Ethem Yekta Ulaş
1879 yılında William J. Beal tarafından başlatılan bitki deneyi sonuçlarını veriyor. 144 yıl önce kullanılan bitkilerin yeniden diriltilmesiyle sürpriz sonuçlar ortaya çıktı.
1879 yılında botanist William J. Beal, çiftçilere yardımcı olmak amacıyla dünyanın en eski bilimsel deneylerinden birine başladı. Beal, 50 tohumla dolu 20 cam şişeyi kuma gömdü. 144 yıl boyunca yeraltında kalmış olan bu tohumları 23 farklı yabancı ot türünden seçti. Şişeleri ağızları aşağıya bakacak şekilde gömerek su birikmesini engelledi. Her beş yılda bir bunları çıkaracak, çimlendirecek ve hâlâ çimlenebilir olup olmadıklarını görmek için bu süreci tekrarlayacaktı.
Deney 1920’de her on yılda bir, ardından 1980’de ise her yirmi yılda bir yapılacak şekilde düzenlendi. 2021’de (geçen yıl pandemi nedeniyle gerçekleştirilememişti), 14. şişenin tohumları, gizli ve açıklanmayan bir konumdan çıkarılarak hâlâ büyüyüp büyümedikleri test edildi.
Deneyin genel sonuçları bitki türlerinin çoğunun ilk 60 yıl içinde tohum kalitesini kaybettiğini gösterdi. Ancak Verbascum cinsine ait bitkilerin yüksek bir yüzdesinin büyüyebildiği keşfedildi.
Emekli profesör olan ekibin lideri Frank Telewski şunları söyledi:
“Benim için en büyük sürpriz tekrar çimlenmeleri oldu. Bu kadar eski bir şeyin hâlâ büyüyebilmesi şaşırtıcı.”
Ekip o zamandan beri ilk kez yetişen tohumların DNA’sını diziledi ve bitki türlerini belirledi. Yanlışlıkla bir melezin deneye dahil edildiğinden şüphelenen araştırmacılar dizileme sonrasında önsezilerinin doğru olduğunu gördüler.
Bilimin Derin Kökleri: 144 Yıl Önce Başlatılan Deneyde Melez Bitki Tohumu Sürprizi
Michigan Eyalet Üniversitesi’nde bitki biyolojisi yardımcı doçenti olan Grace Fleming konuyla ilgili olarak şu açıklamada bulundu:
“Moleküler genetik çalışması gördüğümüz fenotipleri doğruladı. Yani bitkiler Verbascum blattaria veya güve sığırkuyruğu ve Verbascum blattaria ile Verbascum thapsus veya adi sığırkuyruğunun bir meleziydi. Beal sadece Verbascum thapsus tohumlarını eklediğini belirtmişti, dolayısıyla şişeler hazırlanırken bir karışıklık olmuş olmalı.”
Şu an için deneyin 2100 yılında sona ermesi planlanıyor. Fakat tohumlar canlılıklarını korumaya devam ederse bu süreyi uzatmak için çimlenme aralığını artırmak gerekebilir.
Yine Michigan State Üniversitesi’nde bitki biyolojisi profesörü olan Lars Brudvig ise şunları söyledi:
“Deneyin başlangıcından bu yana geçen 140 yılı aşkın sürede, tohum bankasının uzun ömürlülüğü sorusu, nadir türlerin korunması ve ekosistem restorasyonu da dahil olmak üzere yeni bir önem kazandı. Örneğin, eski tarım arazilerinde çayır bitkilerinin yeniden dikilmesi gibi. Bulgularımız, bu tür restorasyon projelerinde Verbascum gibi bitki türlerinin potansiyel sorunlu yabancı otlar olup olmadığını ve bir tarlanın ne kadar süre tarım yapıldıktan sonra restore edilebileceğini belirlemede yardımcı oluyor.”
Kısa bir süre önce de yaşayan fosil ve mucize ağaç gibi isimlerle adlandırılan Wollemi çamının sırrı çözülmüştü.
Tarihin en uzun soluklu deneyi hakkında sizin düşünceleriniz neler? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, bilim dünyasından yeni haberler için bizleri Google News’ten takip edebilirsiniz.
Kaynak: IFL Science
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.