Uğur Duranay
Kolomb öncesi Amerika’da yaşamış bir yerlinin yüzü dijital ortamda tekrar hayata getirildi. Araştırma, ilk defa bir eski çağ insanının kafatası kemiklerindeki kraniosinostozu gözler önüne serdi.
Araştırmacılar doğuştan bir kusur olan ve ender görülen kraniosinostoza sahip Pre-Hispanik dönemlerden Bolivyalı bir adamın yüzünü bilgisayar yardımı ile yeniden oluşturdu. Kafatası kemiklerinin oluşumlarını ve birleşimlerini etkileyen kraniosinostoz, kafatası şeklinin bozulmasına, bilişsel zarara, görme bozukluğuna ve diğer zararlı semptomlara sebep oluyor.
Amerika yerlisinin yüzü, bir adli tıp uzmanı ve 3D tasarımcı Cicero Moraes tarafından dijital ortamda yeniden oluşturuldu. Bolivya’daki Ulusal Arkeoloji Müzesi’nde bulunan bu kafatasının tarihi henüz tespit edilmese de Kolomb öncesi döneme ait Tiwanaku veya İnka kültürüne bağlı bir üye olduğuna inanılıyor.
Titicaca Gölü kıyısına yakın bir yerde konumlanan Tiwanaku, M.S 2. yüzyılda kurulmuş güçlü bir And şehir devletiydi. Andlar en iyi dönemlerinde yaklaşık 20.000 kişiye ev sahipliği yaptı, Güney Andların önemli bir bölümünü kontrol altına aldı ve yaklaşık bin yıl önce yıkıldı.
Günümüzde daha bilinir ve popüler olan İnka medeniyeti ise, 13.yüzyılda başkentleri ile (şimdiki Peru şehri Cuzco) yükselişe geçmişlerdi. Antik zamanlardaki en ikonik uygarlıklardan biri olan İnkalar, daha sonraları bölgeye gelen İspanyollar tarafından yıkıldılar.
Kolomb Öncesi Dönemde Kafatası Deformitesi Yaşamış Kişinin Yüzü Tekrar Canlandırıldı
Araştırmacılar kafatasının morfolojisinin ortalamadan çok farklı olduğunu belirtti. Bunu akıllarında tutan ekip, altı farklı yüz deformasyon cerrahına danışarak geniş bir kraniosinostoz teşhisi koyabildiler.
Geniş bir skalada değerlendirilebilen bir terim olan kraniosinostoz, kafatasındaki dikişlerin anormal bir şekilde kaynaşması sonucu oluşan, her 25.000-60.000 kişide bir görülen Crouzon Sendromu ve kafatası, eller ve ayaklarda deformasyona sebep olan, 80.000-160.000 arası doğumda bir kez görülen Apert Sendromu gibi durumları içeriyor.
Pfeiffer Sendromu olarak bilinen bir diğer durum ise, her 100.000 kişide bir kişiyi etkiliyor ve beyne yapılan baskıyı artırıyor. Ancak herhangi bir uzuv veya başka kemikler bulunamadığı için araştırmacılar bu kişinin hangi spesifik sendroma sahip olduklarını tam olarak saptayamıyorlar.
Ayrıca sadece kafatasından şahsın cinsiyetinin belirlenmesi de imkansız. Diş gelişimine bakıldığında ise 17-21 yaş aralığına sahip bir birey olduğunu gösteriyor. Araştırmacılar bilgisayarlı tomografi taramaları hakkındaki istatistiksel çalışmaları kullanarak nötr bir yüz oluşturmayı tercih ediyor.
Kafatası Bozukluğu Yeniden Yaratım Sürecini Zorlaştırdı
Daha önce insansıları ve diğer tarihi figürlerin yüzlerini yeniden oluşturmak için bu tekniği kullanan Moraes, bu sefer ise kafatasının anormal morfolojisi yüzünden farklı zorluklarla karşılaştı. Kafatasının şekline bakıldığında gözlerin önemli ölçüde çıkıntılı olduğu anlaşılıyor. (Ekzoftalmi veya proptoz olarak bilinen bir durum) Bu durumda göz çukurları gözlerin sığması için yeterli alana sahip değildi.
Araştırmacılar yaptıkları açıklamada, “Beynin yer aldığı endokranyum bölgesinin şekli de ortalamadan oldukça farklıydı, bu yüzden gözlerin yüksekliği nedeniyle yüzde önemli bir derecede genişlemeye neden oldu,” ifadelerini kullanıyorlar.
Bütün düzensizlikleri göz önüne alan Moraes, sonunda birkaç farklı Kolomb öncesi yerlilerin yüz özelliklerini yayınladı. Bu özelliklerin arasında kulağın oval penceresinin küçük bir kalınlığı da yer alıyordu. Bu durumun bireyin işitme problemleri yaşamasına neden olmuş olabileceğini düşündürtüyor. Ayrıca kafatasının kendine özgü sivri şekli nedeniyle beynin boyutunun kısıtlanmış olabileceği, bu yüzden de belli sinirsel eksikliklere sahip olmuş olabileceği belirtiliyor.
Kafatası aynı zamanda şaşırtıcı şekilde kişinin bir çeşit ameliyattan geçirildiği ve yalnızca kısa bir süre hayatta kaldığını gösteriyor. Bu muhtemel operasyon ve kafatasının diğer dikkate değer özellikleri gelecek çalışmalarda ortaya çıkacak.
Araştırma hakkındaki görüşlerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, arkeoloji ve bilim dünyasından yeni gelişmeler hakkında daha fazlası için bizleri Google News’ten takip edebilirsiniz.
Kaynak: IFL Science
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.