıştır. Sınırları içerisinde Topkapı Sarayı, Ayasofya ve Aya İrini Kilisesi gibi önemli kültür noktalarının da bulunduğu Tarihi Yarımada dehlizleri araştırma konusu oldu. Sarnıçlar, çukur bostanlar, su yolları, maksemler, kuyular, çeşmeler ve arkeolojik mimari kalıntılar üç yıllık bir çalışma ile kayda alındı.

Kültürel Mirası Koruma Uzmanı ve Tarihçi Arzu Ulaş’ın çalışması ile Tarihi Yarımada detaylı bir şekilde incelendi.

Toplamda üç senede tamamlanan araştırmada toplam 285 yer altı yapısı değerlendirildi. Çalışmanın sonucunda yüzlerce yıl boyunca İstanbul şehrinin su ihtiyacını karşılayan sarnıçların metruk bir halde olduğu anlaşıldı. Çalışma sırasında paslı demir kapaklardan girilerek 23 metre derinliğe inildi. Kanallarda küp ve kemik parçaları ile eşya atıkları bulundu.

- Reklam -

tarihi yarımada dehlizleri bot

Tarihi Yarımada’nın altında bulunan su kanallarında botlar ile dolaşan Arzu Ulaş, dehlizlerdeki bazı noktalardan sürünerek geçmek durumunda kaldı.

Tarihi Yarımada Dehlizleri Hâlâ Pek Çok Bilinmezi Barındırıyor

İstanbul’un yer altı yapılarını aydınlatmak amacıyla bu çalışmaya imza attığını ifade eden Arzu Ulaş şu sözleri kaydetti:

“Çok katmanlı bir özellik gösteren İstanbul’un tarihi katmanlarının keşfi günümüzde hafriyat çalışmaları ve imar faaliyetleri sırasında tesadüfen ortaya çıkmakta. Ben de kentin bütüncül yapısına ve dokusuna dair çalışmaların eksikliğini fark ettim. Bu nedenle İstanbul’un yer altı yapılarını aydınlatmak istedim.”

tarihi yarımada dehlizleri

İlk olarak Osmanlı Arşivi’nde katalog taraması yaptığını belirten Ulaş, sonrasında dönemin tarihi haritaları sayesinde dehlizlerin konumlarını tespit ettiğini ifade etti. Araştırmacı, daha sonra bu yerlerin güncel durumlarını öğrenmek üzere yola çıktı. Yer altına inmek için profesyonel mağaracılar ve dalgıçlardan yardım aldığını ifade eden Ulaş, 285 yer alt yapısından 59’nun günümüzde artık mevcut olmadığını tespit etti.

Tarihi Yarımada Dehlizlerinde “İlkler”

Ulaş, çalışması sayesinde ortaya çıkan “ilkler”den de bahsetti. Buna göre Fatih Camii Karadeniz Medresesi, Ahmediye Camii, Süleymaniye Camii ve Arkeoloji Müzeleri bahçesinde bulunan sarnıçların su altı görüntüleri bu araştırma sayesinde ilk defa görüntülenmiş oldu.

tarihi yarımada dehlizleri

Caferiye Han’ın, Sokullu Mehmet Paşa Camii’nin ve Sultanahmet Camii’nin su yolları iç mekanı ilk kez görüntülenen alanlar arasında yer aldı. Ek olarak Büyük Yeni Han Su Yolu olarak isimlendirilen aktif su akışı olan bir su kanalının keşfi de bu araştırma sayesinde gerçekleştirildi.

- Reklam -

İstanbul’un Efsaneleri Gün Yüzüne Çıktı

Pek çok anlatıya ve efsaneye de konu olan tünel kaçış noktalarından bazılarının efsaneden ibaret olduğu da bu çalışma ile anlaşıldı.

Ulaş, efsaneler hakkında şöyle konuştu:

“İnsanların toplumsal belleğinde şöyle bir efsane var. İstanbul’da yer altına inilen her noktanın Ayasofya’dan çıktığını, ne yazık ki, ben böyle bir şeyle karşılaşmadım. Ama çalışmamın en önemli omurgası olan Osmanlı su yolları haritasını ilk defa da bu çalışmayla tespit ettik.”

Bazı su yollarından sürünerek ilerlemek durumunda kaldıklarını ifade eden Ulaş, döneminde bu yolların kaçış yolu olarak kullanılmış olabileceğini işaret etti. Ancak bir geçiş ya da kaçış tüneline rastlamadığının da altını çizdi.

istanbul yer altı

Ulaş, sözlerini şu şekilde noktaladı:

“Osmanlı belgeleri ile tespit ettiğimiz ve beni en çok etkileyen bir diğer su yolu ise Şehzadebaşı Camii su yolu oldu. Şehzadebaşı Camii su yolu giriş noktaları ikiye ayrılmakta. Bu su yolu şu ana kadar girdiğimiz en uzun su yolu oluyor. Şehzadebaşı Camii su yolundan 200 metrelik bir su yolu tespit ettim.”

Siz Tarihi Yarımada dehlizleri hakkında ne düşünüyorsunuz? Bu tünellerde geçen kurgu anlatılardan aklınıza gelenler var mı? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da bizimle paylaşabilirsiniz.

Kaynak: DHA

Devrim Beyaz

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü mezunuyum. 2016'dan beri serbest editörlük yapıyor, çeşitli internet siteleri ve dergiler için haber ve incelemeler kaleme alıyorum.

Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.

İkinci Yeni Kitaplığı uyar ailesi

Uyar Ailesi’nin de Katkıları ile İkinci Yeni Kitaplığı Kuruluyor: Hedef İstanbul Edebiyat Müzesi

Müsilaj Çözüm Önerisi Bakteriler istanbul üniversitesi

Müsilaj Kâbusuna Doğal Çözüm: Bakteriler ile Müdahale Edildi