İrem Şimşek
Jane Austen hakkında bazı ilginç detayları bir araya getirdiğimiz bu yazıda, İngiliz edebiyatının kült kalemini daha yakından tanıyoruz.
19. yüzyılın en önemli yazarları arasında bulunan Jane Austen (16 Aralık 1775 – 18 Temmuz 1817), eserleri ile ardında unutulmaz bir miras bıraktı. Aradan geçen 200 yılı aşkın zamana rağmen İngiliz romancının anlatıları hayatın içinde yankı bulmaya devam ediyor.
Aşk ve Gurur, Gurur ve Önyargı ve Emma gibi kitaplarındaki güçlü kadın karakterler, bugün Jane Austen’ın kalemini eline aldığı ilk zamanki kadar yankılanıyor. Bibliyografyası toplamda sadece altı romandan oluşsa da (bazı bitmemiş romanlar ve diğer eserlerle birlikte), Austen’ın kitapları ve aydınlatıcı bakış açısı yıllardır sayısız analize ve çok sayıda yeniden okumaya tabi tutuldu. Feminist yazarlar arasında yer alan Jane Austen, dönemine göre cesur kadın karakter tasvirleriyle ön plana çıktı.
Yazarın hayatı, edebiyata etkisi, meraklı kurgu alışkanlıkları ve daha fazlası hakkında bilgi için Jane Austen ile ilgili detayların derlendiği bu yazı ilginizi çekebilir.
Jane Austen Kimdir? İşte Edebiyatın Unutulmaz Kalemi Hakkında Bilgiler
1. Jane Austen’ın En Büyük Destekçilerinden Birisi Babasıydı
Austen, 16 Aralık 1775 tarihinde İngiltere’nin Oxfordshire kontluğunda bulunan Steventon kentinde; papaz George Austen ve Cassandra Austen’ın kızı olarak dünyaya geldi. Sekiz çocuklu bir ailenin ikinci çocuğuydu. Yazma eserlere karşı ilgisi babasının geniş kütüphanesi sayesinde başladı.
Okumadığı zamanlarda babasının ilgi alanlarını geliştirmesi için kendisine aldığı, yazı yazabileceği malzemelerle ilgilenirdi.
Babası, kızlarını daha iyi eğitim almaları için yatılı okula gönderdi.
Jane Austen, daha sonraları Gurur ve Önyargı (Pride and Prejudice) olarak adlandırılacak First Impressions’ı 1797’de kaleme aldığında babası büyük bir gururla eseri incelemesi için İngiliz yayıncı Thomas Cadell’a götürdü. Cadell kitabı okumadan reddetti.
1810’da kardeşi Henry, Londralı yayıncı Thomas Egerton’a kardeşinin Aşk ve Mantık (Sense and Sensibility) kitabını satmayı başararak onun temsilcisi olarak harekete geçecekti.
2. Jane Austen’ın Eserleri Anonim Olarak Yayımlanmıştı
Aşk ve Mantık’tan Emma’ya kadar Jane Austen’ın eserleri hiçbir zaman kendi adını taşımadı.
Aşk ve Mantık kitabı A Lady imzasını taşırken Gurur ve Önyargı gibi sonraki eserleri “Aşk ve Mantık’ın Yazarı” imzasıyla yayımlandı.
Austen’ın anonim kalmayı seçme nedeni kadın yazarların o zamanlar potansiyel olarak müstehcen ve erkek egemen bir uğraş olarak görülen bu işi seçtikleri için hoş karşılanmamalarından geçiyordu. Yazarken rahatsız edilirse çalışmaları hakkında soru sorulmaması için kâğıtlarını gizlerdi.
Jane Austen 1817’deki ölümünden sonra gerçek anlamda tanındı. Kardeşi Henry, Jane’in ölümünden sonra yayımlanan İkna ve Northanger Manastırı için methiye yazdı.
3. “Gurur ve Önyargı” Adına Fanny Burney’nin “Cecilia” Romanı İlham Verdi
Austen kitabının adı olarak Gurur ve Önyargı’yı seçerken Fanny Burney tarafından yazılan Cecilia’dan ilham almıştı. Gurur ve Önyargı ifadesi, Burney’nin kitabının son paragrafında büyük harflerle üç defa tekrarlanmaktaydı. Austen, Gurur ve Önyargı’dan önce daha First Impressions ismi üzerinde karar kılmıştı.
4. Aşk Evliliğine İnanıyordu, Hiç Evlenmedi
Yazarın karakterlerinin birçoğu hayatlarında büyük bir özgürlüğe sahip ve Austen uzmanları, kendisinin de gönül işlerinde geleneklere karşı geldiğini söylüyor.
Ailesinin 1801 yılında Bath şehrine taşınmasından bir yıl sonra, maddi olarak iyi durumdaki çocukluk arkadaşı Harris Bigg-Wither’dan bir evlilik teklifi aldı. Austen başta bu teklifi kabul etti ama daha sonra tereddüte düştü. O dönemde 27 yaşındaydı, henüz hiç kitabı yayımlanmamıştı ve çok yakında “kız kurusu” olarak anılacaktı. Ancak kendi açısından ekonomik nedenlerle kurulan bir birlikteliğin değerli olmadığına karar verdi. Teklifi reddetti ve daha sonra yeğenini aşk dışında herhangi bir gerekçeyle evlenmeme konusunda şu sözlerle uyarda:
“Sevgisiz bir evlilik dışında her şey tercih edilebilir veya katlanılabilirdir.”
5. Jane Austen Yazarlığa 10 Yıl Ara Vermişti
Austen’ın romanları dışında yazılarının çok azı geriye kalmıştı. İddialara göre ablası Cassandra, Jane’in “toplum nezdinde hoş karşılanmayabilecek sert görüşlerini” saklamak için bu metinleri tahrip etmişti. Bu nedenle yazarın hayatındaki önemli kilometre taşlarını, motivasyonlarını veya duygu değişimlerini takip etmek oldukça zor.
1801 yılında Bath’a taşınan Austen ailesi, 1805’te baba George’un ölümüyle sarsıldı. Sürekli taşınmak zorunda kalan Austenlarla birlikte Jane’in yazma alışkanlıkları da ciddi derecede bozuldu.
Önceden oldukça verimli olan Jane Austen, 1801 yılına kadar üç romanını tamamlamıştı. Ancak önündeki düzensizlik nedeniyle yaklaşık 10 yıl boyunca eser üretmekte zorlandı.
Jane, kardeşi Edward’ın evine taşınıp hayatını istikrarlı hâle getirene kadar kariyerine devam etmedi.
6. El Yazmalarını Düzenlemek için İğneler Kullanıyordu
Austen yazarların hayatını kolaylaştıran daktilo, bilgisayar gibi malzemelere sahip değildi. El yazması üzerinde düzeltmelerini iğne tutturarak yapıyordu, ki bu çok uzun ve sancılı bir süreçti. The Watsons isimli bitmemiş bir roman için Austen raptiyeleri düzeltilmesi veya yeniden yazılması gereken sayfalara tashihleri tutturmak için kullanmıştı.
7. Evde Bira Yapmak Konusunda Yetenekliydi
Yaşadığı dönemde bira tercih edilen bir içecekti ve Jane Austen diğer aile üyeleri gibi kendi birasını evde üretebiliyordu. Uzmanlık alanı hafif tatlı bir tat için melas ile yapılan ladin birasıydı.
Aynı zamanda bal şarabı yapmayı da seviyordu. Kız kardeşine şunları söylemişti:
“Bu yıl bal yok, bizim için kötü bir haber bu. Şu anki bal şarabımızı idareli kullanmalıyız. Yirmi galonumuzun neredeyse bittiğini fark etmek beni üzüyor. On dört galonun nasıl bu kadar uzun süre dayanabileceğini anlamıyorum.”
8. Obur Bir Okurdu
9. Bazıları Ölümünün Zehirlenmeden Kaynaklandığına İnanıyor
Jane Austen, altı romanından sadece dördünün yayımlandığını görebildi. 18 Temmuz 1817’de 41 yaşında hayatını kaybetti. Tıp tarihçileri ölümünden önceki şikayetlerine dayanarak belirtilerinin Addison hastalığı ya da Hodgkin lenfomasına işaret ettiğini düşünüyorlardı.
2017 yılında The British Library farklı bir teori ortaya attı. Teoriye göre Austen içme suyu veya yanlış dozda aldığı ilaçlar sonucu arsenik zehirlenmesiyle ölmüş olabilirdi. Teori Austen’ın kötü şöhretli göz sağlığına ve cilt değişikliklerine dair şikayetlerine dayanarak ortaya atıldı.
Teoriye katılmayan kişiler, kanıtların yetersiz olduğunu ve ölüm nedeninin bir hastalık olduğuna inanmak için aynı ölçüde eşit nedenler olduğunu öne sürüyor.
10. Mahkeme Salonlarında Defalarca Jane Austen’a Atıf Yapılmıştı
Electric Literature’den Matthew Birkhold, hâkimlerin Jane Austen’ın eserleriyle ilgili olduğunu belirtti.
Birkhold, bir yargıcın yazılı kararında Austen’ın adını veya sözlerini kullanan 27 örnek bulmayı başardı. Böylece Austen yargı kararlarında öne çıkan kadın yazarlar kulübüne girmiş oldu. (İlk üçte Mary Shelley ve Harper Lee ile birlikte yer alıyor.)
Birkhold’a göre hukukçular Austen ismini genellikle insan ilişkilerini ve sınıf ayrımını içeren konuları açıklamak için bir tür kısaltma olarak kullanıyorlar.
Kararların yarısında Gurur ve Önyargı’nın açılış cümlesi kullanılmış:
“Büyük servete sahip bekâr bir erkeğin kendine mutlaka eş bulmak istediği herkesçe kabul gören bir gerçektir.” (Çev.: Berrak Göçer, Can Yayınları)
Bu cümle genellikle bir davanın özelliklerini yansıtacak şekilde yeniden yazılıyordu. 2008 tarihli bir vergi mahkemesi davasında ifade şu şekilde yeniden düzenlenmişti:
“İyi bir servete sahip olan yeni dul kalmış bir kadının bir emlak planlayıcısına ihtiyacı olduğu evrensel olarak kabul edilen bir gerçektir.”
Bu içerikte “Jane Austen kimdir?” sorusuna yanıt aramaya çalıştık. Siz de bu ikonik İngiliz yazar hakkında paylaşmak istediğiniz bilgileri bizlerle Kayıp Rıhtım Forum üzerinden buluşturabilirsiniz.
Kaynaklar: Mental Floss, CBC Books
Daha fazlası için bizi Google News’ten takip edebilirsiniz.
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.