Ölümsüz Denizanalarının Sırrı Çözüldü: Bilim İnsanları, Yaşlanmayı Durdurup Süreci Tersine Çevirmeyi Hedefliyor

Ölümsüz denizanalarının sırrı çözüldü. Benzer iki denizanası türü arasında karşılaştırmalarda bulunan bilim insanları, yaşlanmayı durduran ve tersine döndürebilen genleri ayırt etti.

Ölümsüz bir denizanası türü vücudunda DNA’yı koruyan ve onaran genlerden ikişer kopya taşıyor. Bu buluş insanların yaşlanma süreciyle ilgili önemli bulgular elde edilmesini sağlayabilir.

Denizanaları yaşamlarına denizde sürüklenen larvalar olarak başlar. Sonunda deniz tabanına yapışırlar ve filiz benzeri polipler oluştururlar. Altta kalanlar kendilerini klonlayarak deniz analarına özgü yüzen şemsiye biçimini (medusa) oluştururlar.

Bu aşama çoğu denizanası için çıkmaz sokaktır. Ancak asıl adı Turritopsis dohrnii olan ölümsüz denizanaları döngüyü tersine çevirebilir. Zor zamanlarda, örneğin sert çevre koşullarıyla karşılaşıldığında ya da bir yaralanma meydana geldiğinde vücutlarını eriterek amorf kistlere dönüştürürler. Ardından deniz tabanına yeniden tutunurlar ve yeniden polip formuna dönüşürler. Bu döngüyü süresiz olarak tekrarlayabilir ve bu sayede yaşlanma kaynaklı ölümlerin önüne geçebilirler.

İspanya’daki Oviedo Üniversitesi’nden Maria Pascual-Torner ve meslektaşları, ölümsüz denizanasının yaşlanmayı nasıl engellediğini anlamak için genomunu sıraladı ve genetik kuzeni -ve ölümlü- olan Turriptopsis rubra’nınkiyle karşılaştırdı.

Araştırma sonunda ölümsüz denizanasının DNA koruma ve onarımıyla ilgili genlerin kopyalarını kuzenine kıyasla iki kat daha fazla barındırdığı sonucunu elde ettiler. Bu kopyalar büyük miktarda koruyucu ve onarıcı protein üretebilir. Ayrıca ölümsüz denizanasının hücre bölünmesini engelleyen ve kromozomların koruyucu kapakları olan telomerlerin bozulmasını önleyen benzersiz mutasyonlara sahip olduğu ortaya çıktı.

Ölümsüz Denizanasının Sırrını Çözen Araştırmacılar, Bir Sonraki Adımın Fareler ve İnsanlar Üzerinde Olacağını Açıkladı

Bunların ardından araştırma ekibi ölümsüz denizanasının polip formuna nasıl geri döndüğünü belirleyebilmek için bu tersine başkalaşım olayı esnasında hangi genlerin aktif olduğunu gözlemledi. Bu sırada denizanalarının hücreleri önceki hallerine döndürmek için gelişme ve büyümeyle ilgili genleri susturduğu ve larva dönemine özgü genleri yeniden harekete geçirdiğini saptadılar. Pascal-Torner, bu genetik değişimlerin denizanasını yaşlanmaktan koruduğunu söylüyor.

Ancak Teksas A&M Üniversitesi’nden Maria Pia Miglietta, T. Dohrnii kadar sık görülmese de T. rubra’nın da gençleşebildiğine dikkat çekti ve bu iki türü karşılaştırmanın ölümsüzlüğe giden yolu açmaktan çok ölümsülük derecesindeki farklılıkları ortaya çıkarabileceğini söyledi.

Yine de Pascal-Torner’e göre tanımladıkları genler yenileyici tıbba ilham kaynağı olabilir veya kanser ve nörodejenerasyon gibi yaşa bağlı hastalıkların tedavisi için bilgi sağlayabilirler.

“Bir sonraki adım, farelerde veya insanlarda bu gen varyantlarını keşfetmek.”

Ölümsüzlük araştırmaları ve gerçek olacağı ihtimali kulağa nasıl geliyor? Konu hakkındaki görüşlerinizi Kayıp Rıhtım Forum üzerinden bizlerle paylaşabilirsiniz.

Kaynak: Phys