Türk Fizikçiye Harvard’dan Büyük Ödül: 4 Milyar Yıl Önce Yaşamın Nasıl Başladığına Dair Gizemi Çözmüştü

Türk fizikçi Furkan Öztürk Haziran 2023’te 175 senedir çözülemeyen bir gizemi ortaya çıkartmayı başarmıştı. Nobel Ödülü sahibi biyokimyacı Jack Szostak’ın “çığır açıcı” sözleriyle tanımladığı keşif; Harvard Üniversitesi tarafından Gertrude ve Maurice Goldhaber ödülüyle taçlandırıldı.

Gertrude ve Maurice Goldhaber ödülü, her sene deneysel ve teorik alanda çalışmalar yürüten üstün nitelikli araştırmalarla öne çıkan doktora öğrencilerine veriliyor.

Tam adı Şükrü Furkan Öztürk olan ve Harvard Üniversitesi Fizik Bölümü’nde doktora öğrencisi olan 27 yaşındaki araştırmacı, yalnızca çok az sayıda öğrenciye verilen bir ödülün sahibi olmuş oldu.

Öztürk’ün keşfi bilim dünyasında büyük yankı uyandırmış ve keşfin Dünya’daki yaşamın nasıl başladığından uzaydaki yaşam ihtimaline değin birçok gizeme ışık tutacağı belirtilmişti.

Fransız kimyager Louis Pasteur’ün 1848’de yaşam için gerekli olan bazı moleküllerin, tıpkı sol ve sağ ellerde olduğu gibi birbirinin “ayna görüntüsü formlarında” bulunmasına ilişkin “homokiralite” kavramını ortaya atmış ancak bu özelliğin kökeni 175 yıl boyunca tespit edilememişti. Öztürk, bilimin uzun zamandır peşinde koştuğu bu cevapsız soruyu aydınlatarak adını tüm bilim dünyasına duyurmuştu.

Genç araştırmacı Furkan Öztürk’ün araştırması önde gelen bilim dergilerinde yer bulurken keşfe dair ABD’de bir belgesel de çekilmişti.

Türk Fizikçi Furkan Öztürk: “Ailem ve Ülkem Adına Çok Mutluyum”

Türk fizikçi Furkan Öztürk gerek Türkiye gerekse global bilim çevrelerinden önemli geri dönüşler aldığını belirtirken, geçen sürede yaptığı çalışmaların sonuçlarını önemli platformlarda anlatmaya devam ettiğini de dile getirdi.

Weizmann Enstitüsü ve Cambridge Üniversitesi’nde misafir araştırmacı olarak yer alan Öztürk, buralarda yaptığı deneyler ışığında birinci yazar olduğu iki yeni makalenin daha yayımlandığını anlattı.

Öztürk, Gertrude ve Maurice Goldhaber ödülüyle ilgili değerlendirmesinde ise şu ifadeleri kullandı:

“Araştırma konum, disiplinler arası ve çok niş bir alan olduğu için beklediğim bir sonuç değildi. O yüzden ödülü aldığımı öğrendiğimde epey şaşırdım. Ancak tabii ki bu mükemmel bir gelişme, bunun için çok gururluyum, kendim, ailem ve ülkem adına çok mutluyum.”

Furkan Öztürk, araştırma sırasında süreçten aldığı keyfi ve mutluluğu ise şu sözlerle aktardı:

“Ancak böyle bir ödülü almak zorlu bir sürecin sonucu ve hiç olmayabilirdi de. Önemli olan bu araştırmayı yapmaktan, öğrenmekten keyif almak. Çalışmam süresince bu süreçten büyük keyif aldım. Özellikle teorik olarak ortaya koyduğum bir fikrin deneysel olarak da çalışması, önemli bir probleme yaratıcı bir çözüm getirmesi benim için mutluluk kaynağı. Ortaya koyduğumu yaratıcı bir iş ve ileriye dönük bir miras olarak düşünüyorum. Derin bir problemi çözmenin getirdiği tatmin duygusunun tarifini yapmam çok zor.”

Öztürk ayrıca ödülün bir amaç olmaması gerektiğini belirterek keşfetmenin hazzıyla yapılan işe devam edilmesi gerektiğine dikkat çekti.

Daha önce birçok defa başarısız olduğunu ancak motivasyonunu hiç kaybetmediğini belirten Öztürk, doktora tez danışmanı Dimitar Sasselov’un yeni fikirler üretebilmesi için kendisine daima  desteğini sunduğunu da söyledi.

Öztürk, kendisini başarıya götüren süreçlere dair şunları kaydetti:

“Doğrusu ben bu süreçte çok zorlandım. Son aşamaya gelip, ürettiğim fikirlerin deneysel olarak da çalıştığını gösterene dek birçok kez başarısız oldum. Yanlış rotaya saptığım oldu, bazen de uzun çalışmalar sonucunda ortaya koyduğum ve çok güvendiğim fikirler deneysel olarak desteklenmedi. Ancak bu süreçte hiçbir zaman motivasyonumu kaybetmedim. Araştırma yapmanın doğasında bu var ve yaptığım işi çok seviyorum. Gerçekten yeni bir iş ortaya koymak istiyorsanız neyin nasıl çalışacağını baştan kestirmeniz mümkün değil. Baştan kestirilebilir çalışmalar da zaten yeterince ilginç ve çığır açıcı olmuyor. Eğer sıradan bir iş yapmak istemiyorsanız, tanım icabı zorluklara hazır olmanız lazım. Bu zorlu ve uzun yolculukta, bana hep destek olduğu için Dimitar’a minnettarım.”

Furkan Öztürk, Atatürk’ün Sözünü Aklından Çıkartmamış

Furkan Öztürk, X (eski Twitter) platformu üzerinden yaptığı paylaşımda iyi dilekler için teşekkür ederken asıl motivasyon kaynağını Mustafa Kemal Atatürk’ün, “Hiç dinlenmemek üzere yola çıkanlar, asla ve asla yorulmazlar. Türk gençliği gayeye, bizim yüksek idealimize durmadan, yorulmadan yürüyecektir,” sözüyle tanımladı.

Öztürk, dünyada yaşamın nasıl başladığının çok enteresan ve derin bir soru olduğunu söyleyerek en büyük hayalinin, yaşamın nasıl ortaya çıktığını, hangi mekanizmaların bu süreçte rol oynadığını anlamak olduğunu aktardı. Genç doktora öğrencisi bunu yapabilmek için öngörülen kimyasal dönüşümleri laboratuvarda, erken dünya koşulları altında test etmek gerektiğini de sözlerine ekledi.

175 yılık gizem perdesini ortadan kaldıran keşfin, yaşamın nasıl başladığının anlaşılmasında önemli bir aşama olduğunu vurgulayan Öztürk, şu açıklamayı yaptı:

“Elbette bu keşif, dünya dışındaki yaşam ile ilgili de bize çeşitli ipuçları veriyor. Eğer Dünya’da yaşamın nasıl başladığını anlarsak, bu anlayış bize dünya benzeri başka gezegenlerde yaşamı ararken yardımcı olabilir, nereye bakmamız gerektiği konusunda bizi bilgilendirebilir. Özellikle yaşamı ortaya çıkaran mekanizmaları anlamak ve yaşayan sistemlerin fiziğini çalışmak en büyük hayalim. Çalışmalarımın, hem dünyada yaşamın nasıl başladığını anlamamızda hem de dünya dışında yaşam arayışlarında bize ışık tutacağına inanıyorum.”

Kendi Laboratuvarının Başına Geçecek

Öztürk, Gertrude ve Maurice Goldhaber ödülünü 6 Mayıs 2024 tarihinde Harvard Üniversitesi Fizik Bölümü’nde düzenlenecek tören eşliğinde alacak. Genç araştırmacı yakın gelecek planları arasında doktorasını tamamlamak ve kendi laboratuvarının başına geçerek “yaşayan sistemlerin fiziği ve yaşamın kökenleri üzerine olan araştırmalarına devam etmek” istediğini aktardı.

Öztürk’ün doktora tez danışmanı, Harvard Üniversitesi Astronomi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Dimitar Sasselov ise öğrencisine dair, “Harvard’daki profesörlük kariyerimde gördüğüm en yaratıcı öğrencilerden birisi,” değerlendirmesini yaptı.

Sasselov, araştırmanın önemini ise şu sözlerle tanımladı:

“Öztürk’ün çalışmaları, tarihte ilk defa, yaşamı oluşturan temel yapı taşlarının nasıl oluştuğunun tam bir reçetesini sunuyor. Bu temel yapı taşları elbette aminoasitler ve nükleotitler. Bu keşifler sonucunda ortaya çıkan tablo ve bu tablonun ortaya koyduğu reçete sayesinde, homokiral aminoasitlerden ve nükleotitlerden, proteinler ve RNA gibi fonksiyonel polimerlerin nasıl oluşabileceği gösterilmiş oldu. Elbette bu sadece dünya ile sınırlı bir reçete değil. Erken dünya koşullarına benzer koşullara sahip herhangi bir gezegende de bunun olabileceğini düşünebiliriz.”

Furkan Öztürk, homokiralite üzerine yaptığı çalışmalara yer veren doktora tezini, nisan ayının sonunda savunacak ve ardından Harvard Üniversitesi Fizik Bölümü’nden doktora derecesini almış olacak.

İlgili çalışmanın detayları buradaki bağlantıda yer alıyor.

Türk fizikçi Furkan Öztürk’ün bilime katkılarına dair görüşlerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilirsiniz. Daha fazlası için bizleri Google News’ten takip etmeyi unutmayın.

Kaynak: AA