Güneş Sistemi Dışında İlk Kez Kayalık Bir Gezegende Yoğun Atmosfer Tespit Edildi

Bir ilk gerçekleşti: Güneş Sistemi dışında yer alan kayalık bir gezegen etrafında kalın bir atmosferin varlığına dair kanıtlar bulundu.

Bu heyecan verici keşif, gezegenin yaşam için elverişli olamayacak kadar ekstrem koşullara sahip olması nedeniyle farklı bir noktaya odaklanıyor. Janssen ya da 55 Cancri E adlı bu Süper Dünya, ana yıldızına o kadar yakın ki yüzeyinin tamamen erimiş lavdan oluşan küresel bir okyanusla kaplı olduğu tahmin ediliyor. Bu aşırı koşullar, bildiğimiz canlı formları için yaşamı imkânsız kılıyor olsa da, keşif gezegen bilimi için büyük önem taşıyor.

55 Cancri A ya da Kopernik olarak bilinen 41 ışık yılı mesafedeki ana yıldızın etrafında dönen Janssen, Samanyolu’ndaki kayalık gezegenlerin şekillenmesi ve evrimleşmesi hakkında kritik ipuçları sunuyor. Dünya’dan 8.8 kat daha büyük kütleli ve 1.95 kat daha geniş çaplı bu süper dünya, yörüngesini sadece 18 saatte tamamlıyor. Gündüz tarafının sıcaklığı 2.300 derece civarındayken, gece tarafı bundan 677 derece daha serin.

Bu aşırı sıcaklıklar normal bir atmosferin varlığını zorlaştırırdı. Ancak 2016’da bilim insanları, Janssen’in etrafında hidrojen ve helyum tespit etmişlerdi. Bu da gezegenin oluştuğu buluttan bir parçayı koruyabildiğini gösteriyordu.

Kayalık Gezegendeki Yoğun Atmosfer Keşfi, Uzayın Gizemli Yüzünü Açığa Çıkarıyor

NASA’dan Renyu Hu liderliğindeki bir ekip, şimdi James Webb Uzay Teleskobu’nun gelişmiş kabiliyetlerini kullanarak Janssen’deki durumu mercek altına aldı. Nature dergisinde yayımlanan araştırmaya göre ekip, gezegenin ana yıldızın arkasına geçtiği “ikinci tutulmalar” sırasında ışığını analiz ederek atmosferin bileşimini belirlediler. Bu verilerden, sadece gezegenin yayıldığı termal ışımayı çıkarıp atmosferindeki olası gazlarla modellediler.

Sonuçlar, ilkel bir hidrojen-helyum atmosferinin aksine, karbonmonoksit veya karbondioksit bakımından zengin, yoğun ve uçucu bir atmosferin varlığını gösterdi. Su buharı, kükürt dioksit ve fosfin gibi diğer elementlerin de atmosferde bulunabileceği düşünülüyor.

Kayalık Gezegenlerin Atmosferleri için Daha Fazla Araştırma Gerekiyor

Yıldızın yoğun radyasyonu, atmosferdeki gazların uzaya kaçmasına neden oluyor. Bu durum, Janssen’in atmosferinin gezegen ile birlikte oluşmadığı, Jüpiter’in uydusu Io’nun atmosferinde olduğu gibi magma okyanusu tarafından üretilip beslenen geçici bir yapı olduğu sonucuna varılmasını sağladı.

Henüz bilinmeyenler fazla olsa da gezegen bilimi bu bulgularla yabancı dünyaların oluşum ve evrimine dair önemli bir adım daha atmış oldu. Araştırmacılar, “Gelecekteki JWST ve diğer gözlemler, bu ilginç kayalık gezegenin atmosferi ve iç dinamikleri hakkında daha fazla bilgi edinmemize yardımcı olacak,” diyor.

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: Neptün ve Uranüs Gezegenleri İlk Kez Gerçek Renkleriyle Görüntülendi

Kayalık bir gezegendeki kalın atmosferin varlığı, Dünya benzeri gezegenlerin araştırılması için nasıl bir rol oynayabilir? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizi Google News’ten takip edebilirsiniz.

Kaynak: Science Alert