Türk Arkeoloji Tarihini Değiştirmesi Olası Günlüklerin Çevirisi Bekleniyor

Türk arkeoloji tarihi adına önemli verileri saklayan günlükler, Osmanlıcadan günümüz Türkçesine aktarılmayı bekliyor. Kayseri’deki Kültepe (Kaniş-Karum) ören yeri kazılarında kaleme alınan belgeler 6.000 yıl öncesini anlamamıza yardımcı olabilir.

Kayseri’nin kuzeydoğusunda yer alan Kayseri – Sivas karayolunun 20. kilometresinde, yolun yaklaşık 2 kilometre kuzeyindeki Karahüyük Mahallesi’nde bulunan Kültepe (Kaniş-Karum) ören yeri; bölgenin en önemli tarihi alanlarından birisi. Asur, Genç Hitit, Helen, Roma, Pers ve Tabal dönemlerine ait eserler ve bulgular saklayan ören yeri hakkında araştırmalar devam ediyor.

1956 yılında Kazı Mimarı Mahmut Akok tarafından tutulan günlükler ve Akok’un hazırladığı kroki de bu araştırmalar adına önemli bir noktada konumlanıyor. 1940’lardan beri bölgede devam eden kazılar Anadolu tarihi açısından oldukça önemli. Yalnızca kazı alanından çıkartılan eserler ve buluntular değil, yıllar önce burası hakkında yazılmış metinler de tarihin gizemini aydınlatmakta önemli rol oynuyor.

Türk Arkeoloji Tarihi, Kültepe Kazı Mimarı Mahmut Akok’un Günlüklerinin Günümüze Aktarılmasıyla Yeniden Şekillenebilir

1956 yılından itibaren Kültepe Kazı Mimarı Mahmut Akok tarafından eski Türkçe ile tutulan günlükler, önemle korunarak günümüze kadar ulaştırıldı. Günlüklerin; Türk Arkeolojisi açısından çok önemli olduğunun altını çizen Kazı Başkanı Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu konu hakkında şu ifadeleri kullandı:

“Değerlerimiz kapsamında değerlendireceğimiz malzemeler arasında görseller önemli bir yer tutmaktadır. Bunların bir kısmının üzerinde kayıtlar var ama bir kısmının üzerinde maalesef kayıtlar yok. Fakat buna rağmen biz bunları tanımaya çalışıyoruz. Çünkü benden sonra bu eserlerin nerden çıktığını ya da ne olduğuna dair veriler olamayacak. Biz bu görselleri de zamanında hocalarımızın yapmış olduğu kutularda koruduğu şekilde yine korumaya çalışıyoruz. Yine hocalarımızın el yazıları ile bunları biz korumaya çalışıyoruz. Yine aynı şekilde kazı ile ilgili yapılan çalışmalar sırasında, hocalarımızın tuttukları günlükler var. Bu günlükler Türk arkeolojisi için çok önemli günlükler. Bunlardan bir tanesi Kültepe Kazı Mimarı Mahmut Akok’un defteri. Kültepe kazısı 1956 mimarisinde notlar şeklinde, not alınmış Mahmut Akok imzalı bir defter. O zaman yapmış olduğu kazılarda defterinin arasında kazı yaptığı alanın krokisi bulunuyor. Yine eski yazı ile o zamanki insanların alıştığı şekilde sayfalar sağdan sola doğru açılıyor ve tutmuş olduğu eski Türkçe notları da dijitalleştirerek korumaya devam edeceğiz.”

Çeviriler Günümüz Türkçesine Kazandırılmayı Bekliyor

Prof. Dr. Kulakoğlu zamanında bölgede görev alan hocaların kaleme aldığı günlüklerin hâlâ günümüz Türkçesine çevrilemediğini sözlerine ekleyerek şu açıklamalarda bulundu:

“Bizim en büyük dezavantajımız, hocalarımızın tuttuğu notları günümüz Türkçesine çevirecek kişilerin olmaması. Bunun en önemli sebebi günlükte yazılmış yazıların genel itibari ile çoğu zaman kısaltma olarak yazıldığı için kelimeler konunun uzmanı olmayan kişiler tarafından tam olarak çözülememekte. Biz bunları çözecek insanlar arıyoruz. Bu yazılar aslında bizim şansımız ama şansızlığımız da bunları günümüz Türkçesine çeviremememiz. Bu yazıları günümüz Türkçesine nasıl çevireceğiz bunun araması içerisindeyiz. Bu yazılar okunabilir ama bu alanda profesyonel birinin bu işi yapması lazım. Yani arkeoloji bilen birilerinin olması lazım.”

Günlüklerin ne zaman çağdaş Türkçeye aktarılacağı konusunda ise henüz bir bilgi paylaşımı yapılmadı.

Sizce bu günlüklerden ne gibi gerçekler ortaya çıkabilir? Tahminlerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da bizimle paylaşabilirsiniz.

Kaynak: İHA