Geçtiğimiz hafta, Lani Sarem adlı yeni bir yazarın Handbook for Mortals adlı ilk romanı New York Times Çoksatanlar listesinin genç-yetişkin kategorisinde birinci sıraya oturdu. Gelin görün ki neredeyse hiç kimsenin ne yazardan ne de kitaptan haberi vardı. Öyle ki bu durum genç-yetişkin kategorisinde kalem oynatan diğer yazarlar tarafından büyük bir şaşkınlıkla karşılandı ve içlerinden bazıları Twitter üzerinden âdeta bir dedektif gibi soruşturma yürütmeye başladı. Çok geçmeden, ince araştırmalar sonucunda olayın arkasındaki gerçekler ortaya çıktı ve Amerika’daki belirli kitapçılardan yapılan toplu ön siparişlerin izleri bulundu.
The Guardian‘da yer alan habere göre, Lani Sarem’in romanı “tarot kartı okuyan, fal bakan, büyü yapan kadim bir sülaleden gelen ve birinci sınıf bir sihirbazlık gösterisinin parçası olabilmek için Las Vegas’a gidip doğaüstü güçlerini kullanan özgür ruhlu genç bir kızın” maceralarını konu alıyor. Kitap bu hafta Angie Thomas’ın “The Hate U Give” adlı romanının önünde yer alarak New York Times genç-yetişkin kitapları listesinde birinci sıraya yerleşti. Hatta sektörü takip eden Nielsen Bookscan adlı bir istatistik firmasına göre sadece bir haftada 18.597 adet satış yaptı.
Ancak yazar Phil Stamper bu işin içinde bit yeniği olduğunu anladı ve olayla ilgili sorular sormaya başladı. Belirttiğine göre kitabı basan yayınevi sadece bir ay önce açılmıştı ve roman Amazon’da stok dışı olarak görünüyordu. Stamper konuyla ilgili perşembe günü Twitter’da şunları yazmış:
“Kendileri dışında hiç kimsenin duymadığı bu kitabın tanıtımını iki tane küçük blog yapıyor. Ve daha ilk haftasında 5000 civarı satış yapıyor, öyle mi? Peki. New York Times listesindeki yerinizi satın alamamanız gerekir, ama işte bu noktaya geldik.”
Stamper, aralarında Jeremy West’in de bulunduğu bir grup genç yetişkin yazarıyla birlikte olayı araştırmaya başlamış. İletişime geçtikleri kitabevlerinden biri kısa bir süre önce birilerinin NYT listesine kayıtlı dükkân olup olmadıklarıyla ilgili iletişime geçtiğini (çoksatanlar listesi, gizli ve özel olarak seçilmiş kitabevlerinden elde edilen bilgiler aracılığıyla oluşturuluyor), olumlu cevap alınca da Lani Sarem’in kitabı için toplu alım yaptığını belirtmiş. Başka bir kitabevi de buna benzer olayı West ile paylaşmış. Publishers Weekly’nin aktardığı bir diğer bilgiye göre de Las Vegas’ın dışındaki bir dükkâna gelen bir müşteri oranın NYT kitabevi olduğunu öğrenince aynı kitaptan 87 kopya sipariş etmiş.
Bu olayla ilgili ilk duyumları alan Pajiba adlı bir eğlence sitesi, “Kim olduğunu bilmediğimiz biri veya birileri, bir film anlaşması sağlamak için New York Times çoksatanlar listesi birinciliğini kullanmayı umuyor,” şeklinde bir spekülasyon ortaya atmış. Çünkü, ne ilginçtir ki, kitabın yepyeni bir yayınevinden çıkmasının üzerinden henüz sadece bir hafta geçmesine rağmen sinema uyarlamasının Imdb sayfası şimdiden oluşturulmuş bile ve başrolde kim var dersiniz? Romanın yazarı Lani Sarem!
Jeremy West’in Publishers Weekly’ye verdiği demeç şöyle:
“Listeyi gördüğüm anda bir saçmalık olduğunu anladım. Kitap için sosyal medyada hiçbir paylaşım olmaması, genç yetişkin topluluklarındaki kimsenin kitabı konuşmuyor, hatta bilmiyor oluşu… Bunların hepsi işin içinde bir bit yeniği olduğunu gösteriyordu.”
West’in söylediğine göre konuştuğu beş kitabevi de benzer şekilde birinin kendilerini aradığını ‘bir organizasyon’ için toplu alışveriş yaptığını aktarmış. Gerçeğin ortaya çıkmasından kısa bir süre sonra, NYT listeyi değiştirmiş ve Sarem’ın unvanını geri almış. Listede ikinci sırada yer alan Angie Thomas’ın romanıysa birinci sıraya yerleştirilmiş. Gazeteden yapılan resmi açıklama şu şekilde:
“Son raporlarda geçen uyumsuzlukları araştırdığımız zaman, Handbook for Mortals için yapılan satışların bizim kriterlerimizi karşılamadığı ortaya çıktı. 3 Eylül için yapılacak olan genç-yetişkin listesini yenileyip söz konusu kitabı sıralamadan çıkardık.”
Lani Sarem olayın ardından Publishers Weekly’ye verdiği bir demeçte, “‘Bu kitap hakkında hiçbir şey bilmiyorum, nasıl bu kadar başarılı olabilir?’ demeleri çok aptalca. Birbirimizi desteklememiz gerekiyor,” demiş. Ayrıca kitabını daha önce Wizard World Comic etkinliğinde tanıttığını ve orada oldukça ses getirdiğini de sözlerine eklemiş. Kendisine ‘yav, he’ diyor ve ileride bu tür sahtekarlıklara bulaşmamasını diliyoruz.
NYT listesinde hakkı olan birinciliği elde eden Angie Thomas ise attığı tweet ile olayı araştıran, yardımcı olan herkese ve düzeltme için New York Times’a teşekkür ettiğini iletti. Cassandra Clare (bir başka çoksatan genç yetişkin yazarı) ise esprili bir dille, “Eğer siz sinir bozucu çocuklar olmasaydınız bu yanlarına kâr kalacaktı,” demiş. Biz de şüphecilikleri sayesinde kendini kurnaz sanan Lani Sarem ve işbirlikçilerine bu yolu kapattıkları için Phil Stamper ve arkadaşlarına teşekkür ediyoruz.
