Hakan Tunç
Gökbilimciler ilk kez bir yıldızın kendi gezegenlerinden birini yuttuğunu izledi. Bu, yaklaşık 5 milyar yıl sonra Dünya’nın da hızla genişleyen güneşimiz tarafından yutulacağı kendi gezegenimizin kaderinin çarpıcı bir ön gösterimi.
Söz konusu gezegen Dünya’dan 13 bin ışık yılı uzaklıkta, orijinal boyutunun binlerce katına hızla ulaşan bir yıldızın etrafında ölümüyle karşılaştı. Gökbilimciler bahtsız gezegenin ölümüne 10 gün boyunca yoğunluğu artan beyaz-sıcak bir ışık parlaması olarak tanık oldular.
Patlamadan gelen ışığın yanı sıra gezegeni yutan yıldız tarafından dışarı atılan maddeden gelen kimyasal imzaları inceleyen bilim insanları, tüketilen gezegenin Dünya’nın en az 30 katı büyüklüğünde bir gaz devi olduğunu tespit etti. Türünün ilk örneği olan gözlemin ayrıntıları Nature dergisinde yayımlandı.
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü Kavli Astrofizik ve Uzay Araştırmaları Enstitüsü’nde doktora sonrası öğrenci olan başyazar Kishalay De yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Dünya’nın geleceğini görüyoruz. Güneş Dünya’yı yutarken başka bir uygarlık bizi 10 bin ışık yılı uzaktan gözlemliyor olsaydı, Güneş’in bir miktar maddeyi fırlatırken aniden parladığını, sonra etrafında toz oluşturduğunu ve sonra eski haline döndüğünü görürlerdi.”
Ölen Yıldız Jüpiter Büyüklüğündeki Gezegenini Günler İçinde Tüketti
Yıldızlar yaşamlarının büyük bir bölümünde hidrojen atomlarını helyuma dönüştürerek yanarlar. Ancak hidrojen yakıtlarını tükettiklerinde, helyumu eritmeye başlar ve bu da enerji çıkışında muazzam bir artışa yol açarak orijinal boyutlarının yüzlerce hatta binlerce katına kadar şişmelerine neden olur. Böylece kırmızı dev adı verilen devasa yıldızlara dönüşürken kendi sistemlerinde yer alan gezegenleri yutarlar.
Gökbilimciler bu garip ışık parlamasını ilk olarak Kaliforniya Teknoloji Enstitüsü Palomar Gözlemevi’nde yıldız parlaklığındaki ani değişimler için gökyüzünü tarayan Zwicky Geçici Tesisi’ni kullanarak tespit etti. ZTF SLRN-2020 olarak adlandırılan ve parlak bir ışık huzmesi olarak başlayıp sonraki 10 gün içinde 100 kat yoğunlaşan parlamayı ilk defa o zaman keşfettiler. Işık sönmeden önce 100 gün boyunca parlamaya devam etti.
Araştırmacılar bu parlamaya neyin sebep olabileceğini araştırmak için Hawaii’deki Keck Gözlemevi’ne başvurdular ve kimyasal bileşimini anlamak için ışığı bir spektrografla bileşen dalga boylarına ayırdılar. Başlangıçta bir nova tespit ettiklerinden şüphelendiler ancak kimyasal imzalar eşleşmedi.
Kishalay De, araştırmacıların gördüğü moleküllerin “yalnızca çok soğuk yıldızlarda görüldüğünü” söyledi ve “Bir yıldız parladığında, genellikle daha sıcak olur. Yani, düşük sıcaklıklar ve parlayan yıldızlar birlikte gitmez,” diye ekledi.
Bir Yıldızın Kendi Gezegenini Yuttuğu İlk Defa Doğrudan Gözlem Olarak Kayıtlara Geçti
Gökbilimciler, NASA’nın NEOWISE kızılötesi uzay teleskopunu kullanarak gizemin son ipucunu buldular. Işık parlaması tarafından salınan enerji çok küçüktü, önceki herhangi bir yıldız birleşmesinden yaklaşık bin kat daha az parlaktı. Böylece Jüpiter büyüklüğünde bir gezegenin yıldızı tarafından yutulmasının son anlarını yakaladıklarını, toza dönüşmeden önce kırmızı devin çekirdeğine düşerken akkor halinde yandığını fark ettiler.
Yıldızların gezegenlerini tükettiğine dair kanıtlar uzun zamandır yıldızların etrafındaki kimyasal imzalarda gözlemleniyordu. Ancak bu ilk doğrudan gözlem olarak kayıtlara geçti. Araştırmacılar bunun Dünya’nın Merkür ve Venüs’le birlikte yaklaşık 5 milyar yıl sonra yıldızımızla ölümcül akşam yemeği randevusuna çıktığında evrenin geri kalanının ne göreceğine dair önemli bir fikir verdiğini söylüyor.
Sizler de konu hakkındaki fikirlerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, ayrıca uzayla ilgili içeriklerimizden haberdar olmak adına bizi Google Haberler üzerinden takip edebilirsiniz.
Kaynak: IFL Science
Henüz yorum yok. Forum'a gelip sohbete katıl.