Konuk Yazar
Meg Mason imzalı Keder ve Mutluluk kısa bir süre önce Timaş Yayınları etiketiyle Türkçeye kazandırıldı. Romanın çevirmeni Seda Sevinç, eser hakkındaki düşüncelerini ve çeviri sürecini kaleme aldı.
* * *
Çeviri yapan sevgili meslektaşlarım veya bir yabancı dil bilen arkadaşlarımın da pek yakından hissettiği bir duygudur aslında bir kitabı orijinal dilinden okurken kafamızda yarattığımız imgelemlerle ruhu yakalayabilmek.
Meg Mason’ın Sorrow and Bliss’i de, yayınevinden çevirmem için öneri olarak gelen kutuma ilk düştüğünde kolay okunabilirliği ve cümlelerin sadeliğiyle çok kısa sürede o ruhu yakalayabilmemi ve hemen işe koyulmamı sağlamıştı. Ancak bazen ironik bir biçimde basit ve sade cümleleri ana dilimize aktarmak, paragraflarca süren cümleleri çevirmekten bile daha zor olabiliyor. Bunun sebebini kendi çeviri serüvenlerim çerçevesinde, metindeki duygunun yalın bir dille yansıtılmasına rağmen ana dilimizde çok yoğun bir akis yaratabiliyor olmasıyla açıklayabilirim.
İşte “Sorrow and Bliss”, benim çevirmeyi tercih ettiğim adıyla “Acı Dolu, O Mutlak Mutluluk”, yayınevinin sade ancak akılda kalıcı bir şekilde Türkçeleştirilmiş başlığıyla “Keder ve Mutluluk” tam da böyle bir metin.
Keder ve Mutluluk Kitabı Ne Anlatıyor?
Avustralyalı yazar Meg Mason, kariyelerine önce İngiliz basınından çeşitli gazetelerde başlamış sonrasında da GQ, Vogue, Marie Claire ve Elle gibi dergilerde yazarlık yaparak devam etmiş. Erken annelik anılarını anlattığı ilk kitabı “Say It Again in a Nice Voice” 2012 yılında HarperCollins’ten çıktıktan sonra 2017 yılında ikinci kitabı “You Be Mother” yayımlanmış. Başarılarla dolu yazarlık hayatının kendisine en çok ün getiren kitabı da 2022 Women’s Prize finalisti olmaya hak kazandığı Keder ve Mutluluk olmuş.
Ruhsal git gelleri sebebiyle hayata tutunmakta güçlük çeken Martha, çocukluğundan beri ona âşık ve dünyanın en güzel ellerine sahip olan bir eş Patrick, kadın olmanın belki de en bilindik ancak bazen tahayyül bile edilemeyecek güçlüklerini yansıtan pek sevgili kız kardeş Ingrid, sanatçılığının da verdiği serkeşlikle çoğu zaman sorunlarını görmezden gelmek ve mağduriyetini kendince haklı çıkarmak adına sürekli içki içen anne Celia, ideallerinin peşinden koşarken bir anda duygusunu yitirmiş nahif, fedakar baba Fergus etrafında dönen Keder ve Mutluluk adlı bu romanı, içinde yer alan bir paragrafla tanımlamak isterim:
“Her şey kötü, berbat ve bu tamamen normal. Hayatın kendisi bu. Değişen tek şey bu kötülüklerin oranı. Genellikle bunlar kendi kendilerine olur bir de. Bunu böyle düşündüğün sürece sonsuza kadar böyle olmaya devam edecek, hep değişecek.
Hayat böyleydi … oranlar kendi kendine değiştir, kötü, tamamen iyi, tatil, sızdıran bir boru, yeni çarşaflar, mutlu yıllar, dokuz ile üç arasında bir tesisatçı, pencereye doğru uçan bir kuş, ölmek istiyorum, lütfen, nefes alamıyorum, sanırım bu bir öğle yemeği şeyi, seni seviyorum, artık bunu yapamıyorum, ikimiz de sonsuza dek böyle olacağını sanıyorduk.”
Yükselen Kadının Sesi
Eski bir telif hakları uzmanı olarak yabancı kitapların peşinde koşan bir ajanın gözünden bakacak olsam Keder ve Mutluluk kitabının getireceği sesi öncesinden tahmin etmek benim için hiç de güç olmazdı. Özellikle son yıllarda çok daha fazla kadın sesinin yükselebilmesini ve nihayet de pek çok alanda ön plana çıkabilmesini göz önünde bulunduracak olursak bu kitap, bazen yalnızca bir kadının anlayabileceği türden duyguların ve yansımaların döküldüğü yastığımızın altındaki “o” günlük: Olabildiğince sert, incelikli ve filtresiz. Tüm bunların da yanı sıra dünyanın dönmeye başladığı günden beri havada asılı duran varoluş sorununun içimizde bitmek bilmeyen acılı yankısının verdiği o sivrisinek ısırığı kaşıntısının rahatsızlığının gerçekliği.
Çoğunlukla kurgu dışı kitapların çevirmenliğini üstlenmiş olsam da çocuk yaşlardan beri edebiyata duyduğum hayranlık ve sevgi sebebiyle bir kurguya dilimizde hayat vermek benim için keyiften de öte bir tatmin. Özellikle de kıvrak olduğu kadar da direkt bir duygu selini kendi içimde yarattığı dalgalanmalarla birlikte seslendirmenin getirdiği müthiş tamamlanmışlık hissi.
Zorlayıcı Kısımlar
Öncelikli çalışma dilim Fransızca olmasına rağmen İngilizceden hayat verdiğim bu kalpten portrenin beni en çok zorlayan tarafı karakterlerin bir noktadan sonra korkunç bir açıklıkla içimde yaratmaya başladığı sıkışıklıkla baş etmek oldu.
Bu sıkışıklık hissinin bu kadar yoğun bir şekilde aks etmesinin sebebinin bu filtresiz dil olduğunu söyleyebilirim. Bununla birlikte kara-komik diyebileceğimiz türden serpme esprilerin buram buram İngiliz kültüründen geliyor olması, Türkçe karşılıkları hakkında epeyce kafamın karışmasına yol açtı— zira az evvel belirttiğim gibi öncelikli çalışma dilim olan, üzerinde yıllardır çalıştığım ve okulunu okuduğum Fransız dili, gerek dil yapısıyla gerekse de yaşayan kültürüyle benim sistemimde çok daha kolay sindirilebilir vaziyette. Bu sebeple Keder ve Mutluluk’un yazarı Meg Mason’un ustalıklı dilini, bir yandan İngiliz günlük hayat kültürü üzerine araştırma yaparken bir yandan da en iyi Türkçe karşılıkları tabiri caizse yaratmaya çalışırken pek de özünden uzaklaşmamaya çalışarak doğrudan bir yansıtmayla dilimize kazandırmaya gayret ettim.
Son Sözler
Hatalarım olduysa affınıza sığınırım. Ancak Keder ve Mutluluk’u okurken her birinizin benim yaşadığım duygusal tatmini yaşayacağına ve yastığımızın altındaki o günlüklere dair en güzel referansları keşfedeceğine eminim.
Virginia Woolf’un da ifade ettiği gibi, gündelik mucizelerle bezeli bu hayatta, beklenmedik aydınlanmalar ve tüm o zifiri karanlığın içerisinde uzaklardan bir yerlerden çakan kibrit ışıklarıyla yürüdüğümüz bu yolda her şey bir keder, ve bu bir gerçek ama aynı zamanda da bir mutluluk, ve bu da nihai bir sonuç.
Keyifli okumalar diler, başka başka duygularda siz sevgili okurla en kısa zamanda yeniden buluşmayı temenni ederim.
Seda Sevinç
Keder ve Mutluluk hakkındaki yorumlarınızı bizimle Kayıp Rıhtım Forum üzerinden paylaşabilir, diğer çevirmen maceralarına buradan ulaşabilirsiniz.
Benzer içerikler için bizi Google Haberler üzerinden takip edebilirsiniz.
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.