Otostopçunun Galaksi Rehberi 40 Yaşında

“Galaksinin Batı Sarmal Kolu’nun bir ucunda, haritası bile çıkarılmamış ücra bir köşede, gözlerden uzak, küçük ve sarı bir güneş vardır. Bu güneşin yörüngesinde, kabaca yüz kırksekiz milyon kilometre uzağında, tamamıyla önemsiz ve mavi-yeşil renkli, küçük bir gezegen döner. Bu gezegende, halka bundan böyle iyi davranmanın güzel olacağını söyleyen bir adamın ağaca çivilenmesinden 1978 yıl sonra küçük bir ada ülkesi olan Ingiltere’nin Londra şehrindeki BBC yeraltı stüdyolarında uzun boylu genç bir adam ve Geoffrey Perkins adında birisi galaksinin bu tarafındaki en komik, muzip ve kesinlikle vergiden muaf radyo oyununu hazırlıyorlardı.”
İşte o radyo oyunu “Otostopçunun Galaksi Rehberi” idi. Tam da dünden (8 Mart 2018) 40 sene önce yani 8 Mart 1978’de, Dünya Kadınlar Günü’nde, Douglas Adams saat tam 22.30’da BBC Radio 4 kanalında. Otostopçunun Galaksi Rehberi adlı eserinin ilk hali olan radyo oyununu yayınladı. Ve daha sonra bu bölüm seriyle ilgili sonrasında yapılan her bölümle çelişti. Bunların hepsini Kabalcı’nın eski Otostopçunun Galaksi Rehberi-BeşiBirYerde baskısına bizzat Adams’ın yazdığı “Rehber İçin Bir Rehber” adlı ön sözünden biliyoruz.

Eğer, “Douglas Adams kim ki?” diyorsanız aynı kitapta küçük bir biyografisi var. Douglas Noel Adams, ya da kendi deyimiyle DNA -ki kendisinin bu adı gerçek DNA keşfedilmeden önce aldığı söyleniyor- 1952’de Cambridge’de doğdu. 1969 yılında Monty Python ekibiyle tanıştı ve bu onun komedi anlayışına önemli katkılar sağladı. Hatta ekibin “Monty Python’s Flying Circus” adlı şovunun ilk bölümünde küçük bir rol bile aldı. 18-19 yaşında bir gençken Avrupa’yı otostop çekerek dolaşmaya başladı. 1971 yılında Avusturya Innsbruck’ta bir tarlanın ortasında sarhoş halde ve yanında “Ken Walsh’ın Hitch Hiker’s Guide to Europe ” (Otostopçunun Avrupa Rehberi) adlı bir kitapla yatıyordu. Gece tarlanın üstüne çöküp yıldızlar görününce Adams şunu düşündü: “Birisi oturup Otostopçunun Galaksi Rehberi’ni yazsa kendi adıma hemen vınlar giderdim.”

Ve o tarlada bunu düşünürken uyuyakalıp bu fikri 6 yıl boyunca unuttu. Arada Cambridge Üniversitesi İngiliz Dili Bölümü’nden mezun oldu. Kızlar ve bisikletine ne olduğu konusunda uzun zaman kafa yordu. Yine Monty Python‘la çalışıp bahsedilen şovlarının son sezonunda birkaç skeç daha yazdı. Bu arada komedi ve bilimkurguyu birleştiren bir şeyler yazmak istiyordu. Bu saplantı onu bir borç batağına ve umutsuzluğa gömdü. Sonra “Yerküre’nin Sonları” adında 6 farklı öykü hazırladı. Yazar şöyle anlatıyor:
“İlk öykünün ayrıntılarını tamamlarken -Yerküre yeni bir hiperuzay ekspres yolunun yapımı için yok ediliyordu- okurlara ne olup bittiğini söyleyip öyküde gereksinim duyduğu bağlamı sağlayacak birine, başka gezegenden gelmiş birine, ihtiyacım olduğunu fark ettim… Ona Ford Prefect adını vermeye karar verdim”

“İlk bölüm 8 Mart 1978’de, bir Çarşamba günü, BBC Radio 4’de gece 22.30’da yayınlandı. Hiç de öyle büyük bir tanıtım filan yapılmamıştı. Sadece yarasalar dinlemiş ve bir iki köpek havlamıştı.”
Yazarın macerası işte böyle başlamıştı. Biraz da esere bakalım. Otostopçunun Galaksi Rehberi için rahatlıkla, ilk sayfasından başlayarak son sayfasına kadar sizi gülümseten bir başyapıt tanımlaması yapabiliriz.

Dünya’nın yok edilmesine yaklaşık 12 dakika kala, Arthur Dent evinin önünde çamura yatmış evini yıkmaya gelen belediye işçilerine engel olmaya çalışıyordu. O sırada Ford Prefect adında biri çıkagelip ona aslında ayrı dünyaların insanı olduklarını söylüyor. Vogon adı verilen canlılar yeni bir hiperuzay kestirme yolu için Dünya’yı yok edecek. Fakat Ford ve Arthur kaçmayı başarıyor. Sonrası? Sonrası iyilik güzellik… Birlikte maceradan maceraya atılıyorlar. Babil balığı, 42, konuşan şilteler, tükenmez kalemler gezegeni, uyak arttırıcı ve tabii ki fareler ile yunuslar. Bunlar size spoiler vermeden çıtlatabileceğimiz ipuçları. Şu sıralar Alfa Yayınları bütün seriyi yayımladı. Tek ciltlik baskısına da çıkardılar.

Ayrıca yazar ve kitap hakkında ufak bir bilgi daha verelim: Douglas Adams, 11 Mayıs 2001 yılında vefat etti. Her sene bu tarihten 14 gün sonra, 25 Mayıs’ta, yazarın anısına Dünya Havlu Günü kutlanır. Türkiye’de bu kutlamalar pek olmaz ve denerseniz muhtemelen deli gözüyle bakarlar ama ne olacak yani? Omzunuza bir havlu alın ve başparmağınızı bu sene Douglas Adams için gökyüzüne kilitleyin!

İyi ki doğdun Otostopçunun Galaksi Rehberi, havlularımız seninle daha huzurlu!