Uzay Çöpleri İleride Ne Gibi Hasarlar Yaratabilir?

Uzay Çöpleri gelecekte ciddi sorunlara neden olabilir. Avrupa Uzay Ajansı astronotu Tim Peake 2016’da Uluslararası Uzay İstasyonu’nun camından bir fotoğraf paylaşmıştı. Ufak parçalardan oluşan çöp yığını, insanlığın uzaydaki tek yaşam alanının bütün manzarasını kapatmakla kalmamış, camı da zedelemişti.

Bir parça enkaz, filtrelenmemiş güneş ışığı yüzünden soyulmuş boyalar veya bir uydudan kırılmış metal parçaları… Peki, tek başlarınayken önemsiz görünen bu çöp yığını nasıl oluyor da uzaydaki geleceğimizi tehdit edebiliyor?

Arizona Üniversitesi’nden Vishnu Reddy’e göre tehdit süratten doğuyor. Uluslararası Uzay İstasyonu’nun da bulunduğu Alçak Dünya Yörüngesi eski uydu parçalarından, kalkıştan sonra bırakılan roketlere kadar pek çok uzay çöpüne ev sahipliği yapıyor. Yüzeyin 400 kilometre üstünde bulunan alçak yörüngede çoğu uydu gezegeni 90 dakikada bir dönüyor. Bu da saatte yirmi beş bin kilometrelik bir hıza eşit. Dünya’da ateşlenen bir kurşundan 10 kat daha hızlı.

Sürat bu noktada denkleme giriyor. Nesnelerin büyüklüğü, çarpışma esnasında öneme sahip değil ama sürat (hız ve yön) küçük çöp parçalarını bile tehdit hâline getiriyor. Dünya’daki bir kurşunun insanlarda yarattığı hasarın aynısını uzayda salınan ufacık bir metal parçası saatte 25.000 km hızla hareket eden uydularda bırakabiliyor.

Uydular alçak yörüngede pek çok farklı rotada hareket ediyor. Kimisi ekvatorda yatay ilerlerken, bazıları kutuplardan dikey şekilde hareketini sürdürüyor. Bazı uydular da dünyanın dönüşüne ters şekilde hareket ederek farklı rotalar oluşturuyor. Bu noktalarda enkazlar biriktikçe de, alçak yörünge iş çıkışı E-5 kadar kalabalık bir hâle geliyor.

Uzay Çöpleri İnterneti Tehlikeye Sokuyor

Reddy, Uluslararası Uzay İstasyonu’nun camlarına 2016’daki olay dışında daha büyük bir zarar gelmemesini bir şans olarak görüyor. O boyutlarda bir çöp, camda veya gövdede çizikler bırakabilirken, bezelye kadar bir çöpün kritik uçuş mekanizmalarına hayati hasar vereceğini söylüyor. Reddy’e göre, tenis topu boyutunda bir çöp parçasıyla İstasyon’un çarpışması sonucunda gövdede hasar oluşup İstasyon anında basınçsız bir hâle gelir ve astronotların nefes alması imkânsızlaşırmış.

Şimdilik, bu hasara yol açacak çarpışmalardan kaçınmak mümkün. Yerden uyarı ve kontrollerle rota değişikliği yaparak öngörülebilir hasardan kurtulunuyor. Uluslararası Uzay İstasyonu 1999’da yörüngeye çıktığından beri bu manevraları 25 kez gerçekleştirmiş. Gelecekteyse, böyle manevraları yapacak kadar alanın bile olmaması riskiyle karşı karşıyayız. Birikmiş uzay çöpleri önümüzdeki on yılda uyduların ve İstasyon’un alçak yörüngede dolaşmasını engelleyecek boyuta gelebilir.

Sorunun çözümü için pek çok farklı yol deneniyor; kancalar ve mıknatıslar kullanılarak uzay çöplerinin atmosfere girip düşerken yanacağı bir proje üzerinde çalışılıyor. Henüz risk büyük olmasa da, uzay çöplerinin birikmesini engelleyemezsek, internet, televizyon yayınları ve hava durumu tahminleri gibi hayatımızda önemli yer kaplayan pek çok gerece veda etmek zorunda kalabiliriz.

Uzay çöpleri ile ilgili yorumlarınızı ve ileride neler olabileceğine dair teorilerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilirsiniz.

Kaynak: Space