M. Yusuf Kaba
Suudi Arabistan’daki Nafud Çölü’nün güney sınırına yakın bir bölgede Neolitik Çağ’dan kalma gerçek boyutlu deve oymaları bulundu. Keşfi son derece zor olan oyma çizimler, araştırmacılara çektikleri tüm zahmetleri unutturmaya yetti.
Neolitik Çağ öncesi dönemde Suudi Arabistan’da yaşamış olan göçebe halklar hakkında bilinmeyen çok şey var. Bu dönemden kalma muhteşem anıtsal taş yapılar ve onlara eşlik eden mağara çizimlerinin yanında geçici yerleşik hayatın varlığına işaret eden ocak kalıntılarının varlığı biliniyor. Ancak tüm bunlar bilinmeyenlerin yanında devede kulak kalıyor. Yakın zamanda araştırmacılar, bu kadim tarihe yeni bir bakış açısı ile bakılmasını sağlayan bazı gizemli oymaları ortaya çıkardılar.
Oymalar, Suudi Arabistan’daki Nafud Çölü’nün güney sınırlarına yakın bir kayanın üzerinde bulundu. Şu ana kadar beş panel üzerinde dokuz adet gerçek boyutlarına uygun çizilmiş örnek tespit edildi. Çalışmalarda çoğunlukla develerin üzerine başka develer oyulmuş veya çizimlerde değişikliğe gidilmiş olduğu görülüyor. Bu da alanın uzunca bir süre boyunca kullanıldığını ve tekrar tekrar ziyaret edildiğini gösteriyor.
Suudi Arabistan’da Günümüzde Soyu Tükenmiş Yabani Bir Deve Türüne Ait Oymalar Bulundu
Çizimlerde tasvir edilen hayvanların günümüzde nesli tükenmiş olan ancak binlerce yıl önce çöllerde dolaşan bir yabani deve türü olduğu tahmin ediliyor. Bilim insanları, haklarında fazla bilgiye sahip olmadıkları bu deve türüne henüz bir isim vermiş değil. Oymalar oldukça ayrıntılı ve ağırlıklı olarak erkek develerin daha kalın ve tüy dökmemiş bir hâlde kürkle tasvir edildiği görülüyor. Bu detaylar ele alındığında, mağara çizimlerinin hayvanın azgınlık döneminde (kasım ve mart ayları arasında) yapılmış olabileceğini düşündürüyor.
Mağara çizimleri, Sahout adlı bölgede ortaya çıktı. Her ne kadar bölge bir süredir arkeologlar tarafından biliniyor olsa da bu oyma çizimler bugüne dek gizli kalmayı başarmıştı. Max Planck Jeoantropoloji Enstitüsü’nde doktora sonrası araştırmacısı olan Maria Guagnin ve meslektaşlarının keşfi ise bu gizli kalmış çizimleri sobelemeyi başardı.
Guagnin, gelişmeleri şöyle açıklıyor:
“Panellerden biri, Suudi Miras Komisyonu’na ait bir rapor ve yayında belirtilmişti ve içeriğini görmek için onu bulmak istedik.
“Bölgeyi bulmak oldukça zordu, çünkü bölge topoğrafyası uzun, düşük rakımlı kumtaşı silsilelerinden oluşuyor. Dolayısıyla [bu türden] kaya sanatı panelleri için pek çok olası konum var ve bu da tespitte bulunmayı zorlaştırıyor. Ayrıca o gün sıcaklık 42 dereceydi ve bu durum araştırma yapmayı oldukça zor kılıyordu.”
Radyokarbon tarihleme yöntemiyle yakınlardaki iki hendek ve iki ocak üzerinde gerçekleştirilen incelemeler, Sahout bölgesinin Geç Pleistosen (2,6 milyon ila yaklaşık 11.700 yıl önce) ve Orta Holosen (7.000 ila 5.000 yıl önce) dönemlerinde defalarca kez ziyaret edildiğini gösteriyor.
Bu erken dönemlerden günümüze kaldığı bilinen arkeolojik alan sayısı yüksek değil. Bu nedenle yapılan arkeolojik keşif, araştırmacıların gelecekte karşılaştırma için benzer bölgeler bulmasına yardımcı olabilir.
Kaya Sanatının Geçmişi Aydınlatılabilir
Sahout’taki deve oymalarının önemini belirlemek adına daha fazla araştırmanın yapılmasına ihtiyaç duyulsa da Guagnin, hafif kabartmalı bir panelin varlığından hareketle daha şimdiden bu keşifle diğer bazı örnekler arasında bağlantı kurmuş durumda.
“Bu [keşif], kaya sanatı aşamalarının ne kadar eski olabileceğini anlamamızı sağlıyor. Farklı tarzların karışımı aynı zamanda büyük deve oymalarının Neolitik dönemden daha eski olabileceğine dair ilk ipucumuzdur.”
Suudi Arabistan’da bulunan bu deve oymaları hakkında düşünceleriniz neler? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazla arkeoloji haberi için bizleri Google News’ten takip edebilirsiniz.
Kaynak: IFL Science
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.