Şanlıurfa’daki Taş Tepeler Projesi kapsamında yer alan ve 12 bin yıllık tarihiyle Neolitik döneme ışık tutan Karahantepe’deki kazı çalışmaları, arkeoloji dünyasındaki en büyük tartışmalardan birine son noktayı koyacak kanıtlar sundu.
Göbeklitepe’nin keşfinden bu yana arkeoloji dünyasında süregelen “erken yerleşik hayat” ve “tapınak kompleksi” tartışmaları, bilim insanlarını ikiye bölmüş durumda. Bazı araştırmacılar Göbeklitepe’nin sadece bir ibadet merkezi olduğunu savunurken, diğerleri yerleşim yeri olabileceğini öne sürüyordu.
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın “Geleceğe Miras” projesi kapsamında 2019’da başlatılan Karahantepe kazıları, bu tartışmaya yeni bir boyut kazandırdı. 14 hektarlık bir alana yayılan yerleşimde, arkeologlar 6 bin metrekarelik bir bölgede çalışmalarını sürdürüyor.
Kazı Başkanı Prof. Dr. Necmi Karul, alanın dörtte birlik kısmının dikili taşların çıkarıldığı taş ocaklarından oluştuğunu, geri kalan bölümün ise dönemin en büyük Neolitik yerleşimlerinden birine işaret ettiğini belirtti.
Karahantepe’de Bulunan Yeni Kanıtlar
Altı yıldır devam eden kazılarda, merkezi konumda 28 metre çapında büyük bir yapı ve çevresinde çok sayıda konut ortaya çıkarıldı. Prof. Dr. Karul, şunları söyledi:
“Konutlarla kamusal yapıların birlikte olması, merkezde kamusal yapılar ve onları çevreleyen kulübelerin varlığı, buraların yerleşim yerleri olduğunu açıkça gösteriyor. İnsanlar yaşadıkları alanlarda aynı zamanda kamusal nitelikli yapılar inşa etmiş.”
Kazılarda elde edilen bulgular, yerleşimin M.Ö. 9400’e kadar uzandığını gösteriyor. Bulunan arkeolojik materyaller, Neolitik dönem insanlarının yaşam biçimi hakkında önemli ipuçları sunuyor. En eski katmanlarda avcılığa yönelik aletler bulunurken, sonraki dönemlerde ahşap işçiliği ve besin üretimine yönelik aletlerin artış gösterdiği tespit edildi.
Geçen yıl yapılan analizler, Karahantepe’de tahılların tarıma alındığını ve ekmek benzeri ilk gıdaların üretildiğini kanıtladı. Bulgular, yerleşik hayatın ve tarımsal faaliyetlerin sanılandan çok daha eski olduğunu gösteriyor. Böylece bölgedeki yapıların sadece “tapınma merkezi” değil, insanların gündelik yaşamlarını sürdürdüğü tam teşekküllü yerleşim yerleri olduğunu da kanıtlıyor.
Kazı Çalışmaları Ziyaretçier için İzlenebilir Durumda
Kent merkezine 60 kilometre uzaklıktaki Karahantepe’de kazı çalışmaları devam ederken, alan geçici yürüyüş yollarıyla ziyarete açık durumda. Ziyaretçiler, çok dilli dijital uygulama aracılığıyla alan hakkında detaylı bilgilere ücretsiz olarak erişebiliyor.
İlginizi Çekebilir: Göbeklitepe’de Neolitik Çağ’ın İnanç Dünyasına Işık Tutan İnsan Heykeli Bulundu
Karahantepe’den elde edilen yeni bulgular, Neolitik dönemde insanların hem günlük yaşamlarını sürdürdükleri hem de kamusal yapılar inşa ettikleri kompleks yerleşimlere sahip olduklarını göstererek, arkeoloji literatüründe yeni bir sayfa açıyor. Siz ne dersiniz? Fikirlerinizi yorumlarda veya Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilirsiniz.
Arkeoloji dünyasından daha fazla haber için bizleri Google News ve WhatsApp üzerinden takip edebilirsiniz.
Kaynak: AA
Forum üzerinden yorum yapıp sohbete katılmak için tıkla!