İklim değişikliği ve Trump’ın ABD’nin yeni seçilmiş başkanı olması gibi benim Neil Gaiman’a olan ilgim de yadsınamaz bir gerçek. Bu yüzden de zaman zaman çevremdekiler bana Gaiman okumak isteseler nereden başlayacaklarını, veya bir şekilde, bir yerden başladıkları Gaiman’a nasıl devam edeceklerini sorarlar. Çakmak çakmak bakan nice gözün yanlış zamanda yanlış kitabı okuduğu için söndüğünü, sırf kötü bir sıralama nedeniyle nice insanın nice yazara küstüğünü bildiğimden, kendimce sıralamamı yapmaya karar verdim.
İşte karşınızda Neil Gaiman’a Başlama Kılavuzu:
Başlamadan önce belirtmekte fayda var. Gaiman’ın neredeyse 30 yıldır eser veriyor ve çizgi romanlardan kısa öykülere, film senaryolarından şiirlere pek çok farklı alanda eseri var. Burada vereceğim tüm öneriler de okuma metinleri olacak; ama sadece romanlardan bahsetmeyeceğiz.
1. Yolun Sonundaki Okyanus – İthaki, 2013 (The Ocean at the End of the Lane)
2. Smoke & Mirrors, 1998 veya Kırılgan Şeyler – İthaki, 2016 (Fragile Things)
Alternatifiyse Kırılgan Şeyler. İthaki Yayınları ikinci öykü seçkisini, ilkinden önce yayımlayarak bu sene raflara koydu. Sanmayın ki ben ilkini ısrarla söylüyorum diye Kırılgan Şeyler kötüdür. Hiç de değil, hatta ben de Neil Gaiman öykülerine ilk bu kitapla başlamış ve bir daha da bırakamamıştım. Smoke & Mirrors’la başlamanızı yeğlememin sebebi, Gaiman’ın hikayeciliğinin de nasıl gelişip evrim geçirdiğini görmenizi istemem.
3. Mezarlık Kitabı – İthaki, 2008 (The Graveyard Book)
Bu kitapla ilgili en ilginç yönlerden biri Gaiman’ın hikâyeyi “bir çocuğun ailesiz büyümesi”ni anlattığını sanarak yazması. Kitap bittiğindeyse aslında neyi yazdığını fark etmiş ve şöyle özetliyor: “Eğer ebeveynler olarak çocuklarınızı iyi yetiştirirseniz size ihtiyaçları kalmaz. Ve eğer bunu doğru yapmışsanız sizi terk ederler”. Kitabı bu ışık altında okuyacak olursanız, Gaiman’ın kendi babalığı ve çocuklarıyla ilgili melankolisini de ucundan yakalayabilirsiniz.
4. Sandman – Prelüdler ve Noktürnler – İthaki, 2016 (Sandman – Preludes and Nocturnes)
Sandman hakkında son bir şey daha söylememiz lazım. 3. ciltte karşınıza çıkacak bir sayısıyla, kendisi World Fantasy Awards’ta “En İyi Kısa Öykü” ödülünü almış olup bu ödülü alan tek çizgi romandır.
5. Amerikan Tanrıları – İthaki, 2015 (American Gods)
6. Koralin ve Gizli Dünya – İthaki, 2013 (Coraline)
Yokyer nerede? Yıldıztozu nerede? Anansi Çocukları, Kıyamet Gösterisi nerede?
İşin aslı, listenin başındaki “Yolun Sonundaki Okyanus”tan sonraki sıralama zaten taşa saplanmış halde değil. Şöyle ya da böyle değişiklikler okuma deneyiminizi çok değiştirmeyecektir. Kıyamet Gösterisi Terry Pratchett’la birlikte yazıldığı için bu listede yer bulamadı. Yokyer, kişisel tercihlerim nedeniyle listede değil. Bir BBC dizisi olarak yazılmış olması, dizinin daha geniş bir metni gibi var olması ve öyle bir bağlamda yazılması bana kalırsa metni biraz zayıflatıyor. Anansi Çocukları’nı henüz ben de okumadım, ama çok methini duydum.
Yıldıztozu, Odd ve Ayaz Devleri, Chu’nun Günü, Blueberry Girl, The Day I Swapped My Dad for Two Goldfish gibi kitaplar hali hazırda listede çocuk kitapları olduğu için listeye girmedi. Bu noktada şunu da belirtmeliyim ki Yıldıztozu ve Koralin’in hem kitabını okuyup hem filmini izlemek ilginç bir deneyim. Zira her ikisinin de filminde kitapta olmayan ögeler var (filmler de Gaiman tarafından yazıldı).
Ayrıca Gaiman’ın Sandman dışındaki çizgi roman işlerine değinmedim (kaldı ki bu daha ayrıntılı bir konu ve benden daha ehil insanlar tarafından anlatılabilir). Geçtiğimiz yıl çıkardığı “The View from the Cheap Seats” isimli kurgu dışı yazılarından derlediği seçkiyi ise çok güzel bir kitap olmasına rağmen, bir yazara başlamakla alakası olmadığı için bu listeye katmadım. Bu kitapta yer alan “İyi Sanat Yapın” adlı konuşmasının tam Türkçe metnine sitemizden ulaşabilirsiniz.
Son olarak bir kez daha hatırlatayım ki Türkçeye henüz tamamıyla kazandırılmamış olsalar da Neil Gaiman’ın kısa öykülerine ve şiirlerine mutlaka bakın. Yine bunların arasında da Kayıp Rıhtım’da çevrilmiş olanlar var. Ayrıca İngilizce kitaplarının neredeyse tamamı sesli kitap formatında da bulunabiliyor. Amazon Audible’ın uygulamasını telefonunuza indirerek dinleyebilirsiniz (sesli kitaplar çok başarılı). Hatta Audible ilk kez üye olan kullanıcılara bir sesli kitabı bedava veriyor (ben Smoke & Mirrors’ı bu şekilde sesli kitap olarak da edindim).
Umarım okuduklarınızı beğenirsiniz. Açıkçası ben (yazının tonu öyle göstermese de) tek bir yazara fanatik bir bağlılık duyma taraftarı değilim. Favori yazarlarımız olması, göğsümüzde kalbimizden daha yakında tuttuğumuz kitaplarımız olması güzel bir şey; ama bunların tekil olmaması daha da güzel. Eğer bu liste sayesinde okuduğunuz kitaplar öyle göğsünüze yerleşirse, yeni bir favori yazarınız daha olursa ne mutlu. Eğer buna ben vesile olduysam da, benden mutlusu yok.