Göksu Yıldırım
İtalyan mimarlar Cristiano Bianchi ve Kristina Drapic, Kuzey Kore’nin bu farklı mimarisini kitapları Model City: Pyongyang için fotoğraflamaya karar vermişler. Ortaya da oldukça ilginç olan bu çalışmalar çıkmış. Bianchi ve Drapic’in, Kuzey Kore Mimarisi hakkındaki düşünceleri ve buna dair çalışmalarını sizlerle buluşturuyoruz.
“Temmuz 2015’te ikimiz de uçağa atlayıp Kuzey Kore, Pyongyang’daki yeni açılmış havalimanında soluğu aldık. Bu ülkedeki ilk seferimizdi. Özellikle Beijing’deki mimariye hakim biri olarak dünya şehirlerine ve gökdelenlerine aşinaydık ancak Kuzey Kore bizim için bir kara delikti ve bazı ön yargılarımız vardı. Bu ön yargıları arkamızda bırakmaya çalıştık ancak yine de ilk ziyaretimizden kafa karışıklığı, gerçek olan ve olmayan arasındaki o çizginin bulandığı hissi ile ayrıldık. Ayrılır ayrılmaz oraya tekrar geri dönmemiz gerektiğini biliyorduk. Geçtiğimiz dört yılda üç kez daha Kuzey Kore’ye gittik ve buradaki çarpık gerçekliği kitabımızda göstermeye çalıştık.”
32 milyon nüfusa sahip olan Kuzey Kore’nin başkenti Pyongyang uzun bir geçmişe sahip. Ancak Kore Savaşı’ndan sonra yeni kurulan Komünist hükûmet tarafından büyük ölçüde yeniden inşa edildi. Kuzey Kore toplumu “Juche İdeolojisi” denilen bir politik sistem etrafında şekillenmiş ve bu durum mimarlık dahil olmak üzere akla gelebilecek her şeyi etkilemiştir.
1994 ve 2011 yılları arasında ülkeyi yöneten Kim Jong Il tarafından yazılan “Mimarlık Üzerine” makalesinde eksenler, yüksekliğin kontrolü, mekanın çerçevelenmesi gibi kavramlar üzerinde durulmuştur. Bu kavramların izleri, şehirdeki hemen her noktada gözlenebilir.
Christiano Bianchi: “İlham kaynağımız Kuzey Kore sanatı, heykelleri ve propaganda posterleriydi”
Her şeye rağmen erken brütalizm döneminden modernizm, postmodernizm ve şu anki liderleri Kim Jong Un döneminde geliştirilen pastel tonlu ve fütüristik stile kadar farklı mimari evreler hâlâ gözlenmektedir.
“Mimarlar uzun zamandır şehirleri tamamen planlama hayali kurduklarından Pyongyang’tan etkilenmek bizim için çok zor değildi. Dünyaya farklı türdeki bu güzelliği göstermek ve kaçınılmaz değişim gerçekleştiğinde korumak istedik.
“Çektiğimiz fotoğraflarda Kuzey Kore’de tecrübe ettiğimiz kurgusal gerçeklik hissine odaklandık. İlham kaynağımız Kuzey Kore sanatı, heykelleri ve propaganda posterleriydi. Binalar ve gökdelenler üzerinde herhangi bir değişiklik yapılmazken gökyüzünü tamamen değiştirerek, sanki bir gün doğumu veya batımını andıran, basit bir renk kombinasyonuyla temsil ettik. Gerçek olan gökyüzü ideal haline geldi ancak önündeki mimari gerçeklik kurgusal konumuna düştü.”
“Faşizme karşı savaşın melodisi olan Bella Ciao şarkısını söylediğimiz karaoke barda gecemiz sonlandı”
Kuzey Kore’de geçirdiği zamana ve iletişim kurduğu insanlara da değinen Bianchi, bazı durumların oldukça şaşırtıcı olduğunu da ekliyor.
“Kuzey Kore’yi ziyaret etmeye karar verdiğinizde kurallara sıkı sıkıya uymak bu oyunun bir parçası. Etkileşim fırsatına sahip olduğumuz tek Koreliler olan rehberlerimizin güvenini kazandık. Bu güven bize belli bir aşamaya kadar bilgi edinme ve fotoğraf çekme özgürlüğü sağlamakla kalmayıp onlarla iletişim kurmamıza da yardımcı oldu. Bu sayede onların hayatları ve bizim hayatlarımız, onların gerçekliği ve bizim gerçekliğimiz gibi konularda konuşma fırsatı bulduk.”
“Konuşmalarımızdaki bazı konular bizi oldukça şaşırttı. Örneğin bize Michael Jackson‘ın gerçekten ölüp ölmediği soruldu. Ziyaretimiz süresinde haberlere erişimimiz yoktu ancak rehberlerimizden biri şaşırtıcı bir şekilde bizi Donald Trump’ın seçilmesi hakkında bilgilendirdi. Medya tarafından Kim Jong Un’ın tasarımı beğenmediği için öldürttüğü söylenen yeni havalimanının mimarıyla da tanışma fırsatına sahip olduk. Kendisinin gayet iyi İtalyanca konuştuğunu ve 5 yıl süreyle Roma’da eğitim aldığını öğrenmek bizi epey şaşırttı. Yeni yapılan fütüristik yerleşim bölgesinde hep beraber kimchi pizza yedik ve faşizme karşı savaşın melodisi olan Bella Ciao şarkısını söylediğimiz karaoke barda gecemiz sonlandı. Rehberlerimiz şarkı sözlerini ezbere biliyorlardı.”
Pyongyang’ın insan tarafı maalesef ki kitapta oldukça az görülmekte. Belki büyük kentsel alanın bir köşesinde veya devasa heykellerin önündeler ama dikkatli bakarsanız oradalar. Tüm o temiz, heykelsi kentsel strüktür içinde, insanların boş vaktini değerlendirmesi veya eğlenmesi için saklı kalmış mekanlar da mevcuttur. Askeri törenlerin geçitlerin yapıldığı politik Kim Il Sung Meydanı’nı insanların sakince yürüyüş yaptığı ve akşam güneşinin tadını çıkardığı Taedong Nehri’nin karşılaması da, şehirde görülen birçok zıtlıktan biri olsa gerek.
Kuzey Kore’nin bu farklı güzellikteki mimarisi hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorumlarınızı bizimle Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşmayı unutmayın!
* La Pedrera: Masalsı Bir Evde Geçen Zorlu Hayatlar
Kaynak: Ny Times
Çok güzelmiş be. Benim de uçağa atlayıp gidesim geldi.