Hakan Tunç
Bilim insanları, “Dinozorların nesli nasıl tükendi?” sorusuna verilen popüler Chicxulub Meteoru yanıtına yeni bir parantez açtı. Yapılan araştırma, dinozorların bu meteor çarpmasa da soylarının zaten tükeneceğini ortaya koydu.
Yeryüzündeki yaşama en meşhur darbeyi indiren olay, dinozorların göktaşı çarpması sonucu yok olmasıydı. Ancak uzun süredir asteroitin kitlesel yok oluştaki ana suçlu olmayabileceği, sadece en gösterişli katkı olduğu sinyalleri mevcuttu.
66 milyon yıl önceki bu dramatik olaydan önce, değişim rüzgarları zaten havada esmeye başlamıştı. Uluslararası bir araştırma ekibinin Science Advances dergisinde yayımlanan yeni analizi, asteroit çarpmasından önceki dünyanın cennet olmaktan uzak olduğuna dair iddialara kanıt ekledi; atmosferdeki kükürt ölçümleri kritik seviyelere ulaşmıştı.
Araştırma, cıva seviyeleri üzerine yapılan diğer çalışmalarla birlikte, önemli iklim bozulmalarına neden olacak kadar güçlü bir volkanik faaliyet imzası sunuyor. 1991’de bu volkanik aktivitenin zamanlaması, kitlesel yok oluşun arkasında olamayacak kadar erken olduğu gerekçesiyle reddedilmişti. Ancak daha yeni çalışmalar, zamanlamanın önemli olabilecek kadar yakın olduğunu gösteriyor.
Dinozorların Yok Oluşu için Asteroit Olmadan da Sahne Hazırdı
Oslo Üniversitesi’nden yerbilimci Sara Callegaro ve meslektaşları makalelerinde şunları yazıyor:
“Verilerimiz bu tür faaliyetlerden kaynaklanan volkanik sülfür gazının, sıcaklıkta tekrarlanan kısa süreli küresel düşüşlere neden olabileceğini gösteriyor.”
Ekip şu an Batı Hindistan’da bulunan Deccan Tuzakları’ndan kayaları inceledi. Kükürt konsantrasyonlarını ölçmek için geliştirdikleri yeni bir tekniği uyguladılar. Modeller, Deccan Tuzakları’ndan sürdürülen kükürt emisyonlarının küresel iklimi önemli ölçüde değiştirecek kadar yeterli olduğunu gösteriyor. Bu volkanik bölge yalnızca bir milyon kilometreküplük erimiş kaya salmıştı. Ekip, Thakurvadi’den Bushe’ye kadar olan bölgede yüksek konsantrasyonda sülfür içeren lavların oluşumunun, soğuyan Kretase iklimiyle aynı zamana denk geldiğini belirtiyor.
Bölgedeki bazaltın çoğunda kükürt oranı genellikle düşük olsa da, bu durum iklim soğutucu molekülün patlamaların ardından sertleşen magmadan yavaşça atmosfere salındığını gösterebilir. Yani küresel sıcaklıklar, Chicxulub Meteoru’nun o son darbeyi vurmasından önceki 100.000 yıl içinde, hızlı toparlanma dönemleri arasında 10°C’ye kadar düşmüş olabilir.
Bilimsel Tartışma: Asteroit mi, Volkanlar mı?
McGill Üniversitesi jeokimyacısı Don Baker, “Araştırmamız, dinozorların yok olmasından önce iklim koşullarının neredeyse kesinlikle istikrarsız olduğunu ve tekrarlanan volkanik kışların onlarca yıl sürebileceğini gösteriyor,” diyor ve şöyle devam ediyor:
“Bu istikrarsızlık tüm bitki ve hayvanlar için yaşamı zorlaştırmış ve dinozorların yok oluşuna zemin hazırlamış olabilir.”
Fosilleşmiş kemik parçaları ve binlerce yumurta kabuğu kalıntısı, böylesine uzun bir zaman diliminde kuş olmayan dinozor türlerinde küresel bir azalma olduğunu öne sürüyor. Ancak bu azalmalar diğer çalışmalarla çelişiyor ve asteroit ve volkan teorileri arasında uzun süredir devam eden ve bazen acı bir bilimsel tartışmayı sürdürüyor.
Bazı araştırmacılar asteroitin Deccan Tuzakları’ndan daha büyük bir aktiviteyi tetiklemiş olabileceğini, diğerleri ise volkanik aktivitenin asteroit çarpmasından sonra yaşamın yeniden toparlanmasına yardımcı olmuş olabileceğini iddia ediyor.
Bu araştırma hakkında sizin görüşleriniz neler? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizleri Google News’ten takip edebilirsiniz.
Kaynak: Science Alert
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.