M. Yusuf Kaba
2008 yılında İspanya’nın güneybatısında gün ışığına çıkarılan Bakır Çağı’na ait gösterişli mezar, bir zamanlar bilim insanlarının varsaydığı gibi genç bir erkek lidere ait değildi. Yapılan yeni bir araştırma, bu yöneticinin varsayıldığı gibi erkek değil kadın olduğunu ortaya çıkardı. Anaerkil bir topluluk, asırlar boyunca gözden uzakta kalmış olabilir.
Sevilla Üniversitesi ve Viyana Üniversitesi’nden araştırmacılara göre bu kişinin azı ve kesici dişleri, diş minesi üretiminde görev alan ve X kromozomu üzerinde bulunan AMELX genini içeriyor.
Bu keşif, MÖ 2.900 ile 2.650 yılları arasında Avrupa’nın Bakır Çağı toplumunda kadınların da lider konumunda bulunabildiğini gösteriyor. Bununla birlikte akıllara dünyanın bu kısmındaki bazı toplulukların anaerkil bir yapıya sahip olmuş olabileceği de geliyor.
Araştırmacılar, bu yüksek statülü kadının mezarında aralarında şarap ve kenevir kalıntıları bulunan büyük bir seramik tabak, küçük bir bakır tığ ve çeşitli çakmaktaşı parçaları da dahil olmak üzere bir dizi değerli nesneyi tanımlamayı başardı. Bunların yanı sıra bu kadın, o zamanlar değerli bir mal olduğu düşünülen 1,8 kilogram ağırlığındaki bütün bir Afrika fili dişinin yanına defnedilmişti.
Bu özellik nedeniyle bu kadın yönetici araştırmacılar tarafından Fildişi Leydisi olarak isimlendiriliyor.
İspanya’daki Anaerkil Toplum İhtimali Araştırılıyor
Fildişi Leydisi’nin ölümünden birkaç nesil sonra dahi bu kişiyi bilen kişilerin, aralarında fildişi saplı göz kamaştırıcı kristal bir hançerin de bulunduğu başka fildişi nesneleri de mezarın yanına bırakmaya devam ettiği de öğrenildi.
Çalışmanın yazarları, bu durumu mezardaki kişinin sosyal statüsüyle bağlantılı olduğunu düşünüyor:
“Ölüye sunulan (beraber gömüldüğü) eşyaların niceliği ve kalitesi, bu genç kişinin İber Yarımadası’nın Beaker kültürü öncesi Bakır Çağı’nın tamamını kapsayan süre içinde sosyal çerçevede en önde gelen birey olduğuna işaret ediyor.”
Benzer “görkem ve zenginliğe” sahip diğer bir mezar alanında çoğunlukla kadınların gömülü olduğu biliniyor. Diğer mezar ile bu genç kadının mezarı arasında ise yalnızca 100 metre bulunuyor.
Cesetlerin daire şeklinde konumlandırılmasından hareketle bu kadınların dini bir kimlik ve öneme sahip oldukları yorumu da getiriliyor.
Araştırmacılar bu iki gömü alanında bulunanlara dair şu ifadeleri kullanıyor:
“Valensiya ve İberya’nın geri kalanında Bakır Çağı’ndan kalmış olup maddi zenginlik ve zarafet açısından bu iki mezarla uzaktan yakından kıyaslanabilecek başka bir mezar bulunmuyor.”
Araştırmacılar, bu bulgular bağlamında Valensiya’da MÖ 4. binyılın sonları ile 3. binyılın başları arasında “kadınların, erkeklerce elde edilmemiş yüksek mevkilere sahip olduklarından” şüpheleniyor.
Statü Doğumla Miras Alınmıyordu
O zamanlar Valensiya’da tüm bu eşyaların yanında hiçbir bebeğin gömülmemiş olması arkeologlarda bu antik toplulukta sosyal statünün doğumla miras alınmadığı yönünde bir izlenim uyandırıyor. Mezardaki genç ve diğer kadın liderler muhtemelen karizmaları ve başarıları sayesinde yüksek konumlarına ulaşmıştı.
Büyük olasılıkla 25 yaşından daha genç olan bu kadının anaerkil bir topluluğun lideri olduğu ve böylesi bir topluluğun varlığının günümüze dek gözden kaçırıldığı düşünülüyor.
Yazarlar, burada tartışılanların insanlığı erken dönem topluluklar hakkındaki yaygın kabuller üzerinde yeniden düşünmeye davet ettiğini söylüyor.
Sizin bu keşfe dair görüşleriniz neler? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, arkeoloji haberleri için bizleri Google News’ten takibe alabilirsiniz.
Kaynak: Science Alert
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.