Buzun Altındaki Kayıp Dünya: Antarktika’da 40 Milyon Yıllık Dev Nehir Sistemi Keşfedildi

Antarktika’nın derinliklerinde yapılan araştırmalar bilim insanlarını büyük bir sürprizle karşı karşıya bıraktı. Batı Antarktika’nın devasa buz tabakasının altında, yaklaşık 40 milyon yıl önce akmış olan bir nehir sisteminin izleri ortaya çıkarıldı.

Antarktika, kıtanın gizli tarihine ışık tutacak bu tür keşiflere ev sahipliği yapmaya devam ediyor. Bilim dünyası kısa bir süre önce Science Advances dergisinde yayımlanan son bulguyu heyecanla karşıladı. Almanya’daki Alfred Wegener Kutup ve Deniz Araştırmaları Enstitüsü’nden sedimentolog Johann Klages, “Gelecekte potansiyel ciddi bir iklim değişikliği yaşanırsa, geçmişte bunun zaten gerçekleştiği dönemleri incelememiz gerekir,” dedi.

Orta-geç Eosen dönemi olarak bilinen ve yaklaşık 34-44 milyon yıl öncesine denk gelen dönemde, Dünya atmosferinde büyük bir dönüşüm yaşandı. Karbondioksit seviyelerinin düşmesiyle küresel soğuma tetiklendi ve buzulların oluşumu başladı. Günümüzde insan kaynaklı iklim değişikliğinden dolayı artan karbondioksit seviyeleri göz önüne alındığında, bilim insanları o dönemdeki büyük iklim olaylarını Antarktika’da mercek altına almak istiyor.

Klages, şunları söyledi:

“O zamanlar karbondioksit seviyesi neredeyse günümüzün iki katıydı. Eğer sera gazı seviyeleri artmaya devam ederse, 150-200 yıl içinde benzer seviyelere ulaşabiliriz.”

Araştırmacılar, 2017’de Polarstern adlı araştırma gemisiyle Şili’nin en güneyinden başlayıp zorlu Drake Boğazı’ndan geçerek Antarktika’nın batı kıyılarına ulaştı. Burada gelişmiş deniz tabanı sondaj ekipmanlarıyla yumuşak sedimentler ve sert kayaçlardan çekirdek numuneler topladılar.

Antarktika’nın Derinliklerinde Keşfedilen 40 Milyon Yıllık Dev Nehir Sistemi Neye İşaret Ediyor?

Deniz tabanının 30 metre derinliğine kadar sondaj yapan ekip, iki farklı döneme ait tabakaları içeren sedimentler elde etti. Uranyum ve kurşun elementlerinin yarı ömürlerini hesaplayarak, alt tabakanın 85 milyon yıl önce Orta Kretase döneminde oluştuğunu saptadılar. Bu sedimentler o dönemdeki ılıman yağmur ormanlarına özgü fosiller, sporlar ve polenler içeriyordu. Üst tabakadaysa ağırlıklı olarak 30-40 milyon yıl öncesine denk gelen Orta-Geç Eosen dönemine ait kumlar bulunuyordu.

Eosen kum tabakasındaki belirgin katmanlaşma deseni, araştırmacılara Mississippi veya Rio Grande nehirlerinde rastlanan bir nehir deltası görüntüsünü andırıyordu. Lipid biyomarkör analizi sırasında tatlı su siyanobakterilerinde bulunan özgün bir moleküle rastlamaları, Antarktika’dan bir zamanlar dev bir nehir sisteminin geçtiği fikrini doğruladı.

İklim Değişikliklerinin Geçmişi ve Geleceği

“Beyninizde, şimdi kilometrelerce buzun altında olan Antarktika’dan devasa bir nehir sisteminin aktığı müthiş bir imaj canlanıyor,” diyen araştırma ekibi, Eosen çağı kumlarının izini, yaklaşık 1.500 km boyunca Transantartik Dağları’ndan geçerek Amundsen Denizi’ne dökülen bu antik nehre kadar sürdürdü.

Klages ve ekibi şimdi daha yakın bir dönem olan Oligosen-Miyosen çağına (23 milyon yıl önce) ait çekirdek sedimentleri üzerinde çalışıyor. Gelecekteki iklim modellerini daha da hassaslaştırmak için bu dönemin incelenmesi önem taşıyor. Yeni araştırmalar, Antarktika’nın buz örtüsünün altında saklanan ve aydınlatılmayı bekleyen nice sırların daha olduğunu gösteriyor.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: Antarktika Buzundaki 50 Yıllık Gizemli Dev Deliğin Sırrı Sonunda Çözüldü

Sizler de yeni keşifle ilgili yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizleri Google News’te takip edebilirsiniz.

Kaynak: Live Science