Antarktika’nın iklim krizi nedeniyle tetiklenen devasa tsunami riskiyle karşı karşıya olduğu konusunda uyarı yapıldı. Önlem alınmadığı takdirde, ileride milyonlarca insanı ölümcül şekilde etikleyecek sonuçlar ortaya çıkabileceği belirtiliyor.
Bilim insanları, Antarktika deniz tabanının altındaki tortuda meydana gelen kaymaların, okyanusların ısındıkça büyük tsunami dalgalarına sebep olabileceğini keşfetti. Yeni çalışma, deniz tabanının yüzlerce metre altındaki tortu çekirdeklerinin analizi yoluyla gerçekleştirildi. Araştırmacılar, 3 milyon ila 15 milyon yıl önceki iklim dönemlerinde, Antarktika çevresindeki suların bugünkünden 3 santigrat derece daha sıcak olduğunu ve bu durumun da gevşek tortu katmanlarının oluşumuna yol açtığını fark etti. Bu tortu katmanları, su altında kayarak Güney Amerika, Yeni Zelanda ve Güneydoğu Asya kıyılarına büyük tsunami dalgalarının gönderilmesine neden oldu.
Akademik bir dergi olan Nature Communications’da yayımlanan bu bulgulara göre, günümüzde iklim krizi nedeniyle okyanuslar ısınmaya devam ediyor ve bu durumun devasa tsunamilerin tekrar ortaya çıkmasına neden olabileceği belirtiliyor.
Plymouth Üniversitesi’nde hidrografi ve okyanus araştırmaları alanında öğretim görevlisi olan Jenny Gales, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Denizaltı heyelanları, büyük can kayıplarına neden olabilecek tsunamilerin tetikleyicisi olabilen önemli bir jeolojik tehlikedir,” dedi. Ayrıca, küresel iklim krizinin bu bölgelerin istikrarını ve gelecekteki tsunami potansiyelini nasıl etkileyebileceğinin anlaşılması gerektiğini vurguladı.
İklim Krizinin Tetikleyeceği Devasa ve Ölümcül Tsunamiler Nasıl Önlenebilir?
Araştırmacılar, 2017 yılında Antarktika açıklarında, Ross Denizi’nin doğusunda eski heyelanlara ait kanıtlar bulduklarını açıkladılar. Daha sonra 2018 yılında aynı bölgeye geri dönerek, tortu çekirdeklerini çıkarmak için derinliklere sondaj yapmayı başardılar. Tortu çekirdeklerinin analizi, zayıf tortu katmanlarının yaklaşık 3 milyon yıl önce Pliyosen ortasındaki sıcak dönemde ve yaklaşık 15 milyon yıl önce Miyosen ikliminde oluştuğunu gösterdi. Bu dönemlerde, Antarktika çevresindeki suların daha sıcak olması, bölgeyi heyelanlara eğilimli hale getiren alg patlamalarını tetikledi ve deniz tabanını zengin ve kaygan bir tortuyla doldurdu.
Geçmişteki su altı heyelanlarının kesin tetikleyicisi henüz tam olarak bilinmemekle birlikte, araştırmacılar iklim krizi nedeniyle buzulların erimesinin büyük olasılıkla bu heyelanlara sebep olduğunu düşünüyorlar. Geçmiş buzul dönemlerinin sona ermesi, buz tabakalarının küçülmesi ve geri çekilmesine neden olarak Dünya’nın tektonik plakaları üzerindeki yükün azalmasına ve izostatik geri tepme sürecinin başlamasına yol açtı. Bu durum, Antarktika kıtasının yükselmesine ve kaygan tortu katmanları üzerindeki kaba çakıl tabakalarının hareket etmesine, sonuç olarak da toprak kaymalarının ve tsunamilerin meydana gelmesine sebep oldu.
İklim Krizi Nedeniyle Oluşabilecek Tsunamiler Bilgisayar Modellemeleri ile Önceden Fark Edilebilir
Önceki denizaltı heyelanlarının ölçeği ve büyüklüğü tam olarak bilinmese de, yakın tarihli örnekler incelendiğinde büyük tsunamilerin önemli can kayıplarına neden olduğu görülmektedir. Örneğin, 1929 Grand Banks tsunamisi Kanada’nın Newfoundland kıyılarında 13 metre yüksekliğinde dalgalar oluşturarak yaklaşık 28 kişinin ölümüne neden olmuştur. Benzer şekilde, 1998 Papua Yeni Gine tsunamisi ise 15 m yüksekliğindeki dalgaları serbest bırakarak 2.200 kişinin hayatını kaybetmesine yol açmıştır.
Antarktika’daki tortu katmanlarının ve buzulların erimesi nedeniyle gelecekte toprak kaymaları ve tsunamilerin yeniden meydana gelebileceği konusunda bazı uyarılar yapılıyor. Ancak, tetikleyicinin ne olduğu konusunda kesin bir bilgi henüz elde edilemedi. İzostatik geri tepme ve iklim tarafından düzenlenen okyanus akıntılarında değişimler gibi faktörlerin bu süreci tetikleyebileceği düşünülüyor. Gelecekte yapılacak çalışmalarda bilgisayar modelleri kullanılarak bu konunun daha detaylı şekilde incelenebileceği de belirtiliyor.
İklim krizi nedeniyle gelen ölümcül tsunami uyarısı hakkında ne gibi önlemler alabiliriz? Konu hakkındaki fikirlerinizi Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da bizlerle paylaşabilir, ayrıca tüm içeriklerimizden anında haberdar olmak için bizi Google Haberler üzerinden takip edebilirsiniz.
Kaynak: India Times
