Sıra Dışı Bir Edebiyat Olayı: “Yapraklar Evi” Nihayet Bizlerle

Edebi anlatılar yıllar boyu birçok değişim geçirdi. Yeni anlatım biçimleri, kurguda ve dilde yenilikler derken her dönemde yazarlar bir şekilde kendilerini okura ifade edecek en uygun yolu bulmayı başardılar. Ancak değiştirmesi oldukça güç olan bir şey var: Kitabın fiziksel yapısı, yani kitabı oluşturan sayfalar ve üzerindeki metin. Çeşitli yazarlar okura ulaşmalarını sağlayan bu aracın imkanlarını esnetmek için çabalasalar da son yıllarda bu konuda göze en çok çarpan, hatta belki de en büyük başarıyı yakalayan bir eser var: Yapraklar Evi.

İlk kez 2000 yılında okurlarla buluşan Yapraklar Evi (House of Leaves) görmeye alıştığımız türde bir roman değil. Bunu anlattığı hikâye için söylemiyoruz, çünkü hikâyesini anlatma şekli daha çok dikkat çekiyor. Yazar Mark Z. Danielewski dipnotlarla, farklı yazı tipleriyle, renklendirmelerle, sayfada sağa sola dağılmış metinlerle, fotoğraflarla ve daha birçok sürprizle yarattığı romanında okuru yalnızca kurgusuyla ve diliyle değil, biçimiyle de zorlayıp kitabın tasarımını da hikâyenin bir parçası yapıyor.

Kitap bu kadar sıra dışı olunca yayınlatması da kolay olmamış tabi. Babası ünlü sinemacı Tad Danielewski, ablası ise “Poe” mahlasını kullanan şarkıcı Ann Danielewski olan yazar, bir yayınevi ile anlaşmadan önce 20’ye yakın ret cevabı almış. Kitabın Türkçeye çevrilmesi de ayrı bir hikâye. Zira Monokl Yayınları kitabı ilk olarak 2014’te duyurmuştu ancak hem çevirmesi hem de tasarımı zor bir kitap olduğundan olsa gerek yayınlanması için günümüze kadar beklemek zorunda kaldık.

Kitap Los Angeles’li bir dövme salonu çalışanı olan Johnny Truant’ın, arkadaşının yönlendirmesiyle hayatını yeni kaybeden kör ve yaşlı Zampanò’ya ait daireye taşınmasıyla başlıyor. Truant bu dairede Zampanò’nun bir belgesel üzerine kaleme aldığı akademik bir çalışma buluyor ancak ortada bir tuhaflık var, çünkü bu belgeselin var olduğuna dair hiçbir kanıt yok. Romanın geri kalanı bu gizemli metnin etrafında şekilleniyor.

Kitabın Monokl tarafından hazırlanan tanıtım metni ise şöyle:
“Bu şeytani derecede parlak kitabı elden bırakmak ya da sonuna varmadan okumaktan vazgeçmek imkansız.”
− Jonathan Lethem –

“Eğlenceli, dokunaklı, cezbedici, enfes bir dille yazılmış, biçimle içeriğin başarıyla iç içe geçtiği bir anlatı.”
– The New York Times Book Review –

“Pynchon’ı akla getiren şen şakrak bir tuhaflık, Nabokov’u akla getiren bir dilbilimsel takıntı ve Borges’i akla getiren bir gerçekdışılık. Yapraklar Evi, edebi türlerin sınırlarını ortadan kaldıran bir coşkuyla, postmodern bir şevkle ve piyasadaki bütün kitapları iyice gölgede bırakacak türden, takıntılı derecede geniş bir hayal gücüyle, enerjisi hiç dinmeyen kıpır kıpır bir kitap.”
– San Francisco Examiner and Chronicle –

“Yılın en iddialı, karmaşık ve heyecanla beklenen ilk romanlarından bir tanesi. Yapraklar Evi, daha önce okuduğunuz diğer romanlara hiç benzemiyor.”
–  Newsweek –

“Bir göstergebilimci tarafından yazılmış bir aşk hikâyesi. Güftecilere özgü bir yüreği olan Danielewski hem yürek sızısına kulak veriyor, hem de bunu yaparken Derrida’nın gösterge teorisine.”
–  Time Out New York –

“Elinize alın ve hafızanıza kazıyın. Her sayfada açılan sizin zihninizden başka bir şey değil. Her şey sizin zihninizde olup bitiyor.”
–  The Village Voice –

“Melville’in Moby-Dick’i, Joyce’un Ulysses’i, Nabokov’un Solgun Ateşi neyi ifade ediyorsa, çok katmanlı Danielewski’nin Yapraklar Evi de aynı şeyi ifade ediyor.”
–  San Diego Union-Tribune –
800 sayfalık bu devasa romanın çevirisi Gökhan Sarı‘ya ait, editörlük koltuğunda ise Ezgi Yıldırım var.

Bu arada geçtiğimiz günlerde kitabın yazarı Mark Z. Danielewski‘nin Twitter’da yaptığı paylaşıma göre Yapraklar Evi büyük bir şirket tarafından çok sezonlu bir diziye de uyarlanacak. Böyle ilginç bir kitabın televizyon ekranlarında nasıl bir şekle bürüneceğini gerçekten merak ediyoruz. Yapımla ilgili yeni haberler geldikçe size aktaracağız.

Yapraklar Evi‘ni kitapçılardan ve internet sitelerinden satın alabilirsiniz. Keyifli okumalar.