İsrail’de Bulunan 12.000 Yıllık Figür, Bir Kadınla Çiftleşmeye Çalışan Kazı Tasvir Ediyor

İsrail’de Natuf kültürüne ait bir yerleşimde keşfedilen kilden yapılma küçük bir figür, bir kadını ve üzerine çıkan bir kuşu betimliyor.

Araştırmacılar, yaklaşık 12.000 yıllık bu eserin, Güneybatı Asya’da bilinen en eski kadın tasvirini ve insan–hayvan etkileşimine dair erken bir inanç sistemini yansıtabileceğini belirtiyor.

Figürin, günümüzden 15.000 ile 11.500 yıl önce; şimdiki İsrail, Filistin, Ürdün, Lübnan ve Suriye topraklarında yaşamış olan yerleşik avcı–toplayıcı Natuf topluluklarına ait küçük kil parçalarının incelenmesi sırasında tespit edildi.

İsrail’de Natuf Kültürüne Dair Olağanüstü Bir Keşif

Kudüs İbrani Üniversitesi’nden arkeolog Laurent Davin, çeşitli Natuf yerleşimlerinden toplanan on binlerce küçük kil parçasını ayrıntılı biçimde analiz etti. Bu parçalar arasında, Taberiye Gölü’nün yaklaşık 2 kilometre doğusunda yer alan Nahal Ein Gev II adlı arkeolojik alandan gelen küçük bir kil bloğu, Davin’in dikkatini çekti.

Davin, ilk izlenimini şu sözlerle aktarıyor:

“Bu küçük kil bloğunu kutusundan çıkardığım anda, insan figürünü ve ardından sırtüstü uzanmış kuşu hemen fark ettim. Elimde, hem betimlenen konu hem de 12.000 yıl önce oluşturulan biçimlendirme kalitesi açısından olağanüstü bir parça tuttuğumu anladım.”

Bilim insanları, söz konusu figürinin Natuf kültüründe bugüne kadar tespit edilen en eksiksiz ve en ayrıntılı insan vücudu tasviri olduğunu vurguluyor.

Figürin Kadın ve Kaz Tasviri ile Öne Çıkıyor

Çalışmaya göre figürin, tek bir kil bloğundan şekillendirilmiş ve üç parçaya ayrılmış hâlde bulunmuş durumda. Yüksekliği yaklaşık 3,7 santimetre olan eser, önce bir ocakta ısıtılmış, ardından kırmızı mineral bir pigmentle kaplanmış.

Figürinin üst kısmında, kanatları geriye doğru ve kısmen açılmış halde, insanın sırtına yaslanan bir kuş yer alıyor. Alt kısımda oyularak oluşturulan üçgen alanın kadın genital bölgesini temsil ettiği; yüzün yakınındaki simetrik oval izlerin ise göğüsleri betimlediği düşünülüyor.

Alanda ele geçen hayvan kemikleri, Natuf topluluklarının kazları hem besin hem de süsleme amacıyla kullandığını gösterdiği için, kuşun büyük olasılıkla bir kaz olduğu ifade ediliyor.

Araştırma kapsamında, figürinin insan–hayvan etkileşimini konu alan dünyadaki en eski betimlemelerden biri olabileceği belirtiliyor.

Av Sahnesi ya da Mitolojik Bir Çiftleşme Anı Olabilir

PNAS’ta yayımlanan makale, figürinin anlamına dair farklı yorumları da tartışıyor. Araştırmaya göre olası açıklamalardan biri, sahnenin avcı bir bireyin ölü bir kuşu sırtında taşımasını temsil etmesi. Ancak figürinde kuşun canlı görünmesi ve insan figürünün öne eğilmiş duruşu, araştırmacıları daha mitolojik bir yoruma yöneltiyor.

Bu çerçevede, kuşun dişi bir insanla çiftleşmeye çalışan erkek bir kazı temsil ettiği ve sahnenin insan ile hayvan ruhları arasındaki cinsel birleşmeyi konu alan bir anlatıya işaret ettiği değerlendiriliyor.

Davin, bu tür imgelerin daha geç tarihli dönemlerde de farklı coğrafyalarda karşımıza çıktığını hatırlatarak şunları söylüyor:

“İnsan ve hayvan ruhları arasındaki hayali çiftleşme, dünya genelinde tarihsel dönemlere ait birçok efsanede bilinen bir motiftir. Bu topluluklarda kadın figürünü temsil etme arzusunun ortaya çıkışı, ruhani pratiklerin yönetiminde kadınların artan rolüyle ilişkili olabilir.”

Figürini Kimin Yaptığına Dair İpuçları Mevcut

Laurent Davin, figürin üzerinde kısmi bir parmak izi de tespit etti. Parmak izindeki sırt çizgilerinin yoğunluğunu, cinsiyeti bilinen modern bireylerin parmak izleriyle karşılaştıran araştırmacılar, eserin büyük olasılıkla bir kadın tarafından şekillendirilmiş olabileceğini belirtiyor.

Figürin, kazı alanında mezar amaçlı kullanılan bir bölgede bulundu. Aynı alanda bir çocuk gömüsü ve insan dişlerinden oluşan bir yığın gibi başka sıra dışı buluntular da ortaya çıkarıldı. Araştırmacılar, bu bağlamın, figürinin Natufian toplumunun ölüm, yeniden doğuş ve ruhani uygulamalarına dair özel bir anlam taşıdığını düşündürebileceğini ifade ediyor.

Neolitik Devrim Öncesi Sembolik Düşünce

Çalışma, bu nadir figürinin özelliklerini bir araya getirerek Natuf topluluklarının karmaşık imgeler üretebildiğini ve Güneybatı Asya’da Neolitik Devrim’den önce insan ile hayvan ruhlarını birlikte ele alan inançları (animizm) yansıtan yansıtan sembolik anlatılar geliştirmiş olabileceklerini öne sürüyor.

Araştırmacılara göre kadın ve kaz figürini, hareketli avcı–toplayıcı gruplar ile ilk yerleşik topluluklar arasındaki geçiş dönemine ait düşünsel dünyayı temsil ediyor.

Kudüs İbrani Üniversitesi’nden arkeolog ve çalışmanın ortak yazarı Leore Grosman, figürinin anlamına ilişkin genel değerlendirmesini şu sözlerle aktarıyor:

“Kadın ve kaz figürini, hareketli avcı–toplayıcıların dünyası ile ilk yerleşik toplulukların dünyası arasında bir köprü oluşturuyor; hayal gücünün ve sembolik düşüncenin insan kültürünü şekillendirmeye nasıl başladığını gösteriyor.”

Bu bulgular, PNAS dergisinde yayımlanan makalede ayrıntılı biçimde sunuldu.

İlginizi Çekebilir: Arılar Mors Alfabesini Öğrenebildi

Bu sıradışı tasvir hakkında siz ne düşünüyorsunuz? Görüşlerinizi yorumlarda veya Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, arkeoloji dünyasından yeni haberler için bizleri Google News ve WhatsApp üzerinden takip edebilirsiniz.

Kaynak: Live Science