in ,

Bora Chung’ın Tuhaf Öyküleri: “Lanetli Tavşan” İncelemesi

Lanetli Tavşan incelemesi ile sizlerleyiz. Güney Koreli yazar Bora Chung’ın spekülatif kurgu türündeki öykülerini bir araya getiren eserine yakından bakıyoruz.

Lanetli Tavşan İncelemesi: Bora Chung'ın Tuhaf Öyküleri
- Reklam -
- Reklam -

Lanetli Tavşan inceleme yazısı ile karşınızdayız. Bora Chung imzalı öykü kitabı, 2022 yılında Sevda Kul çevirisiyle İthaki Yayınları tarafından yayımlandı. Eser, 2022 Uluslararası Booker Ödülü’nde finale kalma başarısı da göstermişti.

Yeni bir öykü kitabı okumak, şans çarkı çevirmeye benzer. Kitabın birkaç öyküsü iyidir ve onları bulabilmek için şansınızı denersiniz. Başat bir hikâye anlatma biçimini benimseyen ve bu yüzden pek şaşırtıcı olamayan öykü kitaplarında şansınız daha azdır. Bir gün zihni farklı çalışan bir yazara denk gelirsiniz ve o sizi büyüler.

Lanetli Tavşan, çarkı her çevirdiğimde beni şaşırtan bir kitaptı. Uzun zamandır bu denli keyif aldığım bir öykü kitabı olmadı. Her öyküde hayranlığım arttı.  Kitabın ilk öyküsünden itibaren zihnimde beliren tanım “büyülü gerçeklik”ti.

- Reklam -

Genellikle Latin Amerika ile özdeşleştirilen bu edebi akım, kendini Güney Kore’de de gösteriyor çünkü Güney Koreli yazarlar, Batılı hikâye anlatma biçimini Doğu’nun mitlerle beslenen gizemli hikâye yapısıyla birleştirebiliyor.

Bora Chung da kendi öykülerini benzer bir biçimde tanımlıyor:

“Peri masalları, genellikle İngilizce konuşulan dünyadan alışkın olduğumuz Avrupa menşeli masallar, belirli bir olay örgüsüne sahiptir. Ve ben bu yapıyı gerçekten çok seviyorum, bu yüzden ne zaman hoşuma gidene denk gelsem onu kullanmaya çalışıyorum. Ve bu yapıya bir Kore gerçeğini ekliyorum: bir yerde gördüğüm veya birinden duyduğum bir şeyi mesela. Böylece sihirli bir dokunuş katıyorum. Ve bunun o tanıdık yapıya bazı taze unsurlar katmasını umuyorum.”

Lanetli Tavşan - Bora Chung

“Lanetli Tavşan” Kitabındaki Öyküler Üzerine Kısa Kısa

Bu öykü kitabını harika kılan başka bir özellikse içindeki on öykünün onunun da farklı olması. Gerçekliğe olan yaklaşımı her öyküde benzer olsa da öykülerin olay örgüsü ve karakterleri çok farklı. Okur olarak merakla sıradaki öyküyü bekledim. Şimdi sizi de meraklandırmak için öykülerden bahsedeceğim ama endişelenmeyin, keyfinizi kaçıracak kadar detaya girmeyeceğim:

Laneti Tavşan

Lanetli eşyalar yapan, işleri bu olan bir aile düşünün. Hikâye bu ailenin genç bir üyesinin ağzından anlatılıyor. Dedesinden sık sık dinlediği bir hikâye bu. Büyük bir şirket sahibi kötü bir adama uygulanan lanetle ilgili. Sizi için için kemirecek rahatsız edici bir öykü.

Kafa

Bir kadın bir gün banyodayken klozetten gelen bir ses duyar. Klozette kafaya benzeyen bir şekil ona “anne” diye seslenmektedir. Kadın bu kafadan kurtulmak için birçok şey dener. “İnsan neden ibarettir?” ve “Annelik nedir?” sorularıyla baş başa bırakan bir öykü.

Soğuk Parmaklar

Bir kadın bir arabanın içinde sıkışmıştır. Karanlıkta yavaş yavaş batan bir araba. Birden bir ses arabadan çıkmasını söyler. Araba bataklığa batarken kadın o sesin sahibi tarafından kurtarılır. Kimsenin hiçbir şeyi görmediği bir karanlıkta, iki kişi yürümeye başlar. Orası neresidir? Araba neden o bataklığa düşmüştür? Ve o sesin sahibi kimdir?

Bedenleşme

Regl kanamalarının yoğunluğu sebebiyle doktora giden bir kadın, kendisine sunulan tedavinin tuhaf bir yan etkisiyle karşılaşır. Bu yan etki onun hayatını tamamıyla değiştirir. Öykü gittikçe öyle tuhaflaşıyor ki dehşete bulanmış bir gülümsemeyle okuyorsunuz.

Elveda Sevgilim

Asimov’a selam çakan güzel bir robot öyküsü. Bir insanı insan yapanın (ya da bir robotu robot yapanın) anılar (bellek/hafıza) olduğunu ortaya koyuyor. Tabi sonunda yine bir Chung dokunuşu var.

Kapan

Bu öykü insanı sessizliğe sürüklüyor. Üzerine düşünmeye itiyor. Bir adam karlı dağ yolunda yürürken kapana yakalanmış bir tilkiyle karşılaşır. Tilkinin yarasından akan kan altına dönüşmektedir. Sizce bu adam tilkiyi kurtarıp iyileştirdi mi? Az çok insanları tanıyorsanız cevabı biliyorsunuz. Öyle sanın. Chung öyle uç yerlere taşıyor ki hikâyeyi dehşet içinde kalıyorsunuz.

Yara İzleri

Ne yer ne de zaman belli. Bir çocuk, bir mağarada bir yaratık tarafından sürekli işkence görüyor. Bir şekilde kurtuluyor ama asıl canavarın başka bir şey olduğunu anlıyor. İnsanın boğazına sarılıp bitene kadar bırakmayan bir öykü. Atmosfer nasıl yaratılır dersi.

Evim Güzel Evim

Güzel bir ev ve huzurlu bir aile sahibi olmak isteyen bir kadının hikayesi. Tüm birikimleri ile birkaç katlı bir apartman alan aile, kiraya verdikleri dairelerle geçinmeye çalışırlar. Adamın hataları yüzünden kadın bir türlü huzur bulamaz. Kadın kendisi ve çocuğu için mücadele eder. Eeee ne var bunda diyeceksiniz. Sonuna kadar okuyun.

- Reklam -

Rüzgârın ve Kumların Hükümdarı

Bir masal. İbret verici bir masal. Hırs dolu, açgözlü bir hükümdarın herkese savaş açmasıyla açılan bir hikâye, bir prensesin fedakarlığıyla sonlanıyor. İnsanoğlu hiçbir şeyden ders almıyor.

Vuslat

Hayalet mevzuuna farklı bir yerden bakan tuhaf bir öykü (hangisi değil ki). Polonya’da edebiyat yüksek lisansı yapan biri, her zaman gittiği meydanda uzun boylu bir adamla tanışır. Hayaletleri görebilen bir adamla. Adam çocukluğunu anlatır. Hayaletleri görebildiği için hayatı mahvolmuştur ama hayaletler yüzünden değil.

Ortaklıklar

Öykülerin çoğunda hikâyenin nereye gideceğini kestiremiyorsunuz. Okur olarak bu beni çok heyecanlandırdı. Kapan; Yara İzleri; Rüzgarın ve Kumların Hükümdarı gibi zaman ve mekanın belirsizleştiği masalsı öykülerde bile beklenmedik ve sarsıcı sahneler ortaya çıkıyor. Yine de yazar sizi az çok masalsı bir dünyaya bıraktığında zihninizi olağanüstü durum ve olaylara hazır ediyorsunuz.

Lanetli Tavşan - Bora Chung

Lanetli Tavşan: “Tek Etki Kuramı”na Yakışan Öyküler

Chung’ın kaleminin şaşırtıcılığı en çok, o kalemi sıradan hayatların gündelik arzularına dürttüğü zaman ortaya çıkıyor. Lanetli Tavşan; Kafa ve Bedenleşme öykülerindeki sarsıcı olaylar sanki günlük hayatın bir parçasıymış gibi hikâyeye sızdığında kendinizi pek de hazır olmadığınız bir gerçekliğin içinde buluyorsunuz.

Lanetli Tavşan eserindeki öykülerin çoğunda kadınları merkeze alan mühim meselelere dair kimi zaman açık kimi zaman örtük göndermeler var. Kafa; Bedenleşme ve Evim Güzel Evim öyküleri “anne olmak” meselesine çok farklı açılardan bakıyor örneğin. Neredeyse her öyküde Güney Kore’nin kadına bakışına dair ipuçları görebileceğiniz anlar mevcut.

Öyküler, Edgar Allan Poe’nun “tek etki kuramı”na yakışır biçimde “tek oturuşta okunacak kadar” uzunlar. Bir okur olarak bir öykünün ancak bu kadar uzun olmasından yanayım. Bu kısalık hikâyenin gücünü yoğunlaştırıyor. Yine de bu güzel öykü kitabını çabucak bitirmemenizi tavsiye ederim. Ben her gün bir öykü okuyarak o öykünün bütün gün benimle dolaşmasına izin verdim.

Size farklı deneyimler yaşatacak bu harika öyküleri okuma listenizde yukarılara koymanızı tavsiye ederim.

Lanetli Tavşan: Çeviri, Editörlük, Kapak

Lanetli Tavşan kendi dilinde 2017’de yayımlanmış. 2021’de İngilizceye çevrilmiş. Türkçe çevirisi Kasım 2022’de İthaki Yayınları tarafından yayımlandı. Eseri Sevda Kul, özgün dilinden çevirdi. Korece bilmediğim için özgün metne bakamadım ama İngilizce çevirisi ile karşılaştırdığım kimi kısımlarda Sevda Kul’un çevirisinin güzelliğini daha yakından görebildim.

Türkçesini anlamlandıramadığım sadece bir yer oldu. Lanetli Tavşan kitabının İngilizce çevirisine baktığımda bir cümlenin çevrilmediğini fark ettim. İngilizce çevirisindeki koyu kısım (yaklaşık çevirisi: kadın annesiyle telefonda konuşurken bile) Türkçesinde olmadığı için tuhaf bir geçiş olmuş.

İngilizce çevirisi:

After the death of the husband, the child followed the woman around all day, even while the woman was on the phone with her mother.

—Are you sleeping well? And eating?

 Türkçesi:

Kocasının ölümünden sonra çocukları kadının peşinden neredeyse hiç ayrılmaz olmuştu.

“Uyku düzenin nasıl? Öğünlerini atlamıyorsun, değil mi?” (s. 184, 1. Baskı)

Lanetli Tavşan eserini yayıma hazırlayan Betül Tınkılıç ve Ömer Ezer’in ellerine sağlık. Tertemiz bir okuma sunmuşlar bize.

Lanetli Tavşan İnceleme Kitap
Lanetli Tavşan / Cursed Bunny

Kapak tasarımı Jaehoon Choi’ye ait. Honford Star tarafından yayımlanan İngilizce baskısında kullanılmış. Türkçe baskısında da aynı kapağın kullanılması hoşuma gitti. Öykülerin ürkütücü katmanlarına gönderme yapan iyi bir kapak.

Peki siz Lanetli Tavşan kitabını nasıl buldunuz? Öyküler hakkındaki yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazla edebiyat içeriği için bizleri Google News aracılığıyla takip edebilirsiniz.

Bülent Özgün

Edebiyat ve sinema hayranı (bazen hangisini daha çok sevdiğini kendisi de bilmiyor), İngiliz Dili ve Edebiyatı mezunu, öğretmen; yazmayı, okumayı, konuşmayı, öğretmeyi ve bunların hepsi üzerine düşünmeyi seven bir ademoğlu. Bir hayaledici. Ne yazık ki hep böyle kalacak.

2 Yorum BULUNUYOR


  1. Avatar for Pardus Pardus dedi ki:

    Çıktığı günden bu yana aklımda olan bir kitap. Şu serileri bitirdiğimde almayı düşünüyorum.

  2. Avatar for Psikologbey Psikologbey dedi ki:

    Güzel bir inceleme olmuş elinize sağlık.

Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.

Outlander 7 Sezon Çekimleri

Zaman Yolculuğu Temalı Tarihi Drama Dizisi “Outlander”ın 7. Sezon Çekimleri Tamamlandı

Romanyalıyı Yiyen Yamyam - Dimitris Sotakis

Romanyalıyı Yiyen Yamyam – Dimitris Sotakis | Haftanın Kitabı #259