Cıvata Kafa ve Diğer Tuhaf Vakalar: İlginç Doğaüstü Ziyafet

Hepimiz onu Hellboy ile tanıyoruz. Kendine özgü çizimleri, tuhaflıkla bezeli anlatımı, ironi soslu mizahı… Evet, bu ayrıksı karakterin ve harikulade evreninin yaratıcısı üstat çizgi roman sanatçısı Mike Mignola’dan bahsediyorum. Bittabi hayli insan kendisini yarattığı Hellboy ile biliyor. Peki başka eserleri de yok mu? O eksantrik hayal gücü başka diyarlara yelken açtı mı?

1960 doğumlu Amerikalı çizgi roman erbabı, doğaüstü temayı yansıtma ustası Mignola kariyerinde tabii ki başka önemli eserleri de bizlerle buluşturdu. Bunlardan biriyse yakınlarda Karakarga Yayınları aracılığıyla okuma şansına eriştiğimiz “Cıvata Kafa ve Diğer Tuhaf Vakalar” (The Amazing Screw-on Head and Other Curious Objects) adlı kısa hikâyelerden oluşan çizgi romanı.

Kıyametin Canavarını hem çizgi roman sayfalarında hem de beyazperde uyarlamasında izlemekten keyif almış biri olarak hâlihazırda Mike Mignola’ya karşı bir hayranlık besliyorum. Hâl böyle olunca anlatım ve çizim tarzıyla büyüleyen üstadın hayat verdiği başka eseri de okumamak olmazdı.

Gelin tuhaflıklar şöleni nasıl olmuş bakalım.
“Cıvata Kafa, en başta bir oyuncak fikri olarak ortaya çıkmıştı. Ciddi bir fikirden ziyade, öylesine bir düşünceydi… Ama bir figür tasarımcısı olmadığım için bunu bir çizgi romana çevirdim. Ve sonunda tam da benim seveceğim bir çizgi roman yarattım. Başkalarının umursamasını bile beklemiyordum ama insanlar, bugüne kadar yaptığım en iyi iş olduğunu söylemeye başladılar.” – Mike Mignola

Doğaüstü Vakalar Ziyafeti

Öncelikle eser Mignola’nın yazdığı ilginç ve tuhaf kısa hikâyelerden oluşuyor. Aralarında hiç yayımlanmamış üç öyküsüyle birlikte toplam 6 tuhaf vaka yer alıyor. İlki kitaba ismini de veren ve çizgi romanın ilk yarısını kaplayan İnanılmaz Cıvata Kafa. Diğer garip vakalarsa Abu Gung ve Fasulye Sırığı, Sihirbaz ve Yılan, Cadı ve Ruhu, Mars Tutsağı ve Mignola’nın da dediği gibi tam olarak hikâye olmayan kısa son Tuhaf Nesneler Mabedinde adlı maceralardan oluşuyor.

En İyi Mizahi Eser dalında Eisner Ödülü’nü kucaklayan İnanılmaz Cıvata Kafa daha başlangıçta bizi tuhaflık silsilesine sokmayı başarıyor. Kadim diller uzmanı İmparator Zombi, anında konum bilgisi veren köpek, cıvata süper kahraman ve daha nice enteresanlık… Üstüne robotumuz Abraham Lincoln idaresinde kötülüklere karşı savaşıyor. Hikâyeye çok uyumlu bir mizah kullanımı olduğunu da söylemeliyim.

Karakterlerin arka planına gelirsek…
“Aslında tam bu noktada, Cıvata Kafa’nın gizli hayat hikâyesini anlatmayı planlıyorduk ama anladık ki bu lanet olası hikâye, çok gizli!”
Bir diğer Eisner Ödülü kucaklayan (En İyi Kısa Öykü) hikâyeyse Sihirbaz ve Yılan. Usta ismin kızı Katie Mignola (Yaş 7) ve Mike Mignola’nın (çok çok daha yaşlı) birlikte yazdığı bir bölüm bu. Mignola ne yazacağına dair fikir ararken, ilhamı 7 yaşındaki kızının çizdiği resim ve onun resmiyle ilgili anlattıklarından almış. Hatta Mignola kızına, “Ne olduğu konusunda pek emin değilim ama benim yazacağım her şeyden daha güzel olacağı kesin,” diyor. Belki ortaya çıkan eser aman aman bir şey değil, zira olay başlı başına çok tatlı ve güzel. Sonunda yüzünüzde bir tebessüm de oluyor.

Abu Gung ve Fasulye Sırığı’nda önceden yazıp çizdiği bu hikâyeyi genişleterek ve karakterlerin orijinal tasarımlarını koruyup, çizimlerini baştan yaparak bu kitap için yeniden oluşturmuş. Kitabın sonunda çizimleriyle ilgili eskizler ve bunlar üzerine notlar mevcut. Aynı zamanda yazdıklarının arka planını açıklayan notlarla ilgili bir kısım da var.

Peki Nasıl Olmuş?

Hikâyelerin hepsi aynı evrende geçiyor, ancak bir seri gibi devamlılıktan ziyade birbirleriyle uzaktan bağlantıları var. Bir karakter yahut figür gibi. Mignola kafasında bazı karakter ve olaylar yaratmış. Bunlara yazdıkları kısa anlatılarda roller vermiş. Hepsi genel olarak olay dizisinin sonuna bir yol değil. Kendi içinde ufak ve çok detay içermeyen maceralar.

Sonunda afiyetle ayrılsanız bile ortalama bir çalışma olduğunu da söylemek gerekli. Aralarında harikulade diyebileceğimiz bir eser olmamakla birlikte, genel olarak Mignola’nın tarzını sevenler için keyifli bir yol olacağını söyleyebilirim.

Aralarında en sevdiğimse Mars Tutsağı oldu. Belki de tuhaflığın en doruğuydu bu öykü. Çizimleri de bayağı eğlenceliydi. Zaten Mignola en çok buradaki çizimleri yaparken eğlendiğini söylemiş.

Çeviri, Editörlük ve Kapak

Çevirmen koltuğunda Karakarga Yayınları dâhil olmak üzere birçok farklı yayınevinde yaptığı çizgi roman çevirilerinden tanıdığımız Emre Yavuz (Yalnız Kurt ve Yavrusu, Başkabiryer) oturuyor. Bir iki gözüme çarpan ufak problem haricinde rahatsız eden bir kısım yoktu. Pek zorlayıcı bir eser olduğunu da düşünmüyorum, sonuç olarak iyi bir iş çıkmış.

Önemli bir noktaysa, gerekli olmasına rağmen bazı yerlerde şapkalı harflerin kullanılmaması oldu. Bu bir eksiklik, çünkü anlam karmaşasına neden olabilir. Örneğin “hala” yerine “hâlâ” yazmak gerekli kastedilen akraba değilse. Örnek vermem gerekirse:
“… ve son duyduğumda Sultan, hala uçağına kavuşamamıştı ve Cosgrove da hala o maymunla evliydi.”
Kapağa gelirsek orijinal kapaktaki çizim ve tasarım kullanılmış. Bunun üzerine yayınevinin logosu, aldığı ödül ve “Hellboy’un Yaratıcısından” gibi eklemeler sırıtmayacak şekilde yedirilmiş. Bunu daha önce Karakarga Yayınları için yaptığım çizgi roman incelemelerinde övmüştüm. Orijinal tasarıma zarar vermeden bu eklemeleri güzel yediriyorlar. Ayrıca orijinal çizgi roman kapağında yer alan yazı tipi biraz farklı ancak güzel bir tercih olmuş.

Kısa Filmi de Var!

Aynı zamanda İnanılmaz Cıvata Kafa’nın 2006 yılında yayınlanan 22 dakikalık kısa bir animasyon filmi de var. Seslendirme kadrosunda Paul Giamatti, Patton Oswalt ve David Hyde Pierce gibi isimlerin bulunduğu filmin yönetmenliğini Chris Prynoski, senaristliğiniyse Bryan Fuller üstlenmiş. Çizgi romandan farklı olarak karakterlerin arka plan öykülerini açan sahneler eklenmiş ve sadece sözü edilen yerler de detaylandırılarak animasyona dâhil edilmiş. Mizah kullanımında ufak tefek değişiklikler yapmışlar. Bu eklemeler sırıtmamakla birlikte, sonucunda ortaya ahım şahım bir iş çıkmadığını da söylemem gerekli.

Yayınlandığı sene bu kısa filmin televizyonda yayınlanacak animasyon dizisine dönüşme ihtimali de varmış. Ancak sonradan Mignola’nın açıkladığına göre Sci-Fi Channel buna yeşil ışık yakmamış. Pek şaşırdığım söylenemez. Dediğim gibi ortalama bir iş.

Son Olarak

104 sayfadan oluşan çizgi romanın etiket fiyatı 28 lira. Tabii internette daha ucuza bulunabilir. Ücreti pahalı gelebilir ancak ekonomik durumla beraber son fiyat yükselmesini düşündüğümüzde ve kaliteli malzeme (kâğıt, kapak) kullandıklarını da hesaba katarsak gayet normal bir fiyat. 2800 lira da olabilirdi. Değil mi?

Sonuç olarak Mignola’nın yazım ve çizim tarzını sevenlerin ilgisini çekebilecek tuhaf anlatı silsilesi olduğunu söyleyebilirim. Çok derin ve kapsamlı bir hikâyelerle karşılaşmayı beklemeyin. Daha çok eğlencelik kısa doğaüstü maceralar sizi bekliyor.

Keyifli okumalar.