Veba Dönemindeki Garip Maskelerin Sebebi Neydi?

Veba, bir zamanlar dünyanın en korkulan hastalığıydı. Uzun süre durdurulamadı ve küresel salgında milyonlarca insanı öldürdü. Kurbanların belirtileri ağrılı şişmiş lenf düğümleri, kararmış cilt gibi şeylerdi. 17. yüzyıl Avrupa’sında, veba kurbanlarını inceleyen doktorlar karanlık tonlara bürünmüş bir kostüm giyiyorlardı. Kendilerini tepeden tırnağa kaplayan ve kuş gagasını andıran bir burna sahip uzun bir maske taktılar. Gagalı veba maskesinin ardındaki neden, tehlikeli hastalığın hakkındaki bir yanlış anlaşılmadan geliyordu.

Salgın yayılırken hastalıkla boğuşan şehirler, veba için özel olarak çalışan doktorlar tuttular. Bu doktorlar panzehir olduklarına inandıkları ilaçlar yazıp tuhaf karışımlardan oluşan ilaçlar kullandılar ve sayısız otopsi yaptılar. Bunları yaparken gagalı maske takıyorlardı.

Kostümün yaratıcısı olarak 17. yüzyılda Avrupa’nın birçok hanedanının tıbbi ihtiyacını karşılayan Charles de Lorme kabul ediliyor. 7. Louis ve Marie de Médici’nin oğlu olan Gaston d’Orléans da bu kişiler arasındaydı. Lorme kıyafeti kokulu balmumu, botlara geçirilmiş dizlik, gömlek, keçi derisinden bir şapka ve eldivenden oluşuyordu. Doktorlar, kurbanlarını temas etmeden hareket ettirmek için bir de sopa taşıyordu.

İlginç olan şeyse doktorların kıyafetlerinin parfümlü ve maskelerinin gagalı olmasıydı. Kostüm, Avrupa’da yaygın olmasına rağmen İtalya’da ironik bir şekilde festivallerde kullanılır hale de geldi.

Veba İçin Üretilen Kostumün Amacı Neydi?

Söz konusu kostüm, doktorların kirli havadan korunması amacıyla tasarlanmıştı. Hastalık yapıcı mikrop teorisinden önce doktorlar vebanın, kişinin vücut sıvı dengesini bozabilecek kirli havadan bulaştığını düşünüyordu. Kokusu ağır ve keskin olan parfümlerin havayı temiz tutup hastalığın yayılmasını engelleyeceği düşünülüyordu. Doktorlar maskelerini tarçın, bal ve mür gibi birçok farklı bitkiden yapılan macunlarla dolduruyordu. Tabii ki veba aslında hayvanlardan insanlara pire ısırıklarıyla hapşırma veya öksürme yoluyla bulaşmaktaydı. Ancak o zamanlar bu bilgiler net değildi.

Kara Ölüm olarak adlandırılan Veba hastalığı, MS 561’de görüldüğü dönemde günde on binden fazla insanın ölümüne sebep oluyordu. 1334 ve 1372 yıllarında da Avrupa’nın başına bela olmuştu. 1894 ve 1959 yılları arasında Asya’da da görülmüştü.

Artık filmlerden, dizilerden ve video oyunlarından görmeye alışık olduğumuz veba kostümü aslında hastalığın yayılmasını önleyememişti. Yine de doktorlar uzun süre bu kostüme inanarak onu kullanmaya devam etti.

Siz bu kostüm hakkında neler düşünüyorsunuz? Sizce günümüzde de böyle bir kıyafete ihtiyaç duyar mıyız? Düşüncelerinizi bizimle Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşın.

---

* Yan Lianke: “Koronavirüs Sonrasında Ne Olacak?”

Kaynak: National Geographic