Kâğıt Kesiği İncelemesi: Kimse Sezmeden Açılan Kesikler

Kâğıt Kesiği incelemesi yayında. Hande Çiğdemoğlu imzalı kitap, varoluş mücadelelerini ustalıkla yöneten, sessizce düşen fakat büyük bir gürültüyle ayağa kalkan ana karakterlerin olduğu öyküler sunuyor.

Hande Çiğdemoğlu’nun ilk öykü kitabı, Haziran 2022’de İnkılâp Kitabevi etiketiyle raflardaki yerini aldı. Birbirinden bağımsız on sekiz öykünün yer aldığı kitap, yazarın “Bir değil, bin hayatım var!” mottosuyla başlıyor.

Yazarın 2021 Gülten Akın Mektup Yarışması Büyük Ödülü, 2020 Fakir Baykurt Öykü Yarışması birinciliği ve 2020 Seyhan Livaneli Öykü Yarışması üçüncülüğü alan öykülerinin de yer aldığı bu ilk kitabın katmanlarını aralamaya birazdan başlayacağız. Fakat öncesinde, biraz Hande Çiğdemoğlu’ndan bahsedelim.

1979 İstanbul doğumlu yazar, Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İşletme bölümünde başladığı eğitimine, aynı üniversitenin Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı’ndaki yüksek lisans programı ile devam etti. Bankacılık, sigortacılık ve finans uzmanlığı yapan yazarın öyküleri, Kayıp Rıhtım Öykü Seçkisi, Sevdalım Hayat, Edebiyat Haber, Kitap Eki, Birgün Gazetesi, Altıyedi Dergi, Parşömen Fanzin ve Öykü Gazetesi gibi birçok mecrada yayımlandı.

Kâğıt Kesiği: İncecik Kesikten Zihnimize Sızan Hikâyeler

Perdenin önüne kadını koyan ancak geri planda ailevi sorunları, varoluş mücadeleleri ile yoğuran öykülerin olduğu bu ilk kitap, zihnimizde her defasında ayrı bir kesik açıyor ve bu kesiklerden baktığımız dünyayı tekinsizlik ve huzursuzlukla donatıyor. Ana karakterler kadar yan karakterlerin de öne çıktıkları ve geniş bir alan kapladıkları hikâyeler, kurmacanın iyi örnekleri. Sıradan dünyalarının içinde sıradanlıkları bozulan, varlıkları var olmamakla sınanan, açıldığını düşündükleri yolların kavislerinde kaybolan karakterler; her defasında iyi kurmacanın hakkını vererek hikâyenin herkes için farklı şekillerde sürdüğünü ama mutlaka sürdüğünü bize gösteriyorlar.

Alıştığımız toplumun, katman katman aralanan yüzlerine bakarken tanıdık insanların aşina olmadığımız yanlarıyla yüzleşiyor, cinsiyetine aykırı yetiştirilen başka bir karaktere geçiyoruz. En yakın arkadaşını defneden ana karakterin hayatını, tacize uğrayan bir diğer hikâyenin kahramanı ile kucaklıyoruz. Sonunda onunla, tekinsiz gözüken yan karakterin zararsız elini tutuyor ve diğer hikâyeye yürüyoruz. Hikâyeler boyunca yazar bizi taşlı yollarda gezdiriyor ve taşları ansızın ayaklarımızın altından çekiyor. Kimi zaman sertçe düştüğümüz kimi zaman umudu hatırladığımız hikâyeler, geride bazen puslu bazen berrak bazen de sası; ama çoğunlukla tatminkâr bir tat bırakıyor.

Kâğıt Kesiği Neden Okunmalı?

Alejandro Zambra Okumamak adlı kitabında anlattığı anısında bir yabancının ona, “Bir yazarın işi ne kadar yalnız bir iş?” diye sorduğundan bahseder. Bilindiği gibi ne yazar yazarken yalnızdır ne de okur okurken. Tüm toplumsal normları, kendinin ve tanıdığı insanların geçmişini yanına katan yazar okura, kendine ait olanları alıp harmanlayabileceği ve tanıdık izler bulabileceği hikâyeler sunmalıdır. Hande Çiğdemoğlu’nun da Kâğıt Kesiği’nde başardığı işte budur.

Kendinize ve hayatınızdaki insanlara ait olanları ince bir sızı ile size hatırlatan bu ilk kitap, yazarın mottosunda da söylediği gibi hiç de yalnız olmadığının, bir değil bin hayatı olduğunun kanıtı.

Kitapta Öne Çıkan Öyküler

Kitabın ilk öyküsü olan ve 2020 Seyhan Livaneli Öykü Yarışması Üçüncülük Ödülü kazanan Mustafa Öldü, bizi bir cenaze merasimiyle kitabın içine çekiyor ve ölmeden çok daha önce defnedilmiş bir hayatın toprağını eşelememizi sağlıyor. Yazarın okura merhaba dediği Mustafa Öldü, kitabın en iyi öykülerinden biri.

Çok Dokunmadan Fazla Üzülmeden, Defin ve Emanet; kitabın öne çıkan ve açtıkları kesikler uzun uzadıya sızlayan diğer öyküleri.

Kitapta Geride Kalan Öyküler

Kitaptaki öykülerin bütünselliğinden ayrılan ve Hande Çiğdemoğlu’nun alıştığım kaleminden farklı olan iki öyküyü sevmedim. Yazarın edebi dilinin daha geride kaldığı, kurgusal olarak hiçbir aksaklık barındırmamalarına rağmen kurgularının keyif vermediği bu iki öykü Temiz Çocuk ve Zeliha. Şiddet unsurunu merkeze alan bu hikâyeler, akılda kalıcı olmalarına rağmen yazarın diğer öykülerinin gölgelerinden çıkamıyorlar.

Kitapta Altı Çizilen Cümleler

Cahide ve Nermin adlı öyküyü okumaya başladığımda, sebebini bilmediğim bir şekilde büyük beklentiler içindeydim. Öykü bu beklentilerin büyük bir kısmını karşılarken, bir kısmını da tam anlamıyla karşılayamadı. Ama beni tebessüm ettiren ve altını kalın puntolarla çizdiğim bir bölüm vardı ki, Hande Çiğdemoğlu’na heyecanla bu bölümü gönderdim. Şimdi sizler için de buraya bırakıyorum:

“Nermin’in aceleci kahkahası sözüne karıştı, Cahide’yi de güldürdü. Onlar gülünce ben de güldüm. Fincanlardaki kahveler kıkırdadı. Sehpalardaki kâğıtlar zaten gülüyordu. Duvarların mavisi daha da canlandı. Ne güzel yerdi burası.”

Bir diğer iyi cümleyi, Mustafa Öldü adlı ilk öyküden paylaşmak istiyorum. Ancak bu öykü boyunca edebî bir sarhoşluk yaşadığımı ve altı çizili cümleleri buraya eklemek için seçerken oldukça zorlandığımı belirtmek istiyorum:

“Gözlerim kararıyor. Hocanın bet yüzü, musalla taşının kararmış mermeri, köşedeki kavak ağacı, yerde tek sıra halinde yürüyen karıncalar bulanıklaşarak uzaklaşıyor. Onların yerine, Mustafa’yı ilk gördüğüm zaman yaklaşıyor.”

Kitabın en iyilerinden ve belki de en öne çıkan öyküsü olan Çok Dokunmadan Fazla Üzülmeden’de işaretlediğim ve oldukça sevdiğim bölüm ise şöyle:

“Ama yatma vakti geldiğinde içime kara bir düve oturur. Küçücük bir yatakta iki koca insanın birlikte uyuması kadar anlamsız ne olabilir? Uyku ki insanın en mahremi, en kuytusu, en kıymetlisi. Herkes kendiyle kalsa olmaz mı?”

Öykü boyunca yazarın karaktere metaforik göndermeler yaptığı, dingin ama tekinsiz bir yolculuk vadeden Zemberek ise şöyle başlıyor:

“Önümdeki tepside, kurmalı bir saatin yorgun ama gösterişli parçaları var. Metali matlaşmış zemberek umutsuzca uzanmış, dişleri gevşemiş çelik çark ise maşasını yanına almış sessizce bekliyor.”

Kâğıda Son Kesik

İnkılap Kitabevi’nden Ezgi Hotalak editörlüğünde çıkan kitabın tasarımı da yazar Hande Çiğdemoğlu’nun kız kardeşi ve Kremalı Bisküvi adlı öykünün ana karakteri Esra Köymen tarafından yapılmış. Kâğıt Kesiği’ni okumanızı, Kayıp Rıhtım Aylık Öykü Seçkisi okurlarının aşina olduğu bu güzel kalemin dehlizlerine inmenizi diliyorum.

Hande Çiğdemoğlu’nun ilk kitabını sizler nasıl buldunuz? Yazarın daha önce Aylık Öykü Seçkisi’nde de yayımlanan öyküleri dahil olmak üzere okuduğunuz metinleri oldu mu? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da bizlerle paylaşabilirsiniz.