Spekülatif Kurguda Amerikan İç Savaşı

Kadın bilimkurgu yazarlarını araştırdığım bir makale sırasında Connie Willis’in Lincoln’s Dream adlı bir kitabıyla karşılaşmamdır bu dosyayı yazmama sebep. Söz konusu kitap v ile ilgiliydi. Acaba bu türde başka kitaplar da var mıdır diye sormamla konunun açıldıkça açılması ve iyice ilginçleşmesi bir oldu. Ben de bunun üstüne bir yazı yazmaya karar verdim.

Bu yazıda Amerika tarihindeki bu önemli savaşın spekülatif kurgudaki yansımalarını incelemeye çalıştım. Spekülatif kurgu dememin sebebi ise bu alandaki eserlerin birçoğunun alternatif tarih ve bilim kurgunun kesişimi olması. Fantastik ve korku türünde de eserler yazıldığını söyleyebiliriz. Eserleri incelemeden önce bu savaştan kısaca bahsetmekte fayda var.

Kuzey-Güney Çatışması

ABD’nin kuzeyindeki eyaletler modernleşip sanayi devrimini yaşarken, güneydeki eyaletler köle gücüne dayalı tarım ekonomisi ile gelişmekteydi. Güney servetini artırmak için kölelere yatırım yapmaya devam ediyordu. Kuzey ise bankacılık, sigortacılık, taşımacılık gibi alanlarda kendini geliştiriyordu. Meksika- ABD Savaşı’ndan sonra ABD’ye yeni toprakların katılmasıyla kölelik tartışmaları iyice alevlendi. Yeni kurulacak eyaletlerde kölelik olup olmayacağı sorusu tarafları kutuplaştırdı. Kölelik karşıtı Cumhuriyetçi Parti adayı olan Abraham Lincoln’ün başkan seçilmesinden sonra 7 eyalet ABD’den ayrılıp Amerika Konfedere Devletleri’ni kurdu. 12 Nisan 1861’de Konfederasyon’un (Güney) Fort Sumter’a ateş açması ile savaş resmen başlamış oldu. Kısa süre sonra 4 eyalet daha Birlik’i (Kuzey) bırakıp Konfederasyon’a katıldı. Savaş 4 yıl sürdü. 620.000’den fazla insan hayatını kaybetti. Savaşı Birlik kazandı ve kölelik resmi olarak kaldırıldı.

İlk olarak daha fazla örnekle karşılaştığım alternatif tarih türündeki romanlardan bahsetmek istiyorum. Tarihteki kritik anlar için ya başka türlü olsaydı sorusuna yanıt arayan bir türdür alternatif tarih. Örnek vermek gerekirse: İkinci Dünya Savaşı’nı Almanlar kazansaydı dünya nasıl bir yer olurdu sorusuna Philip K. Dick Yüksek Şatodaki Adam romanı ile cevap verirken, J.F Kennedy öldürülmeseydi ne olurdu sorusuna ise Stephen King 11/22/63 romanı ile cevap vermiştir.

Gettysburg Muharebesi

Amerikan İç Savaşı söz konusu olduğunda en çok sorulan soru “Savaşı Konfederasyon kazansaydı ne olurdu?”dur. Bu soruya cevap ararken birçok dönüm noktası seçilmiştir. Bu noktalar tahmin edebileceğiniz gibi önemli savaşlar ve anlardır. Gettysburg Muharebesi bunların en popülerlerinden biridir. Bu muharebe İç Savaş’ın en önemli ve en büyük çarpışmasıdır.

Gettysburg Muharebesi’ni dönüm noktası alan romanlardan biri Bring The Jubilee’dir. Yazar Ward Moore’un bu eseri 1953 yılında yayımlanmıştır. Gettysburg Savaşı’nı Konfederasyon kazanır ve bildiğimiz tarih değişir. 20. Yüzyılda ABD’nin kaynakları Konfederasyon’un eline geçmiş ve ABD ekonomik buhran yaşamaktadır. Bu sırada ufukta Konfederasyon’un düşmanı olan Alman Birliği’ne karşı bir savaş gözükmektedir. Başkahraman Hodge ise New York’un çevre köylerinden şehre gelmiş makûs kaderini değiştirmeye çalışan bir genç adamdır. Fakat bir şekilde kendini Alman terör örgütünün entrikalarının içinde bulur. Tanıştığı güzel fizikçi ise dünyayı değiştirecek bir alet üzerinde çalışmaktadır, tüm dünyayı değiştirecek bir alet…

The Shiloh Project’te yazar David Poyer de Güney’e Gettysburg Savaşı’nda zafer kazandırmıştır. Böylece Amerika ABD ve AKD (Amerika Konfedere Devletleri) olmak üzere iki ayrı devlet olarak hayatına devam eder. Bu devletler yaklaşık 100 yıl boyunca birbirleriyle savaşmadan varlıklarını sürdürürler. Elbette, bu dünya bizimkinden farklıdır. Zeplinler gökleri süslemekte, uçaklar henüz bu kadar yaygın değil ve Ruslar ABD’nin müttefikidir. Fakat ABD’nin yeni silahı güçler dengesini bozacak gibi durmaktadır. Japon-Yankee Savaşı’nda kullanılan bu yeni silah atom bombasıdır. AKD ise varlığının devamı için bu silahı çalmaya kararlıdır.

Yazar Harry Turtledove Bizans İmparatorluğu’ndan İkinci Dünya Savaşı’na pek çok tarihi olay ve devlet üzerine alternatif tarih eserleri yaratmıştır. Bu sebeple alternatif tarihin ustası olarak anılmaktadır. Turtledove, “Guns of the South”da ise hikâyeyi Güney’in meşhur generali Robert E. Lee üzerinden anlatmıştır. General Lee, West Point Askeri Akademisi’ni ikincilikle bitiren, Meksika-ABD Savaşı’nda üstün başarılar gösteren bir komutandır. İç Savaşın başlamasıyla Başkan Abraham Lincoln tarafından Birlik’in ordularının başına geçmesi için çağırılmasına rağmen Virginialı olduğu için Konfederasyon tarafını seçmiştir. Guns of the South, Gettysburg Savaşı ile başlar. Konfederasyon bu savaşta yenilmiştir. General Lee’nin elinde fazla bir güç kalmamıştır. Ama sonra bir adam çıkıp gelir, tuhaf bir aksanı vardır ve General’e harika bir silahtan ve mühimmatından sınırsız miktarda temin edeceğini garanti eder. Bu silahın adı ise AK-47’dir. Tahmin edebileceğiniz gibi savaşın yönü değişir, Konfederasyon kazanır.

“Fire on the Mountain” ise dönüm noktası seçimi ile bahsettiğim ilk üç kitaptan farklılaşır. Hugo ödüllü yazar Terry Bisson bu romanında dönüm noktası olarak 1859 yılında ABD’nin Virginia eyaletindeki Harper’s Ferry silah deposunda çıkan isyanı seçmiştir. John Brown’ın kölelik karşıtı bu isyanı gerçekte başarısız olmuştur. İsyanı bastıran kişi ise o zamanlar Albay olan Robert E. Lee’dir. Romanda isyan başarılı olur ve bu sayede Güney eyaletleri Afrikalıların çoğunluk olduğu bir ülkeye dönüşür. Yıl 1959’a geldiğinde, Mars’a yapılan bir uçuş sırasında Yasmin’in astronot kocası hayatını kaybeder. Yasmin bu travmayı atlatmaya çalışırken büyük dedesinin Harper’s Ferry isyanı sırasında tuttuğu günlüğü oradaki müzeye götürmektedir. Şimdiyi Yasmin’in gözünden görürken geçmişi ise dede Dr. Abraham’ın günlüklerinden ve kölelik karşıtı Thomas Hunter’ın mektuplarından öğreniriz.

Lincoln Suikastı

Alternatif tarih ve İç Savaş dendiğinde akla gelen bir diğer dönüm noktası ise Abraham Lincoln suikastıdır. Başkan Lincoln, Konfederasyon Generali Lee’nin teslim olmasından sadece 5 gün sonra 14 Nisan 1865’te, Washington’da Ford’s Tiyatrosu’nda vurularak öldürülmüştür. Katil John Wilkes Booth meşhur bir aktör ve Konfederasyon yanlısı bir adamdır.

“The Lincoln Train”, Maureen F. McHugh’un 1996 yılında “En İyi Kısa Hikâye” dalında Hugo Ödülü’nü kazanan eseridir. Bu hikâyede Başkan Abraham Lincoln suikastçısı tarafından vurulur fakat ölmez. Söylentiye göre hükümeti arka planda Devlet Bakanı William Seward yönetmektedir. Eski köle sahipleri yayınlanan bir kararla bir trene bindirilip Oklahoma’ya yerleştirilmek üzere gönderilirler. Biz de bu olayı 17 yaşındaki bir kızdan dinleriz. Hikâyenin adı ise bana Lincoln’un cenazesinin trenle Washington’dan memleketi Illinois’a taşınmasını hatırlattı. Özellikle seçilmiş bir isim olduğunu düşünüyorum.

Underground Airlines da Lincoln’un ölümünü değişim noktası alan bir romandır. Fakat Lincoln’ün ölümü gerçek zamanından 4 yıl önce yani 1861 yılında gerçekleşir. Lincoln olmayınca, Crittenden Uzlaşması olarak anılan tasarı kabul edilir ve eyaletler köleci ve özgür olarak ikiye ayrılırlar. Bu yüzden İç Savaş çıkmaz ve şimdikinden daha farklı bir ABD görürüz. Roman ise bu köleci eyaletlerden kaçan köleleri bulup geri getiren federal görevli siyahi Victor’ın, Jackdaw isimli adamı bulma görevini ve bu sırada yaşadığı iç çatışmalarını anlatır. Bu roman yayımlandığı yılda çok gürültü kopartmıştır. Özellikle beyaz biri tarafından yazılmış olması ve Octavia Butler’ın Kindred’ı (Yakın) varken bu romanın kölelik ve spekülatif kurguyu bir araya getiren ilk romanmış gibi lanse edilmesi ortalığı karıştırmıştır.

Biraz da Fantastik-Bilimkurgu

Amerikan İç Savaşı ile ilgili alternatif tarih türünden başka korku, bilim kurgu ve fantastik türlerinde de romanlar yazılmıştır. Bunlardan bahsetmek istediğim ilki yakın zamanda filmi de çekilmiş olan “Abraham Lincoln: Vampire Hunter”dır. Başkahraman Abraham Lincoln annesini 9 yaşındayken kaybeder. Fakat sonradan öğrenir ki annesini vampirler öldürmüştür. Bunun üzerine vampirlerin kökünü kurutacağına dair bir yemin eder. Kitapta Lincoln’ün tuttuğu günlükler üzerinden vampirlerle olan savaşını takip ederiz. Kitabı ilginç yapan noktalardan biri de, İç Savaş’ın vampirler tarafından yönetilen Güney’in Kuzey’i ele geçirip tüm Amerika’ya hâkim olma arzusu sebebiyle çıkarılmış olmasıdır. Yazar köle sahiplerini vampir olarak göstermenin uygun bir analoji olduğunu düşündüğünü söylemiştir. Çünkü onlar da vampirler gibi başkalarının sırtında geçiniyorlardır.

Fantastik türde ise en başta bahsettiğim Lincoln’s Dream kitabını sayabiliriz. Bu kitap tüm zamanların en çok Hugo ve Nebula ödülünü kazanan yazar olan Connie Willis’in 2. Romanıdır. İç Savaş uzmanı bir araştırmacı olan Jeff, Lincoln üzerine bir kitap yazan Thomas’a yardımcı olmaktadır. Thomas, Lincoln’ün kendi suikastını önceden rüyasında görüp görmediğini öğrenmek istemektedir. Jeff bunun üzerine psikiyatrist arkadaşına başvurur. Arkadaşı onu İç Savaş hakkında rüyalar gören bir kadınla tanıştırır. Bu kadın General Robert Lee’nin rüyalarını görmektedir.

Bahsedeceğim son roman ise bilim kurgu türünde olan “The Lost Regiment”. Amerikan İç Savaşı sırasında gemiyle seyahat eden 35. Maine Piyade Alayı ile 44. New York Topçu bataryası gizemli bir elektrik fırtınasında kaybolur ve kendilerini bilmedikleri bir gezegende bulurlar. Bu gezegende yalnız olmadıklarını fark etmeleriyle uzaylılara karşı savaş başlar. Bu seride The Lost Regiment’ten sonra 8 kitap daha basılmıştır.

Müge İnce

---

Kaynakça:
https://www.britannica.com/event/American-Civil-War
http://ifnicity.blogspot.com.tr/2015/09/the-shiloh-project-by-david-poyer.html
https://openroadmedia.com/ebook/bring-the-jubilee/9781504044639
https://www.publishersweekly.com/978-1-60486-087-0

---

Not: Bu yazı ilk olarak Mugene.net’te yayımlanmıştır.