Jüpiter’in Üst Atmosferinde Şaşırtıcı Keşif: James Webb Uzay Teleskobu Karmaşık Yapıları Ortaya Çıkarıyor

James Webb Uzay Teleskobu, Jüpiter’in ünlü Büyük Kırmızı Leke’sinin üzerinde daha önce hiç görülmemiş bir dizi karmaşık yapıyı keşfetti. Bilim insanları bu bölgenin daha sakin ve durağan olduğunu düşünürken Webb’in benzersiz kızılötesi duyarlılığı sayesinde ortaya çıkan ayrıntılar, gezegenin üst atmosferinde göz alıcı bir hareketliliğin olduğunu gösterdi.

Jüpiter gece gökyüzünün en parlak cisimlerinden biri olarak bilinir ve açık gecelerde çıplak gözle bile kolayca görülebilir. Ancak gezegenin üst atmosferi hakkında detaylı bilgi edinmek yerdeki teleskoplar için oldukça zorlu bir görevdi. James Webb Uzay Teleskobu’nun kızılötesi hassasiyeti sayesinde bilim insanları Jüpiter’in üst atmosferini, özellikle de ünlü Büyük Kırmızı Leke’nin üzerindeki bölgeyi daha önce görülmemiş bir ayrıntıyla inceleme fırsatı buldu.

Leicester Üniversitesi’nden araştırma ekibi lideri Henrik Melin, keşfin ne kadar şaşırtıcı olduğunu şu sözlerle vurguladı:

“Bu bölgenin, belki de naif bir şekilde, oldukça sıradan olacağını düşünüyorduk. Ancak gördük ki burası en az kuzey ışıkları kadar, hatta belki daha da ilginç. Jüpiter bizi şaşırtmaya devam ediyor.”

Webb’in Yakın Kızılötesi Spektrografı (NIRSpec) kullanılarak Temmuz 2022’de yapılan gözlemler, Büyük Kırmızı Leke’nin üzerindeki bölgeyi hedef aldı. Araştırma ekibi bu bölgede karanlık yaylar ve parlak noktalar da dahil olmak üzere çeşitli karmaşık yapılar keşfetti. Söz konusu yapıların varlığı bilim insanlarını üst atmosferin şeklini ve yapısını değiştiren başka mekanizmaların olabileceği konusunda düşündürdü.

Jüpiter’in Üst Atmosferindeki Büyük Kırmızı Leke’de James Webb Uzay Teleskobu ile Yapılan Keşfin Önemi Ne?

Melin, bu yapıların oluşumunu açıklarken şu cümleleri kullandı:

“Bu yapıyı değiştirebilecek bir yol, yerçekimi dalgalarıdır – tıpkı sahile çarpan ve kumda dalgalanmalar yaratan dalgalar gibi. Bu dalgalar Büyük Kırmızı Leke’nin etrafındaki türbülanslı alt atmosferde derinlerde oluşuyor ve yukarı doğru hareket ederek üst atmosferin yapısını ve emisyonlarını değiştiriyor.”

Ekip bu atmosferik dalgaların Dünya’da da gözlemlenebileceğini ancak Webb’in Jüpiter’de gözlemlediği dalgalardan çok daha zayıf olduğunu belirtti. Araştırmacılar gelecekte bu karmaşık dalga desenlerinin nasıl hareket ettiğini ve zamanla nasıl değiştiğini anlamak için daha fazla gözlem yapmayı planlıyorlar.

Nature Astronomy dergisinde yayımlanan yeni bulguların aynı zamanda 14 Nisan 2023’te fırlatılan ESA’nın Jüpiter Buzlu Aylar Kâşifi (Juice) misyonuna da destek sağlayabileceği ifade edildi. Juice, Jüpiter ve üç büyük okyanus barındıran ayı – Ganymede, Callisto ve Europa – hakkında detaylı gözlemler yapacak. Bu misyon uyduların hem gezegen objeleri hem de olası yaşam alanları olarak karakterize edecek ve Jüpiter’in karmaşık çevresini derinlemesine inceleyecek.

Kalifornia Üniversitesi’nden ekip üyesi Imke de Pater projenin geçmişine değindi:

“Bu Erken Yayın Bilimi önerisi 2017’de yazılmıştı. Hedeflerimizden biriBüyük Kırmızı Leke’nin üzerindeki sıcaklığın neden yüksek göründüğünü araştırmaktı. Çünkü o zamanlar NASA Kızılötesi Teleskop Tesisi ile yapılan gözlemler bunu ortaya koymuştu. Ancak, yeni verilerimiz çok farklı sonuçlar gösterdi.”

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: Yeni Bir Çalışma, Jüpiter ve Dünya Arasındaki Bir Benzerliği Ortaya Çıkardı

Sizler de yeni bulgularla ilgili yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizleri Google News’ten takibe alabilirsiniz.

Kaynak: ESA Webb