Megan Shepherd’ün Laika’nın Hikâyesinden Esinlendiği “Yıldız Köpek” Kitabı Türkçede

Megan Shepherd imzalı Yıldız Köpek, Türkçe raflarındaki yerini aldı. Uzaya gönderilen ve yaşamını yitiren ünlü köpek Laika’nın gerçek hikâyesini kurguyla birleştiren eser, İlk Genç Timaş etiketiyle çıktı.

New York Times’ın en çok satan yazarları arasında yer alan ve Carnegie Madalyası’na aday gösterilen Megan Shepherd, ailesinin Blue Ridge Dağları’ndaki bağımsız kitapçısında büyüdü.

2013 yılında yayımlanan ilk romanı The Madman’s Daughter, Amerikan Kitap Satıcıları Birliği tarafından seçilen Kids’ Indie Next List’e dahil edilmiş, 2013 Kuzey Carolina Genç Yetişkin Kitap Ödülü’nü kazanmış ve School Library Journal tarafından yıldızlı bir inceleme almıştır. Romanın devamı niteliğindeki Her Dark Curiosity ve A Cold Legacy kitaplarıyla birlikte üçlemenin tamamı, Paramount Pictures tarafından film için ve Gaumont Entertainment tarafından dizi yapılmak üzere teliflendi. Yazarın ikinci genç yetişkin serisi 2015’te The Cage ile başladı ve New York Times’ın en çok satanları arasına girdi. Ardından bu kitabı da The Hunt ve The Gauntlet takip etti.

İlk uzaya gönderilen köpek hakkında gerçek hikâyeden esinlenen ve orijinal adı Dog Star olan Yıldız Köpek de 2022’de yayımlandı. Kitabın tanıtımına aşağıdan göz atabilirsiniz:

Yıldız Köpek – Megan Shepherd | Arka Kapak Tanıtım Yazısı

Laika, Moskova sokaklarında hayatta kalma mücadelesi veren başıboş bir köpektir. Hayatı, soğuk bir kış gecesi değişir. O, ölümcül bir uzay yolculuğu için seçilmiştir. İnsanlara güvenmeyen Laika, kaçmak için elinden gelen her şeyi yapmaya çalışır. Ta ki Nina ile tanışana kadar. Babası Sovyet Uzay Programı’nda bir bilim adamı olan Nina, yalnız ve içine kapanık bir kızdır. Okuldaki en iyi arkadaşı Amerika’ya taşınınca Nina okul zorbalarıyla tek başına yüzleşmek zorunda kalır. Daha sonra yolu babasının işinden dolayı Laika’yla kesişir.

Laika ve Nina, bilim laboratuvarında buluştuğunda yavaş yavaş birbirlerine bağlanırlar. ABD ile Sovyetler Birliği arasındaki ‘Uzay Yarışı’ şiddetlenirken Laika ve Nina’nın arkadaşlıkları bu yarışın kurbanı olma tehlikesiyle karşı karşıya kalır.

Gerçek bir olaydan ilham alınan Yıldız Köpek, sizi kalbinizde uzun süre kalacak yürek parçalayıcı hikâyeye çağırıyor.

Yeni kitapla ilgili olarak Burak Soyer’in kaleme aldığı inceleme yazısını hemen aşağıdan okuyabilirsiniz:

“Yıldız Köpek”: Acı mı zafer mi?

Ödüllü yazar Megan Shepherd’ün yazdığı “Yıldız Köpek”, uzaya gönderilen ilk “canlı” olan Laika’nın gerçek hikâyesini anlatırken diğer yanda yazarın yarattığı kurgusal atmosferde cevapları belki de hiç verilemeyecek sorularla okurunu zorluyor.

Megan Shepherd’ün bir yazar olması kaçınılmazmış doğrusu. Zira çocukluğu ailesinin sahibi olduğu kitapçıda, binlerce kitabın arasında geçmiş. Malice House, The Madman’s Daughter serisi, The Cage serisi, The Secret Horses of Briar Hill ve Grim Lovelies serisi gibi birçok beğenilen orta sınıf ve genç yetişkin romanlarıyla tanınan Shepherd, bu defa gençlerle birlikte yetişkinlerin de üzerinde hayli kafa patlaması gereken bir kitapla karşımızda. İlk Genç Timaş etiketi, Şafak Arat çevirisiyle okurla buluşan “Yıldız Köpek”, dünyanın yörüngesinde ilk kozmonot köpek olan Laika’nın hikâyesini anlatıyor. “Üzerine kafa patlatması” gereken notunu düşmemin sebebi ise; Laika’nın “insanlık için büyük bir adım” atarken “insanlık” değerlerini baştan aşağı sorgulatması…

Laika kitapta, henüz bu ismi almadan önce Rusya’nın soğuk sokaklarında hem bölgesini korumak hem de hayatta kalmak için savaş veren bir isimsiz bir köpek olarak karşımıza çıkıyor. Çöpleri aşındırıyor, başka köpeklerle kapışıyor, insanlar tarafından şiddete maruz kalıyor. Ancak günün birinde “birileri” alıp onu “bir yere” götürüyor. Bu insanlar, Laika’nın daha önce görmediği tiplerden. Ne hayvan yakalayıcılarına ne de kendisine terlik fırlatanlara benziyor. “Sıcak Köpek” olma ihtimali düşüyor aklına Laika’nın. Bir kamyonete koyulup kale gibi görünen bir yere götürüldüğünde “normal” yemeklerle karşılanıyor.

Kendisi gibi iki köpek daha var ortamda. Albina ve Mushka. Başta birbirlerine sataşsalar da sonrasında dost oluyorlar. Beyaz gömlekli, kel kafalı, bıyıklı insanlar gelip Laika’yı gözlüyorlar. Laika halinden memnun. Ortam rahat, sıcak. Yemekler güzel. Albina ve Mushka, Laika’ya burada işlerin nasıl döndüğüne dair ufak ipuçları veriyorlar. Mesela bulundukları yerin adının “Yıldızlar Şehri” olduğunu, “havlayan” anlamına gelen Laika ismini ona, buraya getirilen insanlar tarafından verildiğini, onun da kendileri gibi birtakım testlere gireceğini anlatıyorlar. Salla Kutusu, Dönen Fırtına ve Kara Sonsuzluk. En sonunda Mushka ağzındaki baklayı çıkarıyor ve üç köpeğin de orada olma sebebinin “uçmak” olduğunu söylüyor.

Laika olacaklardan habersiz yeni “yuvasında” günlerini geçirirken kitabın diğer kahramanı Nina, daha anne karnındayken arkadaşlık etmeye başladığı Ludmilla’yı, hesapta babasının ülkesine ihanet ederek Amerikalılarla çalışmaya başladığı için kaybetmenin üzüntüsüyle okula gidip geliyor, vatanına sadık bir nefer olarak yetişmenin zorluklarıyla boğuşuyor.

Nina’nın babası Sovyetler Birliği’nin uzaya roket gönderilmesindeki araştırmalarda etkin rol oynayan bir bilim insanı. Babasını pek göremiyor. Annesiyse vatanının sıkı sıkıya sadık, çocuklarını da o sadakate uygun biçimde yetiştiren bir vatansever. Bu “duvarlar” arasında sıkışıp kalmış Nina, sıradan bir okul etkinliği olan savaş oyununda “mızıkçılık” yapıyor. Öğretmenlerine “savaşmak” istemediğini söylüyor.Onlar da Nina’yı “geri hizmet”e çekerek gönüllüler arasına alıyor. Nina’ya burada düşen görev de uzaya gidecek köpeklerle ilgilenmek. İşte Laika ve Nina’nın tanışması böyle oluyor. İlk görüşte birbirilerine ısınıyorlar. Nina, Laika’ya, Ludmilla’dan kalan atkısını veriyor. Ona sıcak davranıyor. Bu köpeğin de kendisine karşı aynı hisleri duyduğunu düşünüyor.

Roketin fırlatılma günü iyiden iyiye yaklaşırken Nina bir terslik olduğunu anlamaya başlıyor ve aklına roketle beraber uzaya gönderilecek Laika’nın geri dönüp dönemeyeceği sorusu düşüyor. O bu sorunun cevabını araştıradururken Sovyet bilim camiası tüm dünyaya karşı gövde gösterisini en şaşaalı biçimde yapmaya başlıyor. Bütün ülkeler Sovyetlerin uzaya göndereceği roketi konuşmaya başlıyor. Ancak Nina’nın aklına gelen başına geliyor ve Laika’nın gönderilmesi halinde tekrar canlı olarak geri gelememe ihtimali olduğunu anlıyor ve ne yapıp edip bu “görevi” durdurmak için işe koyuluyor. Başarılı oluyor mu olamıyor mu, orasını okurun takdirine bırakalım…

Kitabı beş yılda yazan Megan Shepherd, “Yıldız Köpek”in kurgu olduğunu ancak Laika’nın hikâyesinin gerçek olduğunu belirtiyor kitabın sonunda. Moskova’nın buz kesmiş sokaklarından gelen bir köpeğin dünyanın yörüngesi etrafında dönmesinden heyecan duymuş olsa da Laika’yı eğitenlerin, ona ve diğer “seçilmiş” köpeklere duyulan saygı, Shepherd’ı ahlaki soruların içine düşürmüş. Kitapta bilim insanlarını yeterince yargılayıp yargılamadığını sorgulamaya başlamış. Bu yüzden de –okuyacağınız üzere- hikâyeyi olduğu gibi yazmaya karar vermiş. Onun bu tavrının, okuru üzüntü ve zafer ikileminde bıraktığını, zaten yazarın niyetinin de aşağı yukarı bu olduğu için amacına ulaştığını söyleyebiliriz.

Girişte bahsettiğim “kafa patlatma” mevzusuna dönüp Yıldız Köpek‘i toparlayacak olursak… Megan Shepherd çok çetrefilli bir tabloyla baş başa bırakıyor okuru. Daha doğrusu hikâyeyi olduğu gibi anlattığı için herkesin bir tarafından tutabileceği bir eser koyuyor ortaya. Zira bir yanda Sputnik II’nin uzaya gönderilmesiyle birçok teknolojik gelişmenin önü açılırken diğer yanda bir köpeğin türlü deneylerden geçerek roket fırlatıldıktan sonra aşırı sıcaktan ölmüş olma durumu var. Yazar bunun etik olup olmadığıyla ilgili kendi yorumunu iki taraftan ele alarak kitabın sonunda açıklıyor. Fakat kitabın beraberinde getirdiği soru öyle çıkmaz bir yere saplanıyor ki totale vurduğumuzda bilimin her alanında hayvanların kobay olma meselesine kadar gidiyor.

Sonuç olarak “Yıldız Köpek” bir köpeğin gerçek uzay yolculuğunu anlatırken son soruyu ilk kozmonot Yuri Gagarin’e bırakıyor: “Hâlâ kim olduğumu bilmiyorum. Uzaydaki ilk insan mıyım yoksa son köpek miyim?” Cevabı henüz verilmiş değil…

Burak Soyer

224 sayfadan oluşan ve Şafak Arat’ın çevirisini ve Afra Elif’in çizimlerini üstlendiği Yıldız Köpek, Mart 2023 tarihi itibarıyla raflardaki yerini almaya başladı. Son olarak kitaptan tadımlık birkaç sayfaya göz atmak için buraya tıklayabilirsiniz.

Yıldız Köpek kitabının konusunu sizler nasıl buldunuz? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum üzerinden bizlerle paylaşabilir, ayrıca tüm içeriklerimizden anında haberdar olmak adına bizi Google Haberler üzerinden takip edebilirsiniz.