Hakan Tunç
Devasa büyüklükte bir ozon deliği keşfedildi. Kanadalı bir bilim insanına göre, söz konusu delik Antarktika’daki delikten yedi kat daha büyük ve şu anda tropik bölgelerde yer alıyor. Üstelik yeni de değil, 1980’li yıllardan beri var.
Kanada’da yer alan Waterloo Üniversitesi’nde çalışan bilim insanı Qing-Bin Lu, AIP Publishing tarafından yayımlanan AIP Advances adlı bilimsel dergide, devasa ve aktif bir ozon deliği tespitinde bulundu. Tropikler üzerindeki alt stratosferde yer alan ozon deliğinin korkutucu yanı her mevsimde açık kalması. Buna deliğe nazaran, Antarktika’da sadece bahar ayında açılan meşhur ozon deliği 7 kat daha küçük.
Profesör Lu, tropiklerin gezegenin yüzey alanının yarısını oluşturduğunu ve dünya nüfusunun yaklaşık olarak yarısına ev sahipliği yaptığını dile getirdi. Bu nedenle tropikal bir ozon deliğinin varlığı, büyük bir küresel endişeye neden olabilir.
“Ozon tabakasının incelmesi ve böyle bir deliğin oluşumu yer seviyesinde UV radyasyonunun artmasına neden oluyor. Bu da insanlarda cilt kanseri ve katarakt riskini artırıyor, bağışıklık sistemlerini zayıflatıyor, tarımsal üretkenliği azaltıyor ve hassas su organizmaları ile ekosistemleri olumsuz yönde etkiliyor.”
Devasa Ozon Deliği Büyümeye Devam Ediyor
Lu’nun ozon deliği ile ilgili yeni gözlemi, geleneksel fotokimyasal modellerle tahmin edilebilecek cinsten değil. Bu nedenle söz konusu çalışma, bilim camiasındaki meslektaşları için de sürpriz oldu. Gözlemlediği veriler, kozmik ışın güdümlü elektron reaksiyonu (CRE) modeliyle fark ediliyor ve hem Antarktika hem de tropikal ozon delikleri için çalışan özdeş fiziksel mekanizmayı güçlü bir şekilde gösteriyor.
Antarktika üzerindeki arktik ozon deliğinde olduğu gibi, tropik ozon deliğinin merkezinde normal ozon değerinin yaklaşık yüzde 80’inin tükendiği kaydedildi. Ön raporlar, ekvator bölgelerindeki ozon delinme seviyelerinin zaten büyük popülasyonları tehlikeye attığını ve bu bölgelere ulaşan UV radyasyonunun beklenenden çok daha fazla olduğunu gösteriyor. Üstelik ozon tabakasının incelmesinin devam ettiği de belirtiliyor.
Lu’nun keşfi, kendisinin ve meslektaşlarının yaklaşık yirmi yıl önce önerdiği, CRE tarafından başlatılan ozon tabakasını incelten mekanizmaya ilişkin önceki çalışmalara dayanıyor.
“Mevcut keşif, ozon tabakasının incelmesi, UV radyasyon değişikliği, artan kanser riskleri ve tropik bölgelerdeki sağlık ve ekosistemler üzerindeki diğer olumsuz etkiler konusunda daha dikkatli çalışmaları gerektirdiğini gösteriyor.”
Tespit edilen yeni deliğin durumu hakkında sizler neler düşünüyorsunuz? Sizce insanlığı nasıl etikleyecek? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da bizlerle paylaşabilirsiniz.
Kaynak: Science Daily
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.