Sümeyye Kesgin: “Ursula K. Le Guin’in Bir Kitabını Çizgi Romana Uyarlamak İsterdim”

Çizimleriyle yurt dışında da ülkemizi temsil eden, Türkçeye Başkabiryer adıyla kazandırılan Elsewhere adlı çizgi romanın çizeri Sümeyye Kesgin ile birlikte dolu dolu bir sohbet gerçekleştirdik.

Merhaba Sümeyye Hanım. Öncelikle bize vakit ayırdığınız için tüm Kayıp Rıhtım Ailesi adına size teşekkür ederiz.

Merhabalar Kayıp Rıhtım, ilginiz için ben teşekkür ederim.

Çizime ne zaman merak saldınız, küçükken çizer olmak gibi bir hayaliniz var mıydı?

Çocukken ‘her şey’ olma hayalim vardı: astronot, veteriner, psikolog, ressam vs. ama evet kendimi bildim bileli her zaman çiziyordum. Kariyer konusunda kaygılarımın olduğu yirmili yaşların başında edebiyat fakültesinde birkaç yıl okudum.

Orada okurken aslında ne yapmak istediğimi fark eder fark etmez tekrar sınava girdim ve görsel alanla daha ilintili bir bölüm olan grafik bölümünü kazandım. Orada okurken de yönümü çizerliğe kaydırdım.

Çizim yaparken kullanmayı sevdiğiniz malzemeler neler? Bilgisayar ortamında mı çizim yapmayı seviyorsunuz, yoksa geleneksel yöntemleri kullanmayı mı tercih ediyorsunuz?

Hem dijital ortamda hem de geleneksel malzemeyle çalışabiliyorum ama kâğıt kalemle bir şeyler yapmak ayrı bir keyif veriyor.

Çizgi roman dünyasına nasıl girdiniz? İllüstratör olmakla çizgi roman çizmek arasında ne gibi farklar görüyorsunuz?

Üniversitede okurken kimi küçük hikâyeler yazıp çiziyordum. Mezun olduktan sonra yerli toplama albümlerde hikâyelerim yayınlandı. Sonrasında yurt dışı çizgi roman sektöründen teklif aldım.

İllüstratörlük bir durumu, duyguyu vs. yoğun ve etkili bir şekilde, tek bir karede ifade etmek iken, çizgi roman çizerliği ardışık karelerle bir hikâye örgüsünü ilgi çekici bir şekilde anlatmayı gerektiriyor. İllüstratörlük alanında konuyla ilgili yorum yapacak kadar tecrübe sahibi olamadım. Ama çizgi roman çizerliği gerektirdiği sinematik bakış açısı sebebiyle hem daha yorucu, hem daha tatmin edici diyebilirim.

Elsewhere’in dünyada ve ülkemizde gördüğü ilgiden memnun musunuz?

Projenin gördüğü ilgi gayet yeterli ve beklentilerim ölçüsündeydi. Bu bakımdan mutsuz değilim, Elsewhere’de iyi bir yazarla birlikte, co-creator (eş-yaratıcı: eser haklarını elinde tutan eser yaratıcılarından biri) olmayı tecrübe ettim ve bu benim için çok değerliydi. Soruyla kastınız satışlar ise ortalama seviyede bir getirisi olduğunu söyleyebilirim.

Jay Faerber çalışması kolay bir yazar mı?

Kesinlikle. Onunla birlikte çalışmak bana çok şey kattı, Jay her zaman anlayışlı ve yapıcıydı.

Elsewhere’in ilk sayısı çıktığında dünya çapında güzel geri dönüşler almış olsa da çizim konusunda yapılan bazı eleştiriler genel olarak karakterlerin yüz hatları ve duygularının karmaşıklığı üzerineydi. Siz bu konu hakkında ne düşünüyorsunuz?

Eleştirileri pek bilmiyordum açıkçası. Çıkan hemen her kitabın inceleme yazılarında göklere çıkartan da, yerin dibine sokanlar da vardır. Kimilerine hızlıca göz gezdirmiştim. Eğer ki benzerlik konusunda sorun olduğunu düşünenler varsa haklı olabilirler. Benim çizim tarzım foto gerçekçi değil, karakterlerin yüz hatlarını stilize etmeye dönük bir tarz. Duyguların karmaşıklığından kastınız Jay’in betimlediği duygusal gelgitler ise bence hiçbir şekilde sorun teşkil etmiyor, bilakis hikâyeyi daha etkili kıldığını düşünüyorum.

Seri -bildiğimiz kadarıyla- yurt dışında 8. sayı ile sonlandı. Faerber ile birlikte Elsewhere’e ilk etapta planladığınız gibi bir son verebildiniz mi, yoksa içinizde kalan bir ukde oldu mu?

Jay, seriyi 12 sayı planlıyordu ama ortalama satışlar tatmin etmediği için 8’de sonlandırma kararı aldık. Öyle bile olsa Jay, sekizinci sayıda tüm hikâyeyi çok ustaca bir biçimde bağladı. Tüm bunlar bir kariyer tecrübesi, içimde kesinlikle bir ukde kalmadı.

Pek çok haber mecrasında “kadın çizer” olarak anılıyorsunuz ve bundan rahatsız olduğunuzu da belli ediyorsunuz. Sizce insanların yaptığınız meslekle cinsiyetiniz arasında bir ilişki olmadığını anlamaları için ne gerekiyor?

Buna bir keresinde sosyal medyada vurgu yapmıştım. Ama insanların bu durumu neden kadın çizer olarak dikkate değer gördüğünü de anlayabiliyorum. Sonuçta pek çok meslekte kadınların yeni yeni öne çıkmaya başladığını gördüğümüz bir yüzyıl bu. Zamanla insanların alışacağını düşünüyorum.

Dünyadan ve ülkemizden sevdiğiniz çizerler kimler?

Gerçekten çok fazla var. Hepsini tek tek yazsam bitmez.

Hiç karikatür çizmeyi denediniz mi? Sevdiğiniz karikatüristler kimler?

Elbette, çok eskiden dergilere de bir kere yollamıştım. Ama devamını getirmek için inatçı ve tutkulu değildim. Karikatüristlik bambaşka, esnek ve eğlenceli bir bakış açısını gerektiriyor.

Şimdiye kadar okuduğunuz tüm öykü ve romanları düşünürseniz, bunların içinden çizgi romanlaştırmak istediğiniz bir eser çıkar mıydı?

Gerçekten iyi bir soru. Ursula K. Le Guin’in bir kitabını çizgi romana adapte etmek çok heyecan verici olabilirdi.

Sanatın başka dallarıyla da ilgileniyor musunuz?

Sanatın diğer alanlarından iyi ürünleri bol bol tüketmeye çalışıyorum. Ama iş üretmeye gelince kimisine yeteneğim yokken, kimisine yoğunlaşacak vakti bulamadığımı söyleyebilirim. Sadece çiziyor ve kendi hikâyelerimi yazıyorum. Hatta şu an kendi yazdığım bir Image Comics serisi üstünde çalışmaktayım.

İş dışında nasıl vakit geçiriyorsunuz, hobileriniz neler?

Bisiklete binmek, arkadaşlarımın yaptığı canlı müziği dinlemek dışında mağarasından çıkmayan bir insanım. Bol bol anime izliyorum ve kitap/çizgi roman okuyorum.

Klasik bir soruyla bitirelim: Çizer olmak isteyen genç okurlarımıza ne tavsiye edersiniz? Zamanında siz böyle bir tavsiye almış mıydınız, cevabınız evetse bu tavsiye ne ölçüde işinize yaramıştı?

Tavsiye edebileceğim şey: Bol bol çizmeleri, okuyup araştırmaları, kendi ve başkalarının çizgisini analiz etmeleri, kendilerine has bir tarz oluşturup sevdikleri alana yönelmeleri. Bana da verilen tavsiyeler bunlara benzer şeylerdi ve işe yaramamaları zor. Ayrıca bir tavsiye daha ekleyebilirim: Kendilerine olumsuz anlamda baskı yapmamaları. Günümüz şartlarında genç arkadaşlar bu baskıyı ve kaygıyı çok yoğun hissederek büyümek zorunda kalıyorlar. Umarım şans yanlarında olur.