Dünya’nın Tektonik Plakalarının Altına Gizlenmiş Yeni Bir Magma Tabakası Keşfedildi

Dünya’nın yer kabuğunun altındaki tektonik plakaların nasıl hareket ettiğine dair uzun zamandır süren tartışmaları noktalayabilecek yeni bir magma tabakası keşfedildi.

Bulunan erimiş magma katmanı, yüzeyden yaklaşık 160 kilometre derinde ve tektonik plakaların manto boyunca hareket etmesine izin veren, kısmen yumuşak bir yapıya sahip. Tabaka, levha tektoniği için önemli olan astenosferin bir parçası olarak tanımlanıyor. Araştırmacılar, eriyiğin manto kayalarının akışını önemli ölçüde etkilemediğinden de bahsediyor. Buna karşın keşfin mantodaki ısı ve kaya konveksiyonunun levhaların hareketi üzerindeki hakim bir etkisi olduğu da hakim görüş hâlinde.

Dünya’nın iç kısmı, büyük ölçüde katı olmasına rağmen bu kayalar bir tür bal gibi kayacak özelliklere sahip olabiliyor.

Jackson School’da profesör olan ve makalenin ortak yazarı olarak tanınan Thorsten Becker, eriyik tabakasının levha tektoniği üzerinde hiçbir etkisinin olmadığını göstermenin, Dünya’nın bilgisayar modelleri için daha kolay bir değişken anlamına geldiğini kaydetti.

Aynı zamanda Teksas Üniversitesi Jeofizik Enstitüsü’nde Dünya’nın jeodinamik modellerini tasarlayan Becker, “Yerel olarak erimenin önemli olmadığını göz ardı edemeyiz. Ama bence bu eriyik gözlemlerini Dünya’da olup bitenlerin bir göstergesi olarak görmemize sebep oluyor ve hiçbir şeye aktif bir katkı sağlaması gerekmiyor,” şeklinde konuştu.

Yeni Magma Tabakasının Keşfinde Kahramanmaraş Depremi Kilit Rol Oynadı

Araştırmanın yazarlarından Junlin Hua, Dünya’nın iç kısımlarında yeni bir katman arama kararını, Kahramanmaraş Depremi’nin ardından aldı.

Kabuğun altında kısmen erimiş kaya belirtilerine dikkat eden Hua, astenosferin küresel bir haritasını elde edene dek diğer sismik istasyonlardan benzer görüntüleri derledi. Kendisinin ve çalışma arkadaşlarının bir tür anomali olarak algıladıkları şey, aslında Dünya çapında yaygındı ve astenosferin en sıcak olduğu her yerde sismik okumalarda ortaya çıkıyordu.

Sıradaki sürpriz ise eriyik haritasını sismik tektonik hareket ölçümleriyle karşılaştırdığında ortaya çıktı. Dünya’nın neredeyse yarısını kaplayan erimiş tabakaya rağmen, bu bölge içerisinde hiçbir korelasyon bulunmamıştı.

Brown Üniversitesi’nde sismolog ve profesör olan ve Hua’nın doktora danışmanı olan ortak yazar Karen Fischer, “Bu çalışma önemli, çünkü astenosferin özelliklerini ve neden zayıf olduğunun kökenlerini anlamak, levha tektoniğini anlamak için gereklidir,” şeklinde konuştu.

Araştırma ABD Ulusal Bilim Vakfı tarafından finanse edildi. Makale, Nature Geoscience dergisinde yayımlandı.

Magma ve yer kürenin yapısı hakkındaki araştırma hakkındaki görüşlerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, bizleri Google News üzerinden takip edebilirsiniz.

Kaynak: Science Daily