M. İhsan Tatari
Mary Shelley’nin 1818’de yazdığı Frankenstein bugüne dek pek çok filme konu oldu. Ama bunlardan biri var ki özellikle sinemaseverlerin gönlünde çok özel bir yere sahip: 1910 yılında sessiz sinema tekniğiyle çekilen, 13 dakikalık ilk Frankenstein.
Edison Studios tarafından çekilen ve J. Searle Dawley’ın yazıp yönettiği film aynı zamanda dünyanın en çok aranan 10 kayıp filmi listesinde de yer alıyordu. Filmin bilinen tak sahibi ise Alois F. Dettlaff‘tı. Kendisi tam bir korku tutkunu olan Dettlaff, yıllardır koleksiyonerlerin ve sinema akademisyenlerinin ısrarcı tekliflerini reddediyor, filmi korku festivallerinde izletiyor ve oldukça korumacı bir tutum sergiliyormuş.
Dettlaff’ın 2005’teki vefatının ardından tüm koleksiyonu Library Of Congress (Kongre Kütüphanesi) tarafından satın alınmış. İlk işleri de kayıp Frankenstein filmini 2K görüntü kalitesine aktarmak olmuş. Ancak filmin eksikleri varmış; mesela giriş ve jenerik kısmı eksikmiş. Neyse ki Edison Studios’ta jenerik bölümünün bilgileri bulunuyormuş. Ardından ünlü sessiz film müzisyeni Donald Sosin’le iletişime geçip kendisinden filme özel bir müzik yapmasını rica etmişler.
1910 yapımı, 13 dakikalık Frankenstein filmini hemen aşağıdan izleyebilirsiniz. İyi seyirler…
Muhtemelen de en iyisi diye tahmin ediyorum.
Sonraki uyarlamalardan aşina olduğumuz teknolojik düzenekler kullanılmamış gerçi Shelly de öyle ayrıntılar vermez hikâyesinde. Doktor burada bilim adamından çok büyücü- simyacı gibi gösterilmiş, canavar da kazandan çıkıyor (homonkulus?) Karloff’un can verdiği canavar konuşamıyordu bu ilk uyarlamadaki canavar konuşuyor ama maalesef sesini duyamıyoruz
Mutlu son! Gişe endişesiyle hikâyelere daha yenilir yutulur yorumlar getirmenin de ilk örneğidir herhalde. Yine de canavarın suretinin aynada kaybolması ve yaratıcısıyla ilişkisinin aynadaki yansıma üzerinden verilmesi iyiydi.
Şimdi izledim. Enteresan bir deneyim oldu, iyi ki düzenlenip paylaşılmış.