M. Yusuf Kaba
Güney Yarımküre’deki deniz sürüngenlerin tarihine yeni bir kapı aralandı. 246 milyon yıl önce güney kutup bölgesinde yaşamış bir canlının omurga fosili hakkında yeni bir araştırma yapıldı.
Nothosaur olarak bilinen deniz sürüngeni, dinozorların ortaya çıktığı dönemlerde yaşadı ve fosil, Güney Yarımküre’de türünün şu ana dek bulunmuş en eski tarihli örneği olma niteliğine sahip.
Antik çağlardan kalma bu fosil, Güney Adası – Yeni Zelanda’daki Harper Dağı’nın eteklerinden çıkarılmış tek bir omur parçasından ibaret. Fosilin bulunduğu konum ise özellikle ilgi çekici. Çünkü şimdiye kadar sürüngenlerin okyanuslara erken göçüne ilişkin kanıtlara yalnızca Kuzey Kutbu’ndaki Spitsbergen adasında, Kuzey Amerika’da ve Çin’de ulaşılmıştı. Bu nedenle fosil, Güney Yarımküre’deki deniz sürüngenlerinin tarihine göz atmak için eşsiz bir fırsat sunuyor.
Fosilin kendisi ilk olarak 1978’de ortaya çıkarılsa da antik kalıntıların anlamı ancak bu çağda yapılan analizler sonucunda netleşmeye başladı. Current Biology dergisinde yayımlanan araştırmaya göre fosil, yaklaşık 7 metre uzunluğa kadar büyüyen ve suda hareket etmek için kürek benzeri dört uzuv kullanan plesiosaurların sauropterygian üst takımından akrabası olan bir nothosaur’a aitti.
Kutup Bölgesinde Yaşamış Bu Canlı, Güney Yarımküre’nin En Eski Deniz Sürüngeni
Uppsala Üniversitesi Evrim Müzesi’nde çalışan ve makalenin başyazarı olan Dr. Benjamin Kear, yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi:
“Yeni Zelanda’da bulunan nothosaur, Güney Yarımküre’de bulunan ve daha önce bilinen en eski sauropterygian fosillerinden 40 milyon yıl daha eski. Bu antik deniz sürüngenlerinin, o zamanlar güney kutup dairesi olan bölgede deniz canlılarıyla dolu sığ bir kıyı ortamında yaşadıklarını ortaya koyuyoruz.”
Fosilin ait olduğu canlı hayattayken bugün Yeni Zelanda olarak bilinen topraklar Panthalassa adı verilen eski bir süper okyanusun güney kutup kıyısını teşkil etmekteydi. Bugüne dek en eski nothosaur fosilleri Panthalassa’nın kuzey sınırlarında bulunmuştu. Dolayısıyla bu keşif, söz konusu canlıların nereden geldiği ve nasıl yayıldıkları hakkında bilinenleri değiştirme potansiyeline sahip.
Bu konuda Kear şu açıklamalarda bulundu:
“Sauropterygianların küresel dağılımlarının zamana göre düzenlenmiş evrimsel modelini kullanarak, nothosaurların ekvator yakınında ortaya çıktığını, ardından Dinozorlar Çağı’nın başlangıcına karşılık gelen felaketle sonuçlanan kitlesel yok oluşun ardından karmaşık deniz ekosistemlerinin yeniden oluşmasıyla aynı anda hem kuzeye hem de güneye hızla yayıldığını gösteriyoruz.
“Dinozorlar Çağı’nın başlangıcı, bu deniz sürüngenlerinin Güney Kutbu’nda gelişmesine olanak sağlayan aşırı küresel ısınmayla tarif edilir. Bu aynı zamanda antik kutup bölgelerinin, tıpkı günümüzde balinaların gerçekleştirdiği destansı okyanus ötesi yolculuklara benzer şekilde, nothosaurların ilk küresel göçleri için olası bir rota olduğunu da ortaya koyuyor. Kuşkusuz Yeni Zelanda’da ve Güney Yarımküre’nin başka yerlerinde keşfedilmeyi bekleyen, soyu tükenmiş deniz canavarlarına ait çok daha fazla fosil kalıntısı var.”
Siz bu kutup canavarı hakkında ne düşünüyorsunuz? Görüşlerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizleri Google News’ten takip edebilirsiniz.
Kaynak: IFL Science
Sonuçta bu da bir dinozor. Zaten farklı dönemlerde yaşamış dinozor türleri var. Dinozorlar, 243 ile 233 milyon yıl önce Geç Triyas döneminde ortaya çıkmış ve 66 milyon yıl önce kuşlar dışındaki tüm türlerinin soyu tükenmiş. Yani bu canavar da Triyas döneminde yaşamış bir dinozor. Ama Geç Triyas değil biraz daha erken dönem.