Hakan Tunç
NASA’nın DART uzay aracı tarafından Eylül 2022’de Dimorphos adlı asteroite yapılan kasıtlı çarpışma, gök cisimlerinin davranışına ilişkin bilinenleri değiştiriyor. Çarpışma, geleneksel bir krater oluşturmak yerine, asteroidin “çok farklı bir şekil” almasına neden oldu.
Nature Astronomy dergisinde yayımlanan yeni bir araştırmaya göre, NASA’nın Eylül 2022’de Double Asteroid Redirection Test (DART) uzay aracı tarafından bir asteroitle gerçekleştirdiği kasıtlı çarpışma şaşırtıcı sonuçlar verdi. Dimorphos adlı asteroitle çarpışma, geleneksel bir çarpma krateri oluşturmaktan ziyade, gök cisminin önemli ölçüde yeniden şekillenmesine yol açarak asteroit davranışına ilişkin geleneksel anlayışlara meydan okudu.
Dimorphos’un başlangıçta katı bir cisim olduğuna inanılıyordu. Ancak çarpışma sonucu gevşek bir moloz yığını olduğu ortaya çıktı. Çarpışma, asteroidin kütlesinin %1’inin uzaya fırlamasına ve %8’inin ise koparak merkezde yeniden dağılmasına neden oldu. Bu yeniden dağılma, Dimorphos’u kısmen yenmiş bir çikolata parçasına benzeyen daha yuvarlak bir hâle getirdi.
Çalışmanın başyazarı ve İsviçre’deki Bern Üniversitesi’nde gezegen bilimci olan Sabina Raducan, Dimorphos’un ilk şeklini bozulmamış bir çikolatalı şekerleme ile karşılaştırarak çarpışmanın neden olduğu dramatik değişiklik hakkında konuştu. Bilim insanları, Dimorphos’un beklenmedik şekilde yeniden şekillenmesinin Dünya’da gözlemlenen fizik ilkelerine meydan okuduğunu ve gezegen savunması için önemli sonuçları olduğunu söylüyor.
DART uzay aracı 24 Kasım 2021’de fırlatıldı ve on aylık bir yolculuğun ardından Dimorphos’a başarıyla ulaştı. Yaklaşık 160 metre genişliğindeki Dimorphos, 804 metre çapındaki Didymos adlı daha büyük bir asteroidin yörüngesinde dönüyor. Bu asteroit çifti Dünya için acil bir tehdit oluşturmuyor. Ancak bilim insanları potansiyel bir gezegen savunması acil durumunda bir asteroitin yörüngesini değiştirmenin fizibilitesini değerlendirmeyi amaçladıkları için bu deneyi gerçekleştirdi.
Göksel Çarpışma Yeniden Tanımlandı: DART’ın Asteroit Dimorphos Üzerindeki Şaşırtıcı Etkisi ve NASA Bulguları
Çarpışma 26 Eylül 2022’de meydana geldi ve DART saatte 22.500 km hızla Dimorphos’a çarptı. Daha sonra yapılan çalışmalar, uzaya doğru 9.600 km’den fazla uzanan bir enkaz izi ve yeniden şekillenen asteroidin etrafında bir kaya bulutu ortaya çıkardı.
Dimorphos’un bir moloz yığını olduğuna dair beklenmedik bulgular, asteroidin uzun zaman önce Didymos’tan fırlatılan malzemeden kaynaklandığı fikrini destekliyor. Avrupa Uzay Ajansı’nın ekim ayında fırlatılması planlanan Hera uzay aracı 2026 yılı sonunda Dimorphos’a ulaşacak ve bilim insanlarına yeniden şekillenen asteroidi yakından incelemek için bir fırsat daha sunacak. Çalışma, DART çarpışmasının kapsamlı simülasyonlarını içeriyor ve sonuçları görev sonrası gözlemlerle karşılaştırıyor. Araştırmacılar çarpışma sonrası iki saat boyunca yaklaşık 250 simülasyon gerçekleştirerek bilinen değerleri ve bilinmeyen faktörleri bir araya getirerek sonuçlara ulaştılar. DART görevi, potansiyel bir asteroit tehdidini savuşturmak için yörüngesini değiştirmenin mümkün olduğunu gösterdi.
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR: İşte 2024’te Gerçekleşmesi Beklenen En Önemli Bilim Olayları
Çarpışmanın somut sonucu, Dimorphos’un Didymos etrafındaki yörüngesinin başarılı bir şekilde değiştirilmesi ve yörünge periyodunun 11 saat 55 dakikadan 11 saat 22 dakikaya düşürülmesi oldu. Lise öğrencileri ayrıca asteroidin yörüngesinin bir dakika daha kısalabileceğini gösteren araştırmalara da katkıda bulundular.
NASA’nın DART misyonu, asteroidlerin davranışı ve potansiyel gezegen savunma stratejileri hakkındaki bilgileri önemli ölçüde geliştirdi. Hera misyonu ise bu keşfi daha da ileriye götürmeyi vaat ediyor.
NASA’nın deneyiyle ilgili yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizi Google News’ten takip edebilirsiniz.
Kaynak: Smithsonian Magazine
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.