8.600 Yıllık Keşif: Çatalhöyük’te Dünyanın En Eski “Ekmek” Kalıntısı Ortaya Çıkartıldı

Çatalhöyük tarihe geçmeye devam ediyor. Neolitik dönemde tahmini 8 bin kişinin yaşadığı bölgede yer alan bir fırında ekmek kalıntıları tespit edildi.

Konya’nın Çumra ilçesinde bulunan Çatalhöyük, dünyanın en eski yerleşim yerleri arasında yer alıyor. Bölgedeki arkeolojik kazılarda son olarak 8.200 yıl önceden kalma bir yapı ortaya ortaya çıkartılmış, bu yapının altında ise mezarlar olduğu fark edilmişti.

Yeni bulgulara ise birbirlerine bitişik kerpiç evlerin bulunduğu “Mekân 66” adlı alandaki bir fırın yapısının ortaya çıkartılmasıyla ulaşıldı.

Fırın her ne kadar büyük oranda zarar görmüş olsa da içerisinde buğday, arpa, bezelye tohumları gibi gıda maddelerinin bulunduğu avuç içi büyüklüğünde bir buluntu ortaya çıkartıldı.

Necmettin Erbakan Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Araştırma ve Uygulama Merkezi (BİTAM) aracılığıyla gerçekleştirilen analizde bahsi geçen kalıntının M.Ö. 6600 yılına tarihlenen mayalanmış bir ekmek olduğu tespit edildi.

Dünyanın En Eski Ekmek Kalıntısı Çatalhöyük’te Bulundu

Kazı Heyeti Başkanı ve Anadolu Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ali Umut Türkcan verdiği demeçte modern arkeolojinin gıda ürünlerini de incelediğini belirtirken şu ifadeleri kullandı:

“Gıda arkeolojisinin başlangıç noktasının yine Anadolu olduğunu söylememiz gerekiyor. Çatalhöyük burada çok önemli duraklardan biri. 2021’de keşfettiğimiz bir bulgu. Türk kazılarında artık çok hassas belgeleme ve detaylı çalışmalarla beraber bu tür organik kalıntıları tespit edebildiğimizi gösterdik.”

Gıda açısından Çatalhöyük Neolitik Kenti’nin zenginliğine dikkat çeken Türkcan, sözlerine şöyle devam etti:

“Fırının köşesinde küçük ve yuvarlak süngerimsi buluntunun, dikkatli bir belgelemeyle ekmek olduğu anlaşıldı. Yapının üzerinin ince bir kille kaplı olması, hem ahşap hem de ekmek, bu organik kalıntıların tümünün günümüze kadar saklanmasına olanak sağladı. TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezinde (MAM) yapılan radyo karbon testleri, numunemizin milattan önce yaklaşık 6 bin 600’e kadar gidebileceğini gösterdi.”

İlk Mayalanmış Ekmek Örnekleri Mısır’a Aitti

Yapılan yeni keşifle birlikte tarihteki ilk mayalanmış örneklere sahip olan Mısır da tahtını Türkiye’ye devretmiş oldu.

Çatalhöyük’te bulunan ekmek kalıntısının nişastasıyla beraber günümüze dek geldiği belirtilirken buna benzer başka bir örneğin bulunmadığına da dikkat çekildi.

Böylelikle dünyanın ilk dokumalarından ilk ahşap eserlerine, ilk duvar boyalarından resimlerine dek Çatalhöyük’ün tarihine yeni bir “ilk” daha eklenmiş oldu.

Türkcan yaptığı açıklamada, bulguların Türkiye içerisinde analiz edilmesinin önemine de yer verdi.

“Necmettin Erbakan Üniversitesinin laboratuvarlarında tam teşekküllü bütün analizleri yapabilmek büyük bir şans. İlk defa Türkiye’deki laboratuvarlarda ortaya konulduğu için önemliydi.”

Çatalhöyük Mekân 66 Neolitik Dönem Ekmek Buluntusu Analizleri ve Değerlendirmesi adlı çalışmaya katkı veren akademisyenlerden Salih Kavak da arkeobotanik alanında bugüne kadar en heyecan verici çalışmanın içinde olduğunu paylaştı.

Kavak ilk etapta bulguları gördüğünde çok şaşırdığını belirtti ve şunları kaydetti:

“Çıplak gözle bir morfolojik teşhis, daha sonra hemen mikroskop altında içeriğine baktım. En heyecanlandıran şey, tahıl kalıntılarının olması. Arpa, buğday ve bezelye gibi bitkilere ait öğütülmüş, kırılmış parçaların olması, zaten ilk başta hemen düşündüğümüz şey, ’Bu acaba ekmek mi? ihtimalini güçlendirdi.”

Çatalhöyük’te ortaya çıkartılan 8.600 yıllık ekmeğe dair sizin düşünceleriniz neler? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizleri Google News’ten takip edebilirsiniz.

Kaynak: AA