Yüzyıllardır Ölümü Kandırıyorlardı: Uzun Ömürlü Mantarların Sırrı Çözüldü

Uzun ömürlü mantarların hayatları boyunca yaşamı sınırlayıcı mutasyonlara uğramamalarının sırrını keşfetmek için kapsamlı bir çalışma yürütüldü. Bilim insanları bu ilginç organizmaların yaşlanma süreçlerine dair yeni anlayışlar elde etmek amacıyla, ipliksi mantarlardaki çok hücreli büyümenin “özelliklerini” karşılaştırmayı hedefledi.

Mantar oluşturan mantarların lifleri, yaşamlarının büyük bir bölümünde iki ayrı çekirdekle var olur. Her bir çekirdek yalnızca bir yarım kromozom setini içerir. Sporları oluşturmadan hemen önce mantarların solungaçlarında, bu iki haploid çekirdek kısa bir süreliğine birleşir ve aseksüel olarak üremeyi gerçekleştirir.

Ancak her iki çekirdek içinde meydana gelen mutasyonlar, etkilenen mantarı kendi lifleriyle birleşmeyi engeller ve diğer mantarların spor oluşturma sürecinde bedel ödemeye zorlar. Zamanla mutasyona uğramış mantarlar, mantarı hakimiyetleri altına alarak spor oluşturma yeteneklerini azaltır.

Bu ilginç fenomen, ilk olarak 2016’da hızlı büyüyen Neurospora crassa küfünde keşfedilmiş ve mutasyona uğramış çekirdekler, kendi lifleriyle aseksüel birleşme yapamayıp diğer sağlam mantarları kullanarak üremeyi “hileci” bir şekilde gerçekleştirebilmelerinden dolayı adını “hileci” olarak almıştı.

Bir hücre ve tüm organizma arasındaki bu biyolojik gerilim, bazen hayvanlarda kanser ile ilişkili olan mutant hücrelerin hızla büyüyerek canlıya zarar vermesine benziyor. Bu durum araştırmacılar tarafından “çekirdek kanserleri” olarak adlandırılıyor.

Uzun Ömürlü Mantarların Yaşam Sırrı: Ölümü Nasıl Kandırıyorlar?

Microbiology and Molecular Biology Review dergisinde yayımlanan makaleye göre Hollanda’daki Wageningen Üniversitesi’nden araştırmacılar, hızlı büyüyen küf mantarlarıyla yüzlerce yıl yaşayabilen uzun ömürlü mantar misellerini karşılaştırdılar. Uzun ömürlü mantarların “kıskaç bağlantısı” olarak adlandırılan özel bir hücre bölünmesi türü kullandığını tespit ettiler. Bu bağlantı, mantarın bencil mutasyonlara karşı bir tarama yapmasına ve fazla genetik hata biriktirmeden uzun bir yaşam sürmesine olanak tanıyor.

Bu ilginç hücre bölünme şeklinde, lifin haploid çekirdeklerinden biri bir beklemeye alana yerleştiriliyor ve hücre kalitesi kontrol ediliyor. Lif füzyonu mümkünse, bekletilen çekirdek serbest bırakılıyor.

Mantarlar ve Kanser Arasındaki Sıra Dışı Benzerlik: Yaşlanma Sürecindeki Gizemli Strateji

Araştırmacılar bu evrimsel çözümlerin, kanseri önlemek için doğada var olan farklı mekanizmalar olduğu gibi, filler ve balinaların kanseri nasıl bastırdıklarına dair “Peto paradoksunu” anlamak için de büyük önem taşıdığına dikkat çekiyor.

Bu yeni çalışmada bazı paralellikler olsa da, mantarlar insanlar ve hayvanlardan tamamen farklı bir yaşam krallığını oluşturuyor. Bu nedenle, bilim insanlarının mantarlarda insanlarla ilgili olabilecek kanser örneklerini yenme yetisine sahip bazı hücresel mekanizmalar bulma şansı beklenenden daha az olabilir.

Yine de evrimin canlı organizmalara yaşam süreçlerini düzenlemek için nasıl çözümler sunduğunu görmek, bilim dünyası için dikkate değer bir konu.

Ölümü bile kandırabilen bu tuhaf canlılar hakkında sizler ne düşünüyorsunuz? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, bilim dünyasından yeni haberler için bizi Google News’ten takip edebilirsiniz.

Kaynak: Science Alert