Didem Tomaslar
Prens alıntıları ile egemenlik kavramını metafizik kaynaklardan arındıran niteliği ile siyaset biliminin çığır açıcı metinlerinden birine yakın bakış atıyoruz.
Siyaset biliminin babası olarak anılan Niccolo Machiavelli (1469-1527) Prens’i 1513 yılında tamamladı. Devlet yöneticiliği tecrübesine sahip Machiavelli, çalışmasını deney ve gözlemlere dayandırdı. Böylece devleti, metafizik, doğa, Tanrı gibi kavramlarla açıklamaz ve ona laik bir karakter kazandırdı. Prens, egemenlik kavramının orta çağ ile bağların kesilmesinin simge eserleri arasında yer aldı.
Machiavelli’ye göre erdem, özgür irade, talih gibi konular, iktidarın esenliğine faydası ölçüsünde ele alınıyordu. Erdemli görünmek adına erdemli olunmamalıydı. Erdemlerin işlevsel yönü nihai olarak egemenin bekâsına hizmet edişiyle ölçülürdü.
Prens’in başarısında talihin rolü cılız, becerinin, öngörünün ve sağduyunun rolü ise güçlüydü. Prens, dönemindeki örneklerine sık rastlanacak biçimde cinsiyetçi bir vurguya da sahipti. Talih bir dişiye benzetilmiş ve ona hükmetmek için zor kullanmak gerektiği ifade edilmişti. Ayrıca egemene, ‘kadın gibi pasif olmaması, atılgan olması’ tavsiye ediliyordu.
Machiavelli (2018: 93) eserinin amacının anlayan kişiye faydalı olmak ve meselenin zihinde canlandırılmış hâlinden çok, somut gerçekliğin peşinden gitmek olduğunu ifade ediyor. Bu ifadesinden anlaşıldığı gibi Machiavelli, olması gerekeni değil, var olan koşullar altında yapılması gerekeni tavsiye ediyor.
Niccolo Machiavelli’den “Prens” Kitabı Alıntıları
“Yeni prens olan kişi, gerek askerlerle, gerek yeni bir fethin yol açtığı başka pek çok haksızlıkla yeni uyruklarının huzurunu bozmak zorundadır; öyle ki, prensliği işgal etmekle huzurunu bozduğun herkesin düşmanlığını kazanır ve seni iktidara getirenlerin dostluğunu koruyamazsın, çünkü onları önceden umdukları şekilde hoşnut edemezsin ve onlara borçlu olduğun için, onlara karşı katı önlemlere başvuramazsın; çünkü kişinin, ordusu ne denli güçlü olursa olsun, bir bölgeye girebilmek için her zaman o bölge halkının desteğine gereksinmesi vardır.” (Sayfa 41)
“Dili, görenekleri ve kurumları farklı bir bölgedeki devletler ele geçirildiğinde, zorluklar baş gösterir ve bu devletleri elde tutmak için çok talihli ve son derece azimli olmak gerekir. En iyi ve en etkili çarelerden biri, ele geçiren kişinin gidip orada yaşaması olacaktır. Bu, ele geçirilen yeri daha güvenli ve daha sürekli kılar.” (Sayfa 42-43)
“Bilge prensler, yalnızca var olan sorunları değil, gelecekte ortaya çıkabilecek sorunları da dikkate alırlar ve her tür çabayı göstererek bunları önlemeye çalışırlar; çünkü sorunlar önceden görüldüğünde, çareleri kolayca bulunur; ama kapına dayanmalarını beklersen, hastalık artık iyileştirilemez hale geldiği için, ilaç çok geç kalmış olur.” (Sayfa 45)
“Birçok kişi, kendi adına, gerçekte hiç görülmemiş ve hiç bilinmeyen cumhuriyetler ve prenslikler hayal etmiştir; kişinin nasıl yaşadığı ile nasıl yaşaması gerektiği arasında öyle büyük bir uçurum vardır ki, yapılması gereken uğruna yapılanı terk eden kişi, çok geçmeden korunmasını değil, yıkımını öğrenmiş olur, çünkü her zaman iyi bir insan olmak isteyen kişi, iyi olmayan onca insan arasında kesinlikle yıkıma uğrayacaktır.” (Sayfa 93)
“Yabancılardan çok halktan korkan prens, kaleler yaptırmalıdır; ama halktan çok yabancılardan korkan prens, kalelerle uğraşmamalıdır. (…) En iyi kale, halk tarafından nefret edilmemektedir.” (Sayfa 119)
“Hiçbir şey bir prense, büyük girişimlerde bulunmak ve kişisel becerilerinin sıra dışı örneklerini sergilemek kadar saygınlık kazandıramaz.” (Sayfa 120)
“Bir prens, gerçek dost ve gerçek düşman oldığunda saygı görür; başka bir deyişle, hiç sakınmadan birisinin yanında ya da birisine karşı olduğunu açığa vurduğunda” (Sayfa 121)
“Üç tür beyin vardır : Biri kendiliğinden anlar, öteki başkalarının açıkladığını anlar, üçüncüsü ise ne kendiliğinden anlar ne de başkaları aracılığıyla; bunlardan ilki çok iyi, ikincisi iyi, üçüncüsü yararsızdır.” (Sayfa 125)
“Bir prensin açısından, danışmanları seçme, hiç de önemsiz değildir; danışmanların iyi olup olmamaları, prensin sağduyusuna bağlıdır.” (Sayfa 124)
“Bir başka deyişle, bütünüyle talihe yaslanan prens, talih değişince yıkıma uğruyor.” (Sayfa 131)
Prens kitabından yapılan alıntılarda eserin Can Yayınları tarafından Kemal Atakay çevirisiyle yayımlanan 20. baskısı esas alınmıştır.
Sizin için Niccolo Machiavelli’nin Prens adlı eserinden en çok akıllarda kalan alıntılar hangileriydi? Yanıtlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizleri Google News’ten takibe alabilirsiniz.
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.