Yeni Araştırma Küçük Meteorların ‘Sıradışı’ Manyetik Yapısına Açıklık Getiriyor

Bazı küçük boyuttaki meteorların nasıl manyetik hâle geldiğinin sırrı çözüldü. Bilim insanları, bu göktaşlarının çarpışmalar sonucu nasıl manyetik alan kazandığını açıkladı.

Meteorlar uzaydan Dünya’ya düşen gizemli misafirler olarak biliniyor. Ancak bazıları sadece taş yığınları değil aynı zamanda hafif de olsa manyetik olabilir. Bu zayıf manyetizma göktaşlarının kökeni hakkında önemli ipuçları taşıdığı için oldukça ilgi çekici bir fenomen olarak kabul ediliyor. Ancak özellikle göktaşı avcılarının mıknatıslarla taşları ayırt etmeye çalışmaları, bu manyetik geçmişi silme tehlikesi taşıyor. Bu nedenle gökbilimciler bu yöntemden şiddetle uzak durulması tavsiyesinde bulunuyor.

Özellikle demir içerikli göktaşlarının sıklıkla hafif bir manyetik alana sahip olduğu zaten bilinen bir şeydi. Bu manyetiklik, söz konusu göktaşlarının oluşum sürecinde etkili olan dışsal bir manyetik alana borçlu olduğunu gösteriyor. Meteorun içindeki demir taneleri, bu dış manyetik alana paralel olarak hizalanır ve göktaşına kendi özgün manyetizmasını kazandırır. Bu duruma örnek olarak “Black Beauty” şeklinde adlandırılan Mars meteoriti verilebilir. Çünkü bu göktaşı genç Mars’ın güçlü manyetik alanından kaynaklanan bir manyetizma kazanmıştır.

Ancak bazı demir meteoritleri sıradışı bir şekilde manyetiktir. Özellikle IVA sınıfı olarak adlandırılan göktaşları, genellikle daha küçük asteroidlerin parçaları olarak kabul edilir. Küçük asteroidlerin genellikle güçlü manyetik alanları olmadığı göz önüne alındığında IVA meteoritlerinin manyetik olması beklenmez. Ancak yeni bir araştırma bu sıradışı durumun arkasındaki sırrı çözmeye yönelik heyecan verici bir yol sunuyor.

Küçük Meteorlardaki Gizemli Manyetizma: Yeni Araştırma İşin İçyüzünü Aydınlatıyor

Küçük göktaşları çoğunlukla “çakıl yığını” yöntemiyle oluşurlar. Yani zaman içinde demir bakımından zengin kayalardan oluşan parçalar bir araya gelir ve bir göktaşı meydana gelir. Bu tip meteorların genellikle güçlü manyetik alanlar oluşturamayacak kadar küçük oldukları bilinir. Çünkü güçlü bir manyetik alan oluşturmak için sıvı demire ihtiyaç vardır ve bu koşulları küçük olanları sağlayamaz.

Ancak araştırmacılar göktaşlarının zaman içinde çarpışmalara uğradığını ve bu çarpışmaların ilginç bir şekilde onları manyetik hale getirebileceğini göstermektedir. Eğer bir cisim meteoru parçalamak için yeterince büyük değilse ama yüzeyine yakın bir tabakayı eritebilecek kadar büyükse, bu durumda göktaşı içinde manyetik bir dinamo oluşabilir. Soğuk bir çakıl çekirdeği erimiş bir tabaka tarafından çevrildiğinde, çekirdek ısınır ve bu ısınma sonucunda çekirdekten hafif elementler buharlaşır ve yüzeye doğru hareket eder. Bu hareketlenme, çekirdek ve yüzey arasında bir tür karışım oluşturur ve bu karışım sonucunda demirin konveksiyonu başlar. Bu konveksiyon da manyetik bir alan üretebilir ve bu manyetik alan göktaşının bazı bölümlerine işlenir. Sonraki çarpışmalar ise bu manyetik parçaların Dünya’ya ulaşmasına neden olur.

Yani IVA meteoritlerinin manyetizması, beklenmedik bir şekilde ebeveyn göktaşlarının oluşumundan değil, daha sonraki çarpışmaların göktaşlarının iç yapısını karıştırmasının bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Bu yeni keşifle birlikte gökbilimciler, Güneş Sistemi’nin karmaşık tarihini ve gezegenler arası etkileşimlerin nasıl daha sık meteor çarpışmalarına neden olabileceğini daha iyi şekilde anlayabilir.

Sizler de konuyla ilgili yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, uzay dünyasından daha yeni gelişmeler için bizi Google News’ten takip edebilirsiniz.

Kaynak: Universe Today