Ethem Yekta Ulaş
Venüs’ün aydınlık noktasında oksijenin var olduğu resmi olarak doğrulandı. Bilim insanları, gezegenin Güneş’e en yakın bölümünün zehirli bulutları üzerinde atomik düzeyde oksijen bulunduğunu tespit etti.
Alman Havacılık ve Uzay Merkezi’nden (DLR) fizikçi Heinz-Wilhelm Hübers liderliğindeki bir bilim ekibi, gezegenin atmosferinin aydınlık noktasında zehirli bulutların üzerinde atomik oksijenin açık işaretlerini doğrudan tespit etti.
Venüs, Dünya’ya birçok açıdan benzese de diğer yönlerden tamamen farklı bir gezegendir. Bilimsel olarak incelenmeyi bekleyen bir gizemle doludur. Gezegenin kütlesi ve bileşimi Dünya ile benzerdir. Ancak Dünya’nın yeşil, yaşam dolu cennetiyle kıyaslandığında Venüs bir ölüm çukurudur. Kalın, karbondioksit bulutlarıyla kaplıdır ve bu da yüzey sıcaklıklarının 464 dereceye kadar çıkmasına yol açar.
Bu bulutlar asit yağmuruyla birlikte gezegeni saran atmosferin muazzam hızla dönmesine neden olur. Venüs’ün bulutlarının altında rüzgârlar saatte 700 kilometreye kadar ulaşabilir. Kıyaslama yapmak adına Dünya’da kaydedilen en yüksek rüzgar hızı saatte 407 kilometrelik bir kasırga rüzgârıdır.
Venüs ve Dünya’nın neden bu kadar farklı olduğunu anlamak büyük bir soru işareti. Çoban Yıldızı adıyla da bilinen gezegen belki de bir zamanlar Dünya gibi olup sonradan farklı bir yola sapmış olabilir mi? Yoksa baştan itibaren kötü bir ikiz mi?
İşte bu nedenle bu gezegenin atmosferini anlamak, bu iki gezegenin farklılıklarını çözmemize yardımcı olabilir. Bunun bir yolu ise atmosferdeki oksijeni takip etmek.
Venüs’ün Oksijen Gizemi: Aydınlık Tarafında Keşfedilen Atomik Oksijen
Normalde soluduğumuz oksijen moleküler oksijen, yani iki oksijen atomunun birleşmesiyle oluşuyor. Ancak Venüs’teki tespit edilen oksijen atomik oksijen, yani yalnızca tek bir oksijen atomundan oluşuyor. Bu tür oksijen oldukça reaktif olup kolayca diğer atomlarla bağlanır. Dünya’da yüksek irtifalarda bol miktarda bulunan bu oksijen türü, atmosferdeki O2’nin güneş ışınlarının etkisiyle parçalanması sonucu ortaya çıkıyor.
Benzer bir sürecin Venüs’te de gerçekleştiği düşünülüyor. Gezegenin atmosferi çoğunlukla karbondioksitten oluşur. Güneş ışığı bu CO2 ile etkileşime girdiğinde, molekülleri atomik oksijen ve karbonmonoksite ayırıyor. Karbonmonoksit de aynı süreçle parçalanıyor.
Bu atomlar gezegenin karanlık tarafına ulaştığında atmosferde karbondioksit hâline dönüşen bir sürecin bir parçası olarak bir araya geliyorlar. Atomik oksijen bu sürecin gece tarafında gözlemlenmiş bir bileşeni olarak bilinirken, daha önce hiç gündüz tarafında tespit edilmemişti.
Hübers ve ekibi, Dünya atmosferinin yükseklerinde uçan Kızılötesi Astronomi için Stratosferik Gözlemevi (SOFIA) tarafından mikrodalga ve uzak kızılötesi arasında kalan terahertz dalga boyu aralığında toplanan verileri inceledi ve 17 farklı noktasından veri topladı.
Araştırma ekibi 17 noktanın tamamında yaklaşık 100 kilometre yükseklikte konsantrasyonu zirveye ulaşan atomik oksijen tespit etti. Bu da gezegendeki iki baskın atmosferik dolaşım modelinin tam arasında yer alan bir yüksekliğe karşılık geliyor: 70 kilometrenin altında gezegenin dönüşüne ters yönde dönen güçlü süper dönen akış ve 120 kilometrenin üzerindeki üst atmosferdeki güneş-altı-antisolar akış.
Araştırmacılar bunun, atomik oksijenin Venüs’teki atmosferik geçiş bölgesini araştırmak için şimdiye kadar kullanılmamış bir kaynağı temsil ettiği anlamına geldiğini söylüyor.
Bu yılın başlarında da gezegende şimdiye dek görülmemiş bir volkanik aktivite tespit edilmiş ve araştırmacıların iç yapısına dair daha fazla bilgi edinmesine yol açmıştı.
Venüs’teki bu keşfe dair sizin düşünceleriniz neler? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizleri Google Haberler’den takip edebilirsiniz.
Kaynak: Science Alert
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.