Yeryüzündeki yaşamın ortaya çıkışında rol oynayan temel bileşenlerin oluşumuna dair yeni bir teori, bu maddelerin kaynağını evrenin derinliklerine, hatta kuyruklu yıldızların iç yapılarına kadar uzatıyor.
Dünya’daki yaşamın yaklaşık 4 milyar yıl önce, “ilkel çorba” olarak bilinen organik bileşiklerin bir araya gelmesiyle oluştuğu düşünülüyor. Bu çorbaya giren malzemelerin tam olarak nasıl ve nerede oluştuğu ise hâlâ tartışmalı bir konu.
Amino asitler, lipitler ve şekerler gibi kritik maddeler uzayın derinliklerinde oluşabiliyor ve meteorlar ile kuyruklu yıldızlar aracılığıyla erken Dünya’ya ulaşmış olabilir. Yeni araştırmaya göre, bu senaryo sadece olası değil, aynı zamanda Dünya’nın bazı yaşam bileşenlerini, özellikle uzayda daha verimli oluşabilenleri elde etmesinin en olası açıklamasını sunuyor.
Yaşamın Bileşenleri ve Kuyruklu Yıldızlar: Uzayda Peptitlerin Oluşumu
Science Advances dergisinde yayımlanan araştırma, özellikle peptitlerin oluşumuna odaklanıyor. Peptitler, 2 ila 50 amino asidin peptit bağları adı verilen kimyasal bağlarla bağlandığı kısa zincirlere verilen isim. Biyolojik süreçlerin katalizörü olan peptitler, yaşam için kilit öneme sahip. Araştırmacılara göre eski peptitler ayrıca hücre zarlarının öncüllerinin oluşmasında rol oynamış olabilir.
Ancak Dünya’nın ilk dönemlerindeki koşullar, peptit oluşumuna pek uygun değildi. Suyun varlığı, peptitlerin kimyasal bileşenlerden oluşumunu karmaşıklaştırabilir ve abiogenezi (cansız maddelerden hayatın oluşması) sürecini engelleyebilirdi.
Gezegenler Arası Ortamda Peptit Sentezi
Peki, peptitlerin oluşumu için daha elverişli bir yer var mıydı? Araştırma, yıldız sistemleri arasındaki boşluklardaki seyrek madde ve radyasyona “gezegenler arası ortam” diyor ve peptitlerin tam da burada oluşabileceğini öne sürüyor.
Almanya’daki Max Planck Astronomi Enstitüsü’nden Serge Krasnokutski liderliğindeki ekip, gezegenler arası ortamdaki koşulları laboratuvarda simüle ederek, Dünya’nın peptitlere nasıl kavuşmuş olabileceğini test etti. Çalışma, peptit sentezinin karbon, karbonmonoksit ve amonyak gibi üç kimyasal bileşiğe bağlı olduğunu ve bu maddelerin aminoketen benzeri amino asit moleküllerinin oluşumunu tetikleyebildiğini doğruladı.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: Karbonmonoksit Nedir? Neden Zehirlidir?
Peptitlerin Gezegenler Arası Ortamda Üretilmesi
Moleküler bulutların yoğunlaşmasıyla toz tanecikleri birbirine yapışmaya başlıyor ve aminoketen molekülleri zincirler, yani peptitler oluşturabiliyor. Uzayda devam eden bu yoğunlaşma, bir yıldızın etrafındaki kalıntılardan oluşan şerit yani bir protoplanet diskinin meydana gelmesine yol açıyor. Araştırmacılara göre peptit oluşumu için en uygun ortam, yıldızdan uzak bölgelerdeki kuyruklu yıldızların veya asteroitlerin iç kısımları.
Bu gibi cisimler yıldıza yaklaşıp ısındıkça, sadece ince bir yüzey katmanındaki moleküller buharlaşabiliyor. 176 Kelvin dereceye ulaştığında, amonyak ve su birleşerek erime noktası daha düşük bir karışım oluşturuyor. Böylece derinlerdeki sıvılaşmış içerik buharlaşamıyor ve yüksek derişimdeki amonyak molekülleri katalizör görevini üstlenerek aminoketen oluşumuna katkı sunuyor. Ayrıca bu uzun süreli ısınma süreci, peptit bağlarının oluşumunu bozabilecek ani sıcaklık değişimlerinden kaçınılmasını sağlıyor.
Yaşamın Kaynağına ve Temel Bileşenlerine Dair Çalışmalar Devam Ediyor
Araştırmacılar, peptitlerin Güneş Sistemi’nin gelişimi sırasında bu şekilde oluşmuş ve ardından Dünya’ya meteor, kuyruklu yıldız ve benzer cisimlerin çarpmasıyla ulaşmış olabileceğini belirtiyor. Peptitlerin gelişi, yaşamın oluşumu için gerekli bir bileşeni, hücrelerin yapısını veren protozmembranların üretimi için kilit malzemeyi sağlamış olabilir.
Bulgular, hayatın kökenleriyle ilgili anlayışa ışık tutsa da, birçok boşluğun hâlâ doldurulması gerekiyor. Ancak çalışma, Dünya’nın ilksel çorbasının oluşmasında uzaydaki malzemelerin katkısına dair güçlü bir destek sunuyor.
Yeni araştırmayla ilgili yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizi Google News’ten takip edebilirsiniz.
Kaynak: Science Alert
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.