Hakan Tunç
Satürn yörüngesinde yeni keşfedilen 62 uydusuyla “ay kralı” unvanını geri aldı ve toplam uydu sayısı 145’e ulaştı.
Yeni keşif öncesi Satürn’ün Uluslararası Astronomi Birliği tarafından tanınan 83 uydusu vardı. Bu nedenle yeni gözlemlenen uydular toplam sayıyı 145’e çıkarmayı başardı. Bu keşif Satürn için bir başka dönüm noktasına işaret ederken, ayrıca evrende 100’den fazla uydunun yörüngesinde döndüğü bilinen ilk gezegen oldu.
Yeni uydular, Academia Sinica Astronomi ve Astrofizik Enstitüsü’nde doktora sonrası araştırmacı olan Edward Ashton liderliğindeki bir ekip tarafından “kaydırma ve yığma” (shift and stack) adı verilen bir teknik kullanılarak keşfedildi.
Kaydırma ve yığma tekniği, bir ayın gökyüzünde hareket ettiği hızda kayan bir dizi görüntü kullanarak o aydan gelen sinyali güçlendiriyor. Tek bir görüntüde görülemeyecek kadar sönük olan uydular, ortaya çıkan “yığılmış görüntüde” kendilerini gösterebiliyor. Araştırmacılar bu yöntemi buz devleri Neptün ve Uranüs’ün etrafındaki uyduları aramak için kullandılar. Ancak bu yöntem Güneş Sistemi’nin ikinci en büyük gezegeni Satürn’e ilk kez uygulanıyor.
Satürn Yeni Uyduları ile Tüm Evrende Bilinen En Çok Uyduya Sahip Gezegen Unvanını Aldı
Ekip tarafından kullanılan veriler 2019 ve 2021 yılları arasında Hawaii’deki Maunakea’nın tepesinde bulunan Kanada-Fransa-Hawaii Teleskobu (CFHT) tarafından üç saatlik aralıklarla toplandı. Bu sayede gökbilimciler Satürn’ün etrafındaki 2,5 kilometre çapındaki uyduları tespit edebildi. Yani yeni keşfedilen uydular oldukça küçük ölçeklere sahipler.
Bazı uydular 2019 gibi erken bir tarihte tespit edilmiş olsa da, gezegene yakın geçiş yapan bir asteroit değil de bir uydu olduğunu doğrulamak için daha fazlası gerekiyor. Bu nesneleri Satürn’ün “şüpheli uydularından” “teyit edilmiş uydularına” dönüştürmek için, gökbilimcilerin her birinin gerçekten gaz devinin yörüngesinde olduğundan emin olmak için birkaç yıl boyunca izlemeleri gerekiyordu.
Ekip 24 ay boyunca farklı gecelerde tespit edilen nesneleri eşleştirmek için özenli bir süreç gerçekleştirerek uydu olduklarını onayladıkları 63 nesneyi takip etti. Bu uydulardan biri 2021 yılında ortaya çıkarıldı ve geri kalan 62 uydu geçen birkaç hafta içinde kademeli olarak açıklandı.
Ashton yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Bu uyduları takip etmek bana çocukken oynadığım Noktadan Noktaya (Dot-to-Dot) oyununu hatırlatıyor. Çünkü verilerimizdeki bu uyduların çeşitli görünümlerini uygun bir yörüngeyle birleştirmemiz gerekiyor. Ama aynı sayfada yaklaşık 100 farklı oyun var ve hangi noktanın hangi bulmacaya ait olduğunu bilmiyorsunuz.”
Satürn’ün Yeni Uyduları “Düzensiz Uydular” Sınıfında
Satürn’ün yeni keşfedilen uyduları “düzensiz uydular” olarak sınıflandırılıyor. Bu terim, bir gezegenin yerçekimsel etkisi tarafından yakalandığına inanılan ve normal uyduların yörüngelerine kıyasla daha eğimli olan büyük, düzleştirilmiş veya “eliptik” yollarda yörüngede dönen nesneleri ifade eder.
Satürn’ün şu anda 24 düzenli uydusunun yanı sıra bilinen 121 düzensiz uydusu var. Bu yeni uydular gibi düzensiz uydular, yörüngelerinin eğimine bağlı olarak gruplar halinde toplanma eğilimindedir. Satürn’ün sistemi şu anda bu gruplardan üçüne ev sahipliği yapıyor: İnuit grubu, Galya grubu ve yoğun nüfuslu İskandinav grubu. Hepsi de isimlerini farklı mitolojilerden alıyor.
Jüpiter Bir Kez Daha Geride Kaldı
Gaz devinin yeni keşfedilen tüm uyduları şu anda mevcut olan bu üç gruptan birine girmekte. Yeni uydulardan üçü İnuit grubuna ait, ancak çoğunluğu İskandinav grubuna uyuyor.
Bu üç gruptaki uyduların Satürn’ün etrafındaki daha büyük uyduların başlangıçta gaz devi tarafından yakalanıp birbirine çarpması ve parçalanmasıyla oluştuğuna inanılıyor. Satürn’ün düzensiz uydularının yörüngelerini incelemek, gökbilimcilerin gaz devi sistemindeki bu tür çarpışmaların tarihini daha iyi anlamalarına yardımcı olabilir.
Jüpiter bundan yaklaşık üç ay önce Güneş Sistemi’nin en büyük gezegeninin etrafında 12 yeni uydunun bulunmasıyla Satürn’ü geçerek uydularının toplam sayısını 92’ye çıkarmıştı. Ancak yeni keşifle birlikte yine ikinciliğe geriledi.
Yeni uydu keşifleri hakkındaki görüşlerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da bizlerle paylaşabilir, ayrıca tüm içeriklerimizden anında haberdar olmak adına bizi Google Haberler üzerinden takip edebilirsiniz.
Kaynak: Space News
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.